Το Spiegel επανέρχεται: «Και σε ελληνικό έδαφος οι 38 του Έβρου»

Την αποτυχία και την αναξιοπιστία των ελληνικών αρχών στο γνωστό θέμα της διάσωσης των προσφύγων στη νησίδα του Έβρου ανατολικά του χωριού Κισσάρι τον Αύγουστο επισημαίνει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, επικαλούμενο στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι πρόσφυγες βρίσκονταν στη νησίδα σε ελληνικό έδαφος τουλάχιστον στις 25 Ιουλίου, παρόλο που η ελληνική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι δεν μπορούσε να τους εντοπίσει.

Όπως αναφέρει ο Δημήτρης Αγγελίδης στην Εφημερίδα των Συντακτών:

Το γερμανικό περιοδικό επανέρχεται στο θέμα με νέα έρευνα, ύστερα από την απόσυρση των ρεπορτάζ που είχαν δημοσιευτεί στην ηλεκτρονική του έκδοση τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο, όταν βρισκόταν σε εξέλιξη η υπόθεση και αντιμετώπιζαν άμεσο κίνδυνο οι εγκλωβισμένοι πρόσφυγες, με ασφυκτική πίεση χρόνου και αδυναμία επιτόπου έρευνας ή απρόσκοπτης πρόσβασης σε πληροφορίες, εξαιτίας του άβατου που έχει επιβληθεί στα σύνορα.

Oπως αναφέρει το περιοδικό, η νέα έρευνα ξεκίνησε μετά από επιστολή του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη στο Spiegel στις 19 Σεπτεμβρίου για τα ρεπορτάζ αυτά, στην οποία έγραφε ότι οι πρόσφυγες δεν είχαν βρεθεί ποτέ σε ελληνικό έδαφος και ότι δεν υπήρξε ποτέ νεκρό παιδί.

To νέο ρεπορτάζ αμφισβητεί τους ισχυρισμούς του υπουργού Προστασίας του Πολίτη Τάκη Θεοδωρικάκου σε απάντησή του στη Βουλή, ότι δεν μπόρεσε η αστυνομία να εντοπίσει κανένα πρόσφυγα από τις 20 ως τις 26 Ιουλίου παρά τη χρήση τεχνικών μέσων. «Αυτό δεν είναι ιδιαιτέρως πιστευτό. Σύμφωνα με το δεδομένα γεωγραφικού προσδιορισμού από τις φωτό των προσφύγων, οι πρόσφυγες βρίσκονταν στη νησίδα στο Κισσάρι τουλάχιστον στις 25 Ιουλίου 2022, το γεωγραφικό στίγμα της οποίας ήταν διαθέσιμο τόσο στις αρχές όσο και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Η νησίδα έχει μήκος λιγότερο από ένα χιλιόμετρο και απέχει σε μερικά σημεία μόνο λίγα μέτρα από την ελληνική ενδοχώρα. Σε κοντινή απόσταση υπάρχει φυλάκιο της ελληνικής συνοροφυλακής. Μοιάζει κυνικό το επιχείρημα της ελληνικής κυβέρνησης ότι σε καμία περίπτωση δεν θα ήταν δυνατό να διασώσει τους πρόσφυγες επειδή είναι εν μέρει τουρκική η νησίδα στο Κισσάρι», σημειώνει.

«Για να έχει αδιαμφισβήτητες αποδείξεις ότι η ομάδα βρίσκεται στη νησίδα στο Κισσάρι, το Spiegel ζήτησε από δύο Έλληνες να ηχογραφήσουν από την ενδοχώρα τις εκκλήσεις των προσφύγων λίγο μετά τις 2 το μεσημέρι. Οι ηχογραφήσεις, φωτογραφίες και βίντεο που τράβηξαν οι πρόσφυγες από τις εκκλήσεις τους βρίσκονται στη διάθεση του Spiegel», αναφέρει.

Αν και επισημαίνει ότι είναι λανθασμένη η εντύπωση πως οι πρόσφυγες βρίσκονταν συνεχώς επί ένα μήνα στην ίδια νησίδα («ούτε βρίσκονταν οι πρόσφυγες συνεχώς στην ίδια νησίδα, ούτε βρίσκονταν συνεχώς σε ελληνικό έδαφος. Στην πραγματικότητα, η ακριβής τοποθεσία των προσφύγων μπορεί να αποδειχτεί μόνο για μερικές ημέρες»), εντούτοις υπογραμμίζει: «Η αναφορά της ελληνικής κυβέρνησης για τα γεγονότα είναι επίσης ανακριβής. Κατά περιόδους, σύμφωνα με την έρευνα του Σπίγκελ, πρόσφυγες της ομάδας βρίσκονταν πράγματι σε ελληνικό έδαφος – και θα μπορούσαν πιθανότατα να εντοπιστούν εκεί από την ελληνική αστυνομία χωρίς κανένα πρόβλημα».

Επαναπροωθήσεις

Το ρεπορτάζ δεν ερευνά τις συνθήκες που οδήγησαν τους πρόσφυγες στις νησίδες του Έβρου. Αναφέρεται ωστόσο σε μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων που διαθέτει για τις επαναπροωθήσεις τους από τις ελληνικές αρχές και σημειώνει ότι το θέμα το ερευνά η Εισαγγελία.

Εκθέτει έτσι εμμέσως πλην σαφώς τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη ο οποίος επιχειρεί επανειλημμένα να προκαταλάβει την έρευνα της Δικαιοσύνης για τις καταγγελίες για επαναπροώθηση, αν όχι να παρέμβει στο έργο της. «Δεν υπάρχει ψήγμα αλήθειας πως η Ελλάδα κάνει επαναπροωθήσεις. Όπως είδαμε και στον Έβρο στην υπόθεση των «38», δεχτήκαμε μαζική επίθεση και αποδείχτηκε πως δεν ίσχυε το παραμικρό» δήλωνε την Πέμπτη ο υπουργός στην ΕΡΤ. Το νέο ρεπορτάζ του Spiegel τον διαψεύδει.

Αλλωστε, ο ίδιος ισχυριζόταν ψευδώς στην επιστολή του προς το περιοδικό ότι «το αφήγημα δόθηκε αποκλειστικά από οργανώσεις» (αντιθέτως, βασίστηκε σε πλήθος πηγών, συμπεριλαμβανομένων κυβερνητικών), όπως και ότι «η νησίδα βρισκόταν στην τουρκική επικράτεια» («όπως θα θυμάστε, η θέση της ΕΛλάδας από την αρχή ήταν ότι οι 38 μετανάστες βρίσκονταν εκτός της ελληνικής επικράτειας, συνεπώς στην τουρκική επικράτεια» και «η ΕΛ.ΑΣ., οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και η ελληνική κυβέρνηση είχαν την ίδια θέση εξαρχής, ότι η νησίδα βρισκόταν σε τουρκικό έδαφος. Αν είχαμε δράσει, θα είχαμε παραβιάσει τα τουρκικά σύνορα»), κάτι που έχει διαψεύσει κατηγορηματικά το ΥΠΕΘΑ, σημειώνοντας ότι η κυριότητα της νησίδας είναι κατά ένα μέρος ελληνική και κατά ένα άλλο μέρος τουρκική.

Για τον θάνατο της μικρής Μαρίας – Πιέσεις να αλλάξουν οι καταθέσεις

«Μετά την ανάλυση των φωτογραφιών που τράβηξαν οι πρόσφυγες στον Εβρο, η ερευνητική ομάδα του Spiegel κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα με τον Ελληνα υπουργό Μετανάστευσης: η Μύριαμ Μπ. (σσ. Η μητέρα της πεντάχρονης Μαρίας που καταγγέλλεται ότι πέθανε στη νησίδα) φωτογραφηθηκε μόνο με τέσσερα από τα πέντε παιδιά που φέρεται να έχει». Αλλά, σε αντίθεση με τον κ. Μηταράκη, το περιοδικό δεν καταλήγει σε συμπέρασμα σχετικά με το θάνατο της πεντάχρονης Μαρίας ή την ύπαρξή της.

Σημειώνει ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμες φωτογραφικές αποδείξεις για την ύπαρξη του παιδιού, ότι πέμπτο παιδί δεν καταγράφεται στις λίστες και ότι τα πιστοποιητικά γέννησης δεν μπορεί να είναι πλήρως αξιόπιστα σε μια χώρα που σπαράσσεται για έντεκα χρόνια από εμφύλιο. Αναφέρεται ωστόσο στην φωτογραφία ενός κοριτσιού που κείτεται στο έδαφος χλωμό με κλειστά μάτια και με κηλίδα που μοιάζει με αιμάτωμα στον αριστερό μηρό. Και επισημαίνει ότι οι γονείς, τους οποίους συνάντησε στην προσφυγική δομή της Δράμας επιμένουν για το θάνατο του παιδιού, όπως επιμένουν και δύο πρόσφυγες της ομάδας με τους οποίους συνομίλησε στην Ολλανδία και τη Γερμανία, όπου έχουν καταφύγει.

Σημειώνει επίσης ότι οι καταθέσεις των γονιών και άλλων προσφύγων στην συνέντευξή τους για το άσυλο μιλούν για το θάνατο του παιδιού, παρότι δέχτηκαν πιέσεις ν’αλλάξουν την κατάθεσή τους. Σημειώνει τέλος ότι οι γονείς ζήτησαν να γίνει εκταφή, αλλά ότι δεν υπάρχει πλάκα ή άλλο προσδιοριστικό του σημείου, καθώς οι πρόσφυγες δεν ήθελαν να ανακαλύψουν τον τάφο άλλοι πρόσφυγες που θα έφταναν στη νησίδα και θα έμπαιναν πιθανόν στον πειρασμό να συλλήχσουν τον τάφο για να πάρουν τυχόν τιμαλφή.

«Οι νησίδες καλύπτονται μερικά από νερό το χειμώνα. Όσο περνάει ο καιρός, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να βρεθεί ένα σώμα. Αυτός είναι ο λόγος που πιθανόν αυτή η ιστορία δεν θα καταλήξει ποτέ σε συμπέρασμα πέραν κάθε αμφιβολίας», διαπιστώνει το ρεπορτάζ.

Από τα κεντρικά γραφεία

Τέλος, το Spiegel αποκαθιστά το όνομα του ανταποκριτή του στην Ελλάδα Γιώργο Χρηστίδη, ο οποίος δέχτηκε έντονες προσωπικές επιθέσεις από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και από φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης και δημοσιογράφους.

Το περιοδικό υπογραμμίζει ότι τα ρεπορτάζ που έδωσε ο ανταποκριτής ήταν ιδιαιτέρως προσεκτικά, αλλά υπήρξαν λάθη και ουσιώδεις αλλαγές στην επεξεργασία του ρεπορτάζ από τα κεντρικά γραφεία του περιοδικού.

«Ενώ το αρχικό κείμενο αναφερόταν προσεκτικά στον θάνατο του παιδιού σε πολλά σημεία, αποδίδοντάς τον σε πηγές (“λέγεται ότι ήταν νεκρή”, “η ομάδα λέει ότι η Μαρία πέθανε”), το τελικό κείμενο αναφέρεται σε αντικειμενικά γεγονότα», σημειώνει το Spiegel.

Και καλύπτει απολύτως τον ανταποκριτή για την είσοδό του στο καμπ του Φυλακίου χρησιμοποιώντας την ιδιότητα του μεταφραστή, σημειώνοντας ότι είχε πάρει την άδεια της αρχισυνταξίας του διεθνούς τμήματος και επισημαίνοντας τη δυσκολία να δοθεί άδεια εισόδου στα καμπ σε δημοσιογράφους και την δύσκολη πρόσβαση στην περιοχή του Έβρου.