Ο Ζοσέ Μουρίνιο έχει πάντα τον δικό του τρόπο

Η μοναδική Σεβίλλη κατέκτησε το βράδυ της Τετάρτης το 7ο Europa League στην ιστορία της σε ισάριθμες συμμετοχές της σε τελικούς κι ανάγκασε τον Ζοσέ Μουρίνιο να γευτεί το πικρό ποτήρι της ήττας για πρώτη φορά στην προπονητική του καριέρα σε τελικό ευρωπαϊκού κυπέλλου. Ο Πορτογάλος τεχνικός έχει πλέον 5 νίκες σε 6 ευρωπαϊκούς τελικούς ως προπονητής, χάνοντας μία τεράστια ευκαιρία να αφήσει πίσω του τον Τζοβάνι Τραπατόνι, που έχει και εκείνος 5 κατακτήσεις τροπαίων, και να γίνει ο προπονητής με τους περισσότερους κερδισμένους ευρωπαϊκούς τίτλους σε συλλογικό επίπεδο.

Ο Μουρίνιο πέταξε το μετάλλιό του σε έναν νεαρό οπαδό της Ρόμα που βρέθηκε στο «Puskás Aréna» της Βουδαπέστης, όπως είχε κάνει και στα 19 του χρόνια, σε ένα τουρνουά νέων, όταν έκανε το ντεμπούτο του ως ποδοσφαιριστής με τη Ρίο Άβε. Κεντρικός μέσος η θέση του, με πολλούς να εκτιμούν από την αρχή ότι ως παίκτης δεν είχε να προσφέρει πολλά. Ο ίδιος ήθελε με κάθε τρόπο να γίνει ποδοσφαιριστής, του είχε καρφωθεί η ιδέα και θα έκανε τα πάντα για να προχωρήσει, παρότι η μητέρα του, Μαρία, καθηγήτρια στο επάγγελμα, ήθελε για τον γιο της μια επαγγελματική καριέρα εκτός γηπέδων.

Μιλώντας στους παίκτες της Ρόμα μετά το τέλος του τελικού του Γιουρόπα Καπ απέναντι στη Σεβίλλη (31 Μαίου 2023). / AP Photo / Petr David Josek

Ο Ζοσέ μεγάλωσε κυρίως με τη μητέρα του στην έπαυλη του βιομήχανου θείου του στο Σετούμπαλ. Όταν έγινε η Επανάσταση των Γαρύφαλλων το 1974, οι περισσότερες από τις περιουσίες του θείου του απαλλοτριώθηκαν λόγω των σχέσεών του με το καθεστώς του δικτάτορα Σαλαζάρ, πολλά ωστόσο προνόμια διατηρήθηκαν. Ο Μουρίνιο ήταν έφηβος τότε, αλλά ενηλικιώθηκε σε μια Πορτογαλία πολύ διαφορετική από εκείνη της παιδικής του ηλικίας. «Φοβήθηκα λίγο, καθώς μετά την επανάσταση πολύς κόσμος δεν ήταν βέβαιος σε τι να ελπίζει. Δεν ήξερε αν αυτή η πολιτική αλλαγή ήταν μια θετική ή αρνητική εξέλιξη. Μερικές φορές η οικογένειά μου σκεφτόταν να φύγει από την Πορτογαλία, άλλες φορές όχι, ωστόσο η χώρα παρά τα προβλήματα έκανε βήματα μπροστά», είχε δηλώσει αργότερα. Ο ίδιος έχει παραδεχθεί ότι από την καθολική παράδοση της οικογένειάς του κληρονόμησε συντηρητικές ιδέες για την πολιτική, αλλά ποτέ δεν έγινε νοσταλγός της δικτατορίας όπως πολλοί υποστηρικτές του κόμματος των σοσιαλδημοκρατών (παρότι έχουν τον τίτλο “σοσιαλδημοκράτες”, είναι ένα συντηρητικό, δεξιό κόμμα) που το 2019, με επικεφαλής τον Αντρέ Βεντούρα, δημιούργησαν το ακροδεξιό κόμμα Τσέγκα. «Η επανάσταση του ‘74 ήταν μια στιγμή ελευθερίας – ελευθερίας έκφρασης και ζωής – κι αυτή ήταν μια όμορφη και σημαντική στιγμή για την Πορτογαλία και τους Πορτογάλους», είχε δηλώσει ο Μουρίνιο σε συνέντευξή του στο βρετανικό Sky Sports. «Η ελευθερία είναι σπουδαία κατάκτηση για την οποία αξίζει να παλέψεις», είχε προσθέσει.

Σταθερά στο πλευρό των συμπολιτών του, ο Μουρίνιο έχει δείξει έμπρακτα το ενδιαφέρον του για τους συνανθρώπους του, ειδικά για τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν παιδιά με ειδικές ανάγκες. Ποτέ δεν έκρυψε ότι η πιο επιδραστική εμπειρία στη ζωή του ήταν αυτή που είχε λίγο μετά την απόσυρσή του από το ποδόσφαιρο στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980, όταν, μετά από μερικούς μήνες εγκατέλειψε τις σπουδές του στα Οικονομικά, αποφοιτώντας τελικά από τη σχολή Φυσικής Αγωγής, ξεκινώντας να εργάζεται με παιδιά με ειδικές ανάγκες. «Όλα είναι ψυχολογία εκεί, όλα είναι στοργή, όλα είναι συναίσθημα», είχε τονίσει σε παλαιότερη συνέντευξη. «Καταφέρνεις να κάνεις μικρά πράγματα που είναι μεγάλα πράγματα όμως γι’ αυτά τα παιδιά, να χτίζεις μια προσωπική σχέση βασισμένη στην αγάπη».

Σηκώνοντας το τρόπαιο του Τσάμπιονς Λιγκ ως προπονητής της Ίντερ, στις 26 Μαΐου του 2010. / ΑP Photo

Χρόνια αργότερα, το 2005, ως προπονητής της Τσέλσι, θα υποστηρίξει με θέρμη κάθε προσπάθεια για την στήριξη των Παλαιστινίων, όπως έναν αγώνα ποδοσφαίρου μεταξύ παιδιών από το Ισραήλ και την Παλαιστίνη, με πρωτοβουλία του Σιμόν Πέρες. Ως προπονητής της Τότεναμ μέσα στην πανδημία του κορονοϊού, ο Μουρίνιο φόρεσε γάντια και μάσκα και βοήθησε πρωτοβουλίες πολιτών και τράπεζες τροφίμων, τις λεγόμενες food banks, συμμετέχοντας στην συλλογή και προετοιμασία πακέτων τροφίμων κι άλλων ειδών πρώτης ανάγκης για ηλικιωμένους στο βόρειο Λονδίνο. Στήριξε επίσης ανάλογες πρωτοβουλίες στη γενέτειρά του, το Σετούμπαλ, παραμένοντας κοντά στο πλευρό ανθρώπων που το είχαν ανάγκη.

Προβοκάτορας, αθεράπευτα αντιδραστικός, σε σύγκρουση με πολλά ΜΜΕ που στο μεγαλύτερο διάστημα της προπονητικής του πορείας έδωσαν βάρος στη θυελλώδη κι αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του και στην επιθετική του επικοινωνία. Λατρεύει να προκαλεί τα μίντια και να γεννά εντάσεις και πάθη, όπως επίσης του αρέσει να τα ρίχνει και σε άλλους για δικές του αστοχίες και λάθη. Έχει ορκισμένους εχθρούς, του προσάπτουν παλιομοδίτικες μεθόδους στην προπονητική και ότι είναι ξεπερασμένος. Και είναι πράγματι ξεπερασμένος σε επίπεδο τακτικής. Είναι όμως εκείνος που κατάφερε το τρεμπλ με την Πόρτο και την Ίντερ μέσα στην ίδια δεκαετία, ήταν ο πρώτος προπονητής που κατέκτησε ευρωπαϊκό τρόπαιο με την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στη μετά-Φέργκιουσον εποχή και φυσικά ο πρώτος που κέρδισε τίτλο με τη Ρόμα για πρώτη φορά μετά το 2008.

Ο Μουρίνιο γνωρίζει ότι το ποδόσφαιρο είναι κάτι παραπάνω από αυτό που εκτυλίσσεται μέσα στις τέσσερις γραμμές του αγωνιστικού χώρου. «Όσοι ξέρουν μόνο από ποδόσφαιρο, δεν ξέρουν τίποτα για το ποδόσφαιρο», είχε πει παλαιότερα, προσθέτοντας ότι για να μιλήσουμε για ποδόσφαιρο δεν αρκεί να πούμε τι ακριβώς συμβαίνει στον αγωνιστικό χώρο, ποια τακτική ακολουθείται, πόσα γκολ σημειώθηκαν, τα σφυρίγματα των διαιτητών, αλλά χρειάζεται να ερμηνευτεί κάτι περισσότερο, μια συγκεκριμένη δράση στο γήπεδο και την κερκίδα, που θα έπρεπε να είναι η βάση κάθε συνειδητής, πολιτικής σκέψης στην κοινωνία».

Ακούστε το νέο επεισόδιο του podcast «Πελότα Λίμπρε»: