European Super League: Η ιστορία απληστίας μιας κλίκας δισεκατομμυριούχων
Το πείραμα της European Super League απέτυχε. Θα ξαναδούμε ανάλογες προσπάθειες; Πιθανότητα, ναι. Ωστόσο, όλοι οι ιδιοκτήτες πήραν το μήνυμά τους από τη φίλαθλη βάση. Κι αυτό το μήνυμα ήταν ηχηρό.
Το ονόμασαν αρχικά «Project BSW – Best Show in the World». Το 2017, όταν η Ρεάλ Μαδρίτης σήκωνε το 3ο τρόπαιο του Τσάμπιονς Λιγκ σε τέσσερα χρόνια, ο Φλορεντίνο Πέρεθ μαζί με μια ομάδα έμπιστων συνεργατών του δούλευαν μυστικά για να φέρουν «επανάσταση», όπως έλεγαν, στο ποδόσφαιρο, και να «διαλύσουν» το θεσμό που η ομάδα του είχε μόλις κατακτήσει.
Η Ρεάλ ερχόταν από μια άκρως επιτυχημένη χρονιά. Είχε κάνει το νταμπλ στο ισπανικό πρωτάθλημα, είχε κατακτήσει το Copa del Rey, το FIFA Club World Cup και, φυσικά, το Τσάμπιονς Λιγκ. Ο Ρονάλντο ήταν πρώτος σκόρερ του θεσμού με 12 γκολ, με τα έσοδα εκείνης της χρονιάς να καταγράφουν αύξηση 8.8% και να αγγίζουν τα 675 εκατ. ευρώ.
Το «όραμα της απληστίας» του Πέρεθ
Ο Φλορεντίνο Πέρεθ, «ογκόλιθος» του κλάδου των κατασκευών στην Ισπανία, εκτιμά εδώ και χρόνια ότι χωρίς βαθιές τομές στη σημερινή δομή του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου τα παλαιότερα και μεγαλύτερα κλαμπ θα αντιμετωπίσουν ένα ζοφερό οικονομικό μέλλον. Η σπουδαία ομάδα της Ρεάλ τη σεζόν 2016-2017 που κατέκτησε τα πάντα, απαιτούσε ένα τεράστιο κόστος για να συντηρηθεί. Παρότι οι πωλήσεις είχαν ανοδική πορεία, τα καθαρά κέρδη κατέγραψαν πτώση 40% καθώς η ομάδα είχε ένα δυσθεώρητο κόστος συμβολαίων. Ο Πέρεθ εκτιμούσε ότι η Ρεάλ θα αντιμετώπιζε άμεσα πρόβλημα να ανταγωνιστεί ομάδες όπως η Μάντσεστερ Σίτι και η Παρί Σεν Ζερμέν, που διοικούνται από δισεκατομμυριούχους Άραβες χωρίς «ταβάνι» στις δαπάνες. Τα είχε με την UEFA που δεν λάμβανε αυστηρά μέτρα για το financial fair play και τόνιζε ότι εάν το ποδόσφαιρο δεν αλλάξει επίπεδο και γίνει ακόμη πιο συναρπαστικό, οι γενιές Z και Y θα το εγκαταλείψουν, προτιμώντας το Fortnite ή το Netflix.
Έτσι ο Πέρεθ και το επιτελείο του δούλευαν για να προετοιμάσουν μια νέα διοργάνωση που θα έχει πολύ περισσότερα παιχνίδια μεταξύ των «μεγάλων» του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου: Τσέλσι-Γιουβέντους, Λίβερπουλ-Μίλαν, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ-Ρεάλ Μαδρίτης. Το καλύτερο ποδοσφαιρικό θέαμα, κατά τον Πέρεθ, που θα επαναλαμβάνεται συχνά, χωρίς οι ομάδες να έχουν τον κίνδυνο υποβιβασμού, που τα έσοδα θα πολλαπλασιάζονται συνεχώς από τα τηλεοπτικά δικαιώματα και τα δικαιώματα προβολής, τις διαφημίσεις, με νέα υπερσύγχρονα γήπεδα που θα προσελκύσουν μεγάλες επενδύσεις. Με όλα αυτά, και λίγο «σπρώξιμο» από την Wall Street, οι μεγαλύτερες ομάδες της Ευρώπης θα είναι ελεύθερες από τον έλεγχο της UEFA για να δαπανούν και να εισπράττουν όσα θέλουν κι όποτε θέλουν.
Το «όραμα» του Πέρεθ επιταχύνθηκε, καθώς η πανδημία του κορονοϊού άδειασε τα στάδια και έριξε κατακόρυφα τα έσοδα. Μόλις 48 ώρες όμως μετά την ανακοίνωση δημιουργίας της European Super League τον περασμένο Απρίλιο, το πρότζεκτ εγκαταλείφθηκε με τις περισσότερες ομάδες να αποχωρούν έπειτα από ισχυρές πιέσεις των οπαδών τους και κατηγορίες για «απληστία» και «διάλυση του αθλήματος». Οπαδοί και παλαίμαχοι αλλά και νυν ποδοσφαιριστές, προπονητές, αθλητικογράφοι και άνθρωποι που βρίσκονται στο ποδόσφαιρο έκαναν «πύρινες» δηλώσεις κατά της λίγκας, ενώ και οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες της Αγγλίας και της Ιταλίας έβγαλαν ανακοινώσεις κατά της πρωτοβουλίας. «Θέλουμε πίσω τις ομάδες μας» και «Δεν θα περάσει» ήταν μόνο μερικά από τα συνθήματα οπαδών έξω από το Στάμφορντ Μπριτζ στο Λονδίνο και το Όλντ Τράφορντ στο Μάντσεστερ, με τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον να δηλώνει ότι προτείνει νομοσχέδιο που θα απαγορεύει σε αγγλικές ομάδες να παίξουν στη νέα διοργάνωση.
Μπορεί το πρότζεκτ να κατέρρευσε πολύ γρήγορα, ωστόσο τίποτα δεν διασφαλίζει ότι μια νέα προσπάθεια δημιουργίας της Super League δεν θα επαναληφθεί. Οι 12 ιδρυτικές ομάδες διατηρούν μετοχές στη μητέρα εταιρία SL Co., με έδρα τη Μαδρίτη. «Οι διοικήσεις της Ρεάλ, της Μπαρτσελόνα και της Γιουβέντους επιμένουν ότι το πρότζεκτ θα επανέλθει» δηλώνει στο rosa.gr ο Πάμπλο Ρουίς που συμμετείχε δυναμικά στις κινητοποιήσεις στη Βαρκελώνη κατά της European Super League. «Για τον Πέρεθ και τον Λαπόρτα (σσ. πρόεδρος της Μπαρτσελόνα) η λίγκα αποτελεί την ευκαιρία για να κρατήσουν τα έσοδα ψηλά, να παρουσιάσουν ένα ισχυρότερο εμπορικά προϊόν, χωρίς να τους ενδιαφέρει καθόλου εάν θα καταστρέψουν τους παίκτες και το ποδόσφαιρο, αλλά και όσα αυτό σηματοδοτεί για τις τοπικές κοινωνίες», προσθέτει.
Ο Πέρεθ, στα 74 του χρόνια, βλέπει τον εαυτό του ως τον συνεχιστή του Σαντιάγκο Μπερναμπέου, του οποίο το όνομα φέρει το γήπεδο της Ρεάλ. Ο Πέρεθ εκλέχθηκε στην ηγεσία των «μαδριλένων» το 2000 με την υπόσχεση ότι θα αγοράσει από την Μπαρτσελόνα τον Πορτογάλο Λουίς Φίγκο, το οποίο κι έκανε μετά την εκλογή του. «Για να καταλάβει κανείς τον πρόεδρο της Ρεάλ, θα πρέπει να κατανοήσει πως κινείται ένας πολύ ισχυρός οικονομικά άνθρωπος, που είναι άπληστος και δεν μπορεί να σταματήσει να μεγαλώνει εμπορικά», τονίζει στο rosa.gr ο Αλμπέρτο Ροντρίγκεθ, οπαδός της Ρεάλ, προσθέτοντας ότι «ο Πέρεθ είχε πάντοτε και πολιτικές φιλοδοξίες, τις οποίες όμως δεν κατάφερε να ικανοποιήσει τη μοναδική που κατέβηκε υποψήφιος με το Δημοκρατικό Ρεφορμιστικό Κόμμα -το οποίο πλέον δεν υπάρχει. Ωστόσο πάντοτε βρίσκει την ευκαιρία να ασχοληθεί έμμεσα με την πολιτική, να επηρεάσει, να πιέσει, να αξιοποιήσει την Ρεάλ ως το όχημα που πέρα από κέρδη θα του αποφέρει συνεχώς αναγνώριση, δύναμη και εξουσία».
Η ιστορία πίσω από την European Super League
Η ιδέα της European Super League γεννήθηκε για πρώτη φορά πριν από δεκαετίες. Για την ακρίβεια το 1998, ο τότε πρόεδρος της Μίλαν και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, Σίλβιο Μπερλουσκόνι, πρότεινε τη δημιουργία ενός «μίνι πρωταθλήματος» οι αγώνες του οποίου θα διεξάγονται μεσοβδόμαδα για να πλήξει το Champions League. Η UEFA απάντησε τότε αλλάζοντας τους κανόνες του θεσμού, αυξάνοντας τους ομίλους, τις ομάδες, το μερίδιο της κάθε ομάδας από τη συμμετοχή στους ομίλους, ενώ αύξησε τα παιχνίδια σταδιακά σε δύο ημέρες μέσα στην εβδομάδα (Τρίτη-Τετάρτη), «μπλοκάροντας» κάθε σκέψη για παράλληλη οργάνωση. Δύο χρόνια αργότερα, η Λίβερπουλ και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δημιούργησαν ένα γκρουπ 14 ομάδων (που ονομάστηκε G14) για να πιέσουν την UEFA να διαπραγματευτεί νέους όρους σχετικά με τηλεοπτικά δικαιώματα και τα οικονομικά. Πέτυχαν κάποιες αλλαγές σχετικά με τα έσοδα από τις διασυλλογικές οργανώσεις κι έπειτα το γκρουπ διαλύθηκε.
Το 2017 ο Πέρεθ επανήλθε, προσπαθώντας πάλι να προκαλέσει εξελίξεις. Στράφηκε στον Ανάς Λαγκαρί, Γαλλομαροκινό επενδυτή, με τον οποίο είχαν συγγενικές σχέσεις ενώ είχαν συνεργαστεί και στην κατασκευαστική εταιρεία του Πέρεθ σε μια σειρά έργων, για να συγκεντρώσουν κεφάλαια για τη δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής λίγκας που θα επισκίαζε τα εθνικά πρωταθλήματα. Αρχικά οι διοικήσεις των «μεγάλων 6» του αγγλικού ποδοσφαίρου -Άρσεναλ, Τσέλσι, Λίβερπουλ, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μάντσεστερ Σίτι και Τότεναμ-, ενστερνίστηκαν αυτή την ιδέα, έπρεπε όμως να εγκαταλείψουν την Πρέμιερ Λιγκ. «Τα ντέρμπι πάντοτε συγκινούν τους φιλάθλους, λογικό είναι, και πάντοτε η προσμονή για αυτά είναι μεγάλη για αυτό και η πρόσκληση συμμετοχής στην European Super League ήρθε μόνο για τις έξι αυτές ομάδες» τονίζει στο rosa.gr ο Τζακ Λίβινστον, οπαδός της Άρσεναλ στο Λονδίνο, από τους πρώτους που βρέθηκαν μαζί με φίλους της Άρσεναλ έξω από το στάδιο «Emirates» για να διαμαρτυρηθούν για τη συμμετοχή της ομάδας τους στη λίγκα. «Για τον φίλαθλο κόσμο όμως και το οπαδικό κίνημα δεν είναι έτσι τα πράγματα. Το ποδόσφαιρο αφορά τις κοινότητες και τις γειτονιές μας, αφορά την καθημερινή μας ζωή, αφορά κάτι πολύ παραπάνω από το ίδιο το παιχνίδι – και σίγουρα δεν αφορά τις τσέπες μας, αλλά την ψυχή μας και τη χαρά μας», προσθέτει.
Το ζήτημα για τον Πέρεθ ήταν να μπουν στο παιχνίδι οι Αμερικανοί επενδυτές, οι ιδιοκτήτες των μεγάλων αγγλικών κλαμπ όπως ο John W. Henry της Λίβερπουλ και ο Joel Glazer της Γιουνάιτεντ, να επενδύσουν οι ίδιοι και να φέρουν κι άλλους επενδυτές στο πρότζεκτ. «Το σύστημα που εισηγήθηκαν για τη Super League ήταν αυτό ακριβώς που θα διέλυε τις θεμελιώδεις αρχές του αθλήματος, τη δυνατότητα δηλαδή του αδύναμου να ανέβει και να πετύχει, να κερδίσει τον ισχυρότερο. Προσπάθησαν δηλαδή να διαμορφώσουν -με κοινωνικούς όρους- ένα ταξικό μοντέλο. Υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια βαθιές ανισότητες στο παιχνίδι, στα ποσά που δαπανούνται, στα μπάτζετ και στην πρόσβαση στους χορηγούς, ωστόσο πάντοτε η μάχη Δαυίδ-Γολιάθ υπήρχε. Αυτό πήγαν να το καταστρέψουν, θέλοντας παράλληλα να υποβαθμίσουν το οπαδικό κίνημα και την αγάπη για το ποδόσφαιρο. Αυτό δεν θα το πετύχουν» υπογράμμισε ο Λίβινστον.
Ο ρόλος των Αμερικανών, του Ινφαντίνο και της JP Morgan
Για να επενδύσουν στο πρότζεκτ οι Αμερικανοί ήθελαν να διασφαλίσουν ότι τα παιχνίδια θα διεξάγωνται τα Σαββατοκύριακα, όχι καθημερινές όπως το ChampionsLeague, και παράλληλα να μην υποβιβάζονται οι ομάδες. «Οι Αμερικανοί δεν καταλαβαίνουν από οπαδούς, δεν αντιλαμβάνονται τον φανατισμό της εξέδρας, ούτε τι σημαίνει υποβιβασμός ομάδας» προσθέτει ο Λίβινστον, με τον Ρουίς να συμπληρώνει ότι «δεν υπάρχει αυτή η οπαδική βάση στις ΗΠΑ, ούτε υπάρχουν κοινότητες οπαδών με δράσεις εξωγηπεδικές, που να επηρεάζουν ένα μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας αλλά και τις διοικήσεις στις αποφάσεις τους».
Στο πλάνο Πέρεθ όλοι οι αριθμοί έχουν θετικό πρόσημο μπροστά. Καθόλου ζημιές σε βάθος τριετίας, με τους επενδυτές να μπορούν να επενδύσουν χωρίς κανένα περιορισμό, σε ένα «καπιταλιστικό ροντέο» με τους αθλητές μαριονέτες στις ορέξεις των ιδιοκτητών. Οι εκτιμήσεις των δημιουργών της λίγκας τονίζουν ότι τα άμεσα, μίνιμουμ κέρδη από τα τηλεοπτικά δικαιώματα και τις χορηγίες θα αγγίξουν τα 4 δισ. ευρώ τον πρώτο χρόνο – τα διπλά δηλαδή από όσα εξασφαλίζει σήμερα το Champions League. Χρήματα τα οποία οι εμπνευστές της European Super League είχαν -κατά δήλωσή τους- εξασφαλίσει από την JPMorgan.
Στα τέλη του 2020 διενεργήθηκαν δύο έρευνες αγνώστων λοιπών στοιχείων από το επιτελείο Πέρεθ που έδειχναν ότι το 60% των φιλάθλων θα ήταν θετικοί σε ένα τέτοιο εγχείρημα για να πειστούν οι επενδυτές και να το στηρίξουν. «Οι τύποι γνώριζαν καλά ότι ο φίλαθλος κόσμος θα αντιδράσει και μάλιστα επίμονα. Ήθελαν λοιπόν να ‘φτιάξουν’ κλίμα και να πείσουν τους επενδυτές ότι ο κόσμος θα το στηρίξει» δηλώνει ο Λίβινστον. Ήδη από τις αρχές Ιανουαρίου 2021 κυκλοφορούσε η φήμη στη Μαδρίτη ότι ο Πέρεθ ήταν σε συνεννόηση με τον Τζιάνι Ινφαντίνο της FIFA, που βρίσκεται σε κόντρα με την UEFA, για να στηρίξει την πρωτοβουλία. «Το ιδρυτικό κείμενο είχε συνταχθεί από τη δικηγορική εταιρεία Clifford Chance, με την οποία έχει σχέσεις ο Ινφαντίνο. Θα έλεγε κανείς ότι τους έκανε τον αρραβώνα» σημειώνει ο Ροντρίγκεθ. Το αντάλλαγμα φαίνεται να ήταν ότι η Super League θα στήριζε την πρόταση του Ελβετού προέδρου της FIFA να διευρύνει το Παγκόσμιο Κύπελλο με μια παράλληλη, ετήσια διοργάνωση με τις 12 καλύτερες ομάδες παγκοσμίως, με τον επικεφαλής της ισπανικής La Liga, Jabier Tobias, να δηλώνει τότε ότι «είμαι σίγουρος ότι ο Ινφαντίνο βρίσκεται πίσω από το πρότζεκτ». Όποια κι εάν είναι η σχέση του προέδρου της FIFA, η JP Morgan υπέγραψε συμφωνία επενδυτικής στήριξης της European Super League ύψους 3.25 δισ. ευρώ, με την επενδυτική τράπεζα να υπόσχεται «δώρο» 300 εκατ. ευρώ σε κάθε ομάδα που θα συμμετείχε.
Το Σαββατοκύριακο 17 και 18 Απριλίου συμφωνήθηκε ότι οι σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν την Δευτέρα 19 Απριλίου, όταν την τελευταία στιγμή η Μπάγερν Μονάχου και η Παρί Σεν Ζερμέν αποφάσισαν τελικά να μην υπογράψουν την διακήρυξη. Τα τηλέφωνα πήραν φωτιά, τα νέα κυκλοφόρησαν και ο Αλεξάντερ Σεφερίν, επικεφαλής της UEFA, έκανε δηλώσεις κατά του εγχειρήματος. Οι διαρροές προκάλεσαν επίσης την οργή των οπαδών στην Αγγλία, που βρέθηκαν έξω από τα γήπεδα των ομάδων τους σε Λονδίνο, Μάντσεστερ και Λίβερπουλ αντίστοιχα για να δηλώσουν την αντίθεσή τους. Οι επόμενες μέρες συνεχίστηκαν με πόλεμο δηλώσεων, κινητοποιήσεις και χιλιάδες αναρτήσεις στο διαδίκτυο κατά της λίγκας. Όλα είχαν τελειώσει με τις ομάδες, πλην της Ρεάλ, της Μπαρτσελόνα και της Γιουβέντους, να αποσύρουν τη συμμετοχή τους.
Το παρόν μοντέλο της European Super League μπορεί να μην προχώρησε, ωστόσο η επιμονή των Πέρεθ, Λαπόρτα και Ανιέλι για «διάλογο» για ένα νέο σχήμα παραμένει. Θα ξαναδούμε ανάλογες προσπάθειες; Πιθανότητα, ναι. Ωστόσο, όλοι οι ιδιοκτήτες πήραν το μήνυμά τους από τη φίλαθλη βάση. Κι αυτό το μήνυμα ήταν ηχηρό.
