Δυσοίωνο φαντάζει το μέλλον της ΕΕ και των κρατών-μελών της για τον Κώστα Αργυρό, ο οποίος ως δημοσιογράφος ασχολήθηκε κυρίως με τα Ευρωπαϊκά ζητήματα και βραβεύτηκε για την σειρά ντοκιμαντέρ “27 της Ευρώπης” στη ΝΕΤ.
Ο έμπειρος δημοσιογράφος σε συνέντευξη, που παραχώρησε στη ROSA προβλέπει μεταξύ άλλων, ότι «το δόγμα της λιτότητας δε νομίζω ότι θα το αμφισβητήσει κανείς στον πυρήνα του, ασχέτως αν θα υπάρξουν κάποιες παρεκκλίσεις λόγω του έκτακτου χαρακτήρα μιας κατάστασης χωρίς προηγούμενο».
Επίσης, μιλάει και για τον κυνισμό του σημερινού συστήματος: «Ζούμε σε ένα σύστημα, που προτιμά να έχει παράπλευρες απώλειες παρά να επενδύει για να έχει σε διαθεσιμότητα δυνάμεις και υποδομές, που θα του χρειαστούν «μια στο τόσο».
Πώς βλέπετε να διαμορφώνονται οι ισορροπίες σήμερα σε ΕΕ και Ευρωζώνη, με αφορμή και τα μέτρα της Κομισιόν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού;
Η Κομισιόν ήταν η μεγάλη χαμένη της κρίσης, αφού από ένα σημείο και μετά οι περισσότερες αποφάσεις λαμβάνονταν εθνικά και οι Βρυξέλλες απλώς παρακολουθούσαν κι έκαναν συστάσεις. Δεν ξέρω αν θα μπορέσουν να ανακάμψουν. Ακόμα και στη «Φάση 2» της σταδιακής άρσης των περιορισμών μάλλον ακολουθούν παρά προπορεύονται των εθνικών κυβερνήσεων. Και στη «Φάση 3», της επιστροφής δηλαδή με στόχο την ανάκαμψη, βλέπουμε πάλι τους «μεγάλους» να διαπραγματεύονται για την ουσία, να ανακοινώνουν τις μεγάλες και πολλά υποσχόμενες διακηρύξεις, και να αναθέτουν στην Κομισιόν τη «λάντζα». Αυτό το διακυβερνητικό μοντέλο έχει κάνει τεράστια ζημιά στην ευρωπαϊκή ιδέα, με ευθύνη πρωτίστως της Γερμανίας. Οσο για την τύχη της Ευρωζώνης, αυτή νομίζω θα κριθεί στην Ιταλία, ενώ οι χώρες που παραμένουν εκτός, μάλλον δεν θα τρέξουν να υιοθετήσουν το κοινό νόμισμα.
Γαλλία και Γερμανία καλούν στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Ταμείου 500 δισεκατομμυρίων ευρώ για τον κορονοϊό. Πώς ξαφνικά η Ευρωζώνη δείχνει τόσο γενναιόδωρη, όταν ακόμα και σήμερα το δόγμα της λιτότητας δεν έχει εγκαταλειφθεί; Από που θα προκύψουν όλα αυτά τα ποσά;
Κατ΄αρχήν πρέπει να δούμε αν η «πρόταση» θα περάσει από τις συμπληγάδες των 27, αν θα εγκριθεί από τα κοινοβούλια, αν θα «νερωθεί» στην πορεία και από τι «ψιλά γράμματα» θα συνοδεύεται. Εγινε ήδη λόγος για κάποιες «υγιείς οικονομικές πολιτικές και μία φιλόδοξη μεταρρυθμιστική ατζέντα». Σας θυμίζει κάτι αυτό; Επειτα δεν ξέρω αν θα είναι και τόσο γενναιόδωρη. Αν δηλαδή θα εκταμιευθούν πράγματι 500 δισ. από αυτή τη διαδικασία. Τη στιγμή μάλιστα που η Γερμανία έχει ήδη κινητοποιήσει με τη μια ή άλλη μορφή (δάνεια, επιδοτήσεις, εγγυήσεις) πάνω από 1,5 τρισ. Οσο για το δόγμα της λιτότητας δε νομίζω ότι θα το αμφισβητήσει κανείς στον πυρήνα του, ασχέτως αν θα υπάρξουν κάποιες παρεκκλίσεις λόγω του έκτακτου χαρακτήρα μιας κατάστασης χωρίς προηγούμενο. Για αυτόν τον λόγο από την αρχή είπα ότι καλό θα είναι να κρατάμε μικρό καλάθι και να έχουμε τα μάτια μας ορθάνοιχτα.
Ποιες θεωρείτε τις τρεις μεγαλύτερες προκλήσεις για την συνοχή της ΕΕ το επόμενο διάστημα;
Η πανδημία έδειξε πόσο μεγάλες είναι οι ανισότητες μέσα στην ΕΕ σε κοινωνικό επίπεδο. Κάθε χώρα αντιμετώπισε με διαφορετικό τρόπο το πλήγμα πρώτα στην υγεία και μετά στην οικονομία. Για τους πολίτες, τους εργαζόμενους και τους μικροεπιχειρηματίες. Αν δεν επιχειρηθεί να υπάρξει κάποια στοιχειώδης σύγκλιση σε κοινωνικό επίπεδο, η ιδέα της Ευρώπης θα ξεθωριάσει περαιτέρω. Πώς να νοιώσεις «πολίτης της Ευρώπης» όταν βλέπεις τόσο διαφορετική αντιμετώπιση ανά χώρα-μέλος;
Θα πρέπει επίσης να επανέλθει το καθεστώς της ελεύθερης διακίνησης για τους πολίτες. Το αυτόματο σφράγισμα των εθνικών συνόρων έδειξε τα όρια της ιδέας της «Ευρώπης δίχως σύνορα». Αποδείχτηκε ότι η απεριόριστη κινητικότητα δεν ήταν κάτι το κατοχυρωμένο και αυτονόητο.
Και τέλος η Ευρώπη κάποια στιγμή θα πρέπει σοβαρά να ασχοληθεί με το μεταναστευτικό ζήτημα, που έτσι κι αλλιώς και πριν την πανδημία απειλούσε να την τινάξει στον αέρα. Θα το ξαναβρεί πολύ σύντομα μπροστά της.
Θα προσέθετα ως τέταρτη πρόκληση την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, αλλά φοβάμαι ότι θα υποχωρήσει η σχετική συζήτηση ή έντεχνα θα επιχειρηθεί να τεθούν οι κοινωνίες μπροστά στο ψευτοδίλημμα «κοινωνικό κράτος ή πράσινη ανάπτυξη». Αν και αυτά τα δύο θα έπρεπε να πηγαίνουν χέρι-χέρι.
Πολλοί ηγέτες στην ΕΕ μιλούν για την ανάγκη ενίσχυσης του δημόσιου χαρακτήρα της Υγείας. Βλέπετε να προχωράει κάτι τέτοιο και να ενισχύονται πανευρωπαϊκά οι δημόσιες επενδύσεις για την Υγεία;
Αν δε ληφθούν άμεσα μέτρα ενίσχυσης του δημόσιου χαρακτήρα, όχι μόνο της Υγείας, αλλά και άλλων τομέων όπως η Παιδεία ή οι συγκοινωνίες, τα όμορφα και συμπονετικά λόγια θα ξεχαστούν. Ζούμε σε ένα σύστημα, που προτιμά να έχει παράπλευρες απώλειες παρά να επενδύει για να έχει σε διαθεσιμότητα δυνάμεις και υποδομές, που θα του χρειαστούν «μια στο τόσο». Σε μια πανδημία ή μεγάλη φυσική καταστροφή. Ας μην ξεχνάμε ότι οι τομείς αυτοί είχαν αποδειχθεί εξαιρετικά κερδοφόροι τα προηγούμενα χρόνια, ακριβώς λόγω της λογικής ιδιωτικοποίησής τους. Κι ο ιδιωτικός τομέας δεν θα τους χαρίσει αμαχητί.
Μιλάμε διαρκώς για τη “γερμανική Ευρώπη” και όχι για την ευρωπαϊκή Γερμανία”. Εκτιμάτε ότι η γερμανική κυριαρχία έναντι των υπόλοιπων 26 κρατών-μελών θα συνεχιστεί για πολύ ακόμα;
Δεν είμαι προφήτης, αλλά όπως έδειξε η κρίση όλες οι χώρες σκέφθηκαν πρωτίστως εθνικά. Η Γερμανία θα συνεχίσει να το κάνει αυτό. Θα συνεχίσει να παραμένει η ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης, με ότι αυτό συνεπάγεται. Κανείς δεν έχει την ισχύ να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία της. Το ερώτημα είναι αν οι παρενέργειες πιθανών εμπορικών πολέμων εκτός Ευρώπης μπορούν να την κάνουν να καταλάβει ότι χρειάζεται μια Ευρώπη όχι μόνο ως κοινή αγορά, αλλά και ως πολιτικό και οικονομικό υποκείμενο. Ως παγκόσμιο παίκτη. Φοβάμαι ότι με την Μέρκελ σε φάση προ-συνταξιοδότησης και τις πολιτικές εξελίξεις ακόμα άδηλες, μάλλον δεν υπάρχει σήμερα το πολιτικό προσωπικό για μια τέτοια «στροφή».
