#RosaHistory: «Όσα παίρνουμε σήμερα είναι χρωστούμενα» – Η εξέγερση του 1992 στο Λος Άντζελες
Ανθρώπινη απόγνωση τέτοιας ευρείας κλίμακας δεν είχε υπάρξει μεταπολεμικά στο Λος Άντζελες. Αφορμή για την εξέγερση ο άγριος ξυλοδαρμός ενός Αφροαμερικανού από αστυνομικούς.
-
02.05.2022 Newsroom
Τέτοιες μέρες το 1992, μετά την αθώωση αστυνομικών που απαθανατίστηκαν να ξυλοκοπούν βάναυσα τον Rodney King, έναν άοπλο μαύρο αυτοκινητιστή, ξέσπασαν ταραχές μεγάλης κλίμακας στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ, στη μεγαλύτερη αστική εξέγερση από τη δεκαετία του 1960.
Η δημόσια οργή εξερράγη μετά την αθώωση των αστυνομικών, έπειτα από αποκαλύψεις για σειρά βάναυσων και ρατσιστικών πρακτικών του αστυνομικού τμήματος του Λος Άντζελες (LAPD). Οι αστυνομικοί χρησιμοποιούσαν ανοιχτά ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς μέσω των αστυνομικών ασυρμάτων και τρομοκρατούσαν τους κατοίκους των γειτονιών με αφροαμερικανικό και λατινόφωνο πληθυσμό.
Το Newsweek ανέφερε ότι η εξέγερση ήταν πολυφυλετική. «Ισπανόφωνοι και ακόμη και ορισμένοι λευκοί – άνδρες, γυναίκες και παιδιά – αναμείχθηκαν με Αφροαμερικανούς. Ο πρωταρχικός στόχος αρχικά των ανθρώπων που κινητοποιήθηκαν ήταν σούπερ μάρκετ κι αποθήκες τροφίμων. Στη συνέχεια οι ταραχές επεκτάθηκαν σε καταστήματα, παντού». Το κόστος ζωής ήταν δυσθεώρητο για τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα, που έβλεπαν την κυβέρνηση να αδιαφορεί για τις συνθήκες διαβίωσης. «Η οργή απέναντι στον ρατσισμό», σημείωναν εφημερίδες εκείνων των ημερών, διοχετεύθηκε στην απόγνωση και σε ακραίες ενέργειες για τη διασφάλιση των βασικών αγαθών». Πολλοί δήλωναν ότι «όσα παίρνουμε σήμερα είναι χρωστούμενα. Είναι αποζημιώσεις για ό,τι έχουμε υποστεί».
Η αστυνομία του Λος Άντζελες, το FBI και στρατεύματα του αμερικανικού στρατού επιστρατεύτηκαν για να καταστείλουν την εξέγερση. Περισσότεροι από 60 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, εκ των οποίων οι 10 από την αστυνομία, ενώ οι υλικές ζημιές υπολογίστηκαν σε πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια.
Το χρονικό
«LA, LA, F*ck the USA», ήταν το σύνθημα που ακουγόταν εκείνες τις ημέρες στους δρόμους τις πόλεις. Οι ταραχές που ξέσπασαν Λος Άντζελες οδήγησαν στη μεγαλύτερη εξέγερση στην ιστορία των ΗΠΑ. Κυριακή, 3 Μαρτίου 1991. Ο Rodney King, μαζί με τον φίλο του Bryant Allen, οδηγούν το αυτοκίνητό τους όταν ένα περιπολικό της αστυνομίας τους κάνει σήμα να σταματήσουν. Ο King τους αγνοεί και ξεκινάει ένα ανθρωποκυνηγητό. Μετά από 8 χιλιόμετρα και ενώ τα αυτοκίνητα έχουν αναπτύξει ταχύτητες διπλάσιες των επιτρεπτών ορίων, ο οδηγός συλλαμβάνεται. Αυτό που ακολουθεί είναι ανατριχιαστικό και καταγράφεται από την ερασιτεχνική κάμερα του George Halliday, έναν κάτοικο της περιοχής ο οποίος παραδίδει το βίντεο ντοκουμέντο στις αστυνομικές αρχές την επόμενη ακριβώς μέρα. Ο απολογισμός ήταν 11 κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και ρήξη νεφρού. Το βίντεο προβάλλεται από το κανάλι 5, καθώς κι από άλλα διεθνή δίκτυα.
Δέκα μέρες μετά, οι αστυνομικοί παραπέμπονται σε δίκη, με την αστυνομική αναφορά να παραλείπει πλήρως το κομμάτι του ξυλοδαρμού. Και οι τέσσερις δήλωσαν αθώοι. Η εκδίκαση της υπόθεσης ξεκίνησε ένα χρόνο μετά την αρχική παραπομπή. Η αμερικανική δικαιοσύνη έκανε από την αρχή γνωστές τις προθέσεις της μεταφέροντας τη δίκη σε ένα προάστιο του Λος Άντζελες, σε μία περιοχή που κατοικείται κυρίως από μεσοαστικές οικογένειες. Το σώμα των ενόρκων αποτελούταν επίσης από λευκούς Αμερικανούς είτε φιλικά, είτε συγγενικά προσκείμενους σε εργαζόμενους στο αστυνομικό σώμα. Αυτό όμως δεν αποτελούσε για το δικαστήριο αιτία απόρριψης. Στα μάτια των ενόρκων ο Rodney King παρουσιάστηκε ως ένας «θηριώδης, επιθετικός ύποπτος», ως«ένας πρώην κατάδικος», ο οποίος πολύ πιθανό να βρισκόταν και υπό την επήρεια ναρκωτικών και ο λόγος για τον οποίο ξυλοκοπήθηκε ήταν γιατί δεν συμμορφώθηκε με τις εντολές των 25 αστυνομικών που ήταν παρόντες, προκειμένου να πάρει την κατάλληλη στάση για να τον συλλάβουν.
Ένα χρόνο μετά, η ετυμηγορία του δικαστηρίου ήταν αθώωση για όλες τις κατηγορίες και για όλους τους κατηγορούμενους. Η εξέγερση ξεσπά στις γκετοποιημένες περιοχές τους της πόλης στις 30 Απριλίου του 1992 και σύντομα εξαπλώνεται και σε άλλες πόλεις των ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπους αναγκάζεται να ζητήσει από το υπουργείο Δικαιοσύνης να αναθέσει σε ομοσπονδιακό δικαστήριο την έκδοση της απόφασης σχετικά με την επανάληψη της δίκης και να κηρύξει στρατιωτικό νόμο. Στέλνει στην πόλη 750 ομοσπονδιακούς αστυφύλακες για να ενωθούν με την αστυνομική δύναμη της πόλης, 2800 Εθνοφρουρούς ενώ 4000 στρατιώτες βρίσκονται σε ετοιμότητα για πρώτη φορά στην πόλη από τη δεκαετία του ’60.
Μέσα σε τρεις νύχτες στο Λος Άντζελες μόνο, σκοτώνονται περίπου 60 άτομα, τραυματίζονται 2300 και γίνονται περίπου 13.200 συλλήψεις. Η επίσημη απάντηση από την πολιτική ηγεσία σκληρή και αδιαπραγμάτευτη. Κλήθηκαν συνοριακοί φρουροί από το Τέξας, οι οποίοι για εβδομάδες χτένιζαν τους δρόμους του Λος Άντζελες για άτομα χωρίς πιστοποιητικά, ενώ οι ελίτ μονάδες Metro Squad του LAPD, με τη συμβολή της Εθνοφρουράς του στρατού και των πεζοναυτών, έκαναν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στις φτωχογειτονιές, αναζητώντας κλοπιμαία. Πολλοί άστεγοι και μετανάστες βρέθηκαν στις φυλακές, γιατί απλά και μόνο είχαν παραβιάσει την απαγόρευση κυκλοφορίας.
Το γενικότερο κλίμα αστάθειας και τρομολαγνείας που είχε δημιουργηθεί έδωσε βήμα σε προτάσεις ακραίου παραλογισμού και χυδαίας ρατσιστικής διάθεσης. Διάφοροι εξαγριωμένοι πολιτικοί των πλουσίων προαστίων, υπερθεμάτιζαν υπέρ τις απέλασης των μεταναστών, ακόμα και τις αφαίρεσης της αμερικανικής ιθαγένειας στα παιδιά τους, παρ’ όλο που αυτά είχαν γεννηθεί σε αμερικανικό έδαφος. Οποιοσδήποτε παρατηρητής είχε στη διάθεσή του δραματικές ενδείξεις για την επερχόμενη κοινωνική θύελλα στους μήνες πριν από τις ταραχές της άνοιξης του 1992. Περικοπές στο κοινωνικό κράτος, εργασιακή φτώχεια και οι συνέπειες της ιαπωνικής χρηματοοικονομικής φούσκας συνέβαλαν στο να «βυθιστεί» η οικονομία της Νότιας Καλιφόρνια στη χειρότερη οικονομική ύφεση μετά το 1983. Ανθρώπινη απόγνωση τέτοιας ευρείας κλίμακας δεν είχε υπάρξει μεταπολεμικά στο Λος Άντζελες.