Όταν ο Ρεϊνάλντο ύψωνε τη γροθιά του κατά της χούντας στη Βραζιλία
Στο νέο επεισόδιο του podcast της ROSA «Πελότα Λίμπρε» μιλάμε για τον Ρεϊνάλντο, έναν μέγα γκολτζή τη δεκαετία του 1970, που η υψωμένη του γροθιά και η αντικαθεστωτική του δράση προκαλούσαν ταραχή στο στρατιωτικό καθεστώς.
Η Βραζιλία τη δεκαετία του 1970 βρισκόταν σε κρίσιμη κατάσταση, με τη στρατιωτική δικτατορία να έχει απλώσει τα πλοκάμια της πάνω από την κοινωνία. Το 1971, ο «μάγος» Πελέ άφησε την εθνική ομάδα και τρία χρόνια αργότερα μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, τερματίζοντας ουσιαστικά τη «χρυσή εποχή» του ποδοσφαίρου της χώρας. Ολόκληρη η Βραζιλία αναζητούσε τον κληρονόμο του «Βασιλιά», του «Rei», όπως αποκαλούσαν τον Πελέ, με τους Ριβελίνο και Ζίκο να είναι οι βασικοί υποψήφιοι γι’αυτή τη θέση, παρότι δεν είχαν αυτό το ιδιαίτερο, εξωπραγματικό χάρισμα του προκατόχου τους.
Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974, η απουσία ενός ικανού σκόρερ ήταν κάτι παραπάνω από αισθητή στην εθνική ομάδα, με την Seleção να τερματίζει στην 4η θέση, σημειώνοντας μόλις 6 γκολ σε 7 αγώνες, 3 εκ των οποίων μόνο απέναντι στο Ζαΐρ, ενώ σε πολιτικό επίπεδο, αριστερές ομάδες είχαν αναπτύξει ένοπλη δράση κατά του καθεστώτος, προκαλώντας τριγμούς στην στρατιωτική ηγεσία, που είχε να αντιμετωπίσει και τη σοβούσα οικονομική κρίση. Όταν ο στρατηγός και επικεφαλής της χούντας Ερνέστο Γκέιζελ ανέλαβε τα ηνία το 1974, η δικτατορία αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει κάποιες δειλές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, «χαλαρώνοντας» για παράδειγμα την καταστολή και τη λογοκρισία για να αποφύγει μία μαζική εξέγερση.
Ο Ρεϊνάλντο με υψωμένη τη γροθιά. Μια συνεπής πράξη μετά από κάθε γκολ που έβαζε. / AP Photo
Mέσα σε αυτό το ποδοσφαιρικό και πολιτικό περιβάλλον γεννήθηκε και ενηλικιώθηκε ο Ρεϊνάλντο, ο οποίος γρήγορα έδειξε τις ποδοσφαιρικές του αρετές. Ξεκινώντας από τις ακαδημίες της Ατλέτικο Μινέιρο, αναρριχήθηκε στην πρώτη ομάδα με την οποία έκανε το ντεμπούτο του στα 15 του χρόνια και πολύ γρήγορα έγινε ο βασικός επιθετικός της, κρατώντας μέχρι και σήμερα το ρεκόρ των περισσότερων γκολ στην ιστορία του συλλόγου, βρίσκοντας δίχτυα 255 φορές σε 475 παιχνίδια. Έγινε τραγούδι στα χείλη των οπαδών με το προσωνύμιο «O nosso Rei», «Ο Βασιλιάς μας» δηλαδή στα πορτογαλικά και το 1976 οδήγησε την Ατλέτικο Μινέιρο στην κατάκτηση του πρωταθλήματος της πολιτείας Minas Gerais, σηκώνοντας την γροθιά του στον ουρανό μετά από κάθε γκολ που σημείωνε, σε ένδειξη αντίστασης προς το δικτατορικό καθεστώς.
Πριν το Μουντιάλ του 1978 στην Αργεντινή, με τον στρατηγό Βιντέλα να κυριαρχεί τότε, η εθνική ομάδα της Βραζιλίας επισκέφτηκε το προεδρικό μέγαρο για να λάβει τις «ευλογίες» του στρατηγού Γκέιζελ ο οποίος, αφού ευχήθηκε στους παίκτες να κατακτήσουν το τρόπαιο, πήρε από κοντά τον Ρεϊνάλντο και να του είπε: «Γιε μου, να αφοσιωθείς στο ποδόσφαιρο, μόνο σε αυτό. Θα ασχοληθούμε μετά με την πολιτική». Ο Ρεϊνάλντο έγνεψε αμήχανα, κάπως ειρωνικά, και λίγες μέρες αργότερα, στις 3 Ιουνίου 1978, στο ντεμπούτο του εναντίον της Σουηδίας, σημείωσε το γκολ της ισοφάρισης και σήκωσε αμέσως τη σφιγμένη του γροθιά προς τον ουρανό. Η μορφή διαμαρτυρίας κατά του καθεστώτος είχε για ακόμη μία φορά επαναληφθεί, αυτή τη φορά όμως μπροστά σε διεθνές κοινό, μπροστά στα μάτια των Αργεντίνων συνταγματαρχών που πίσω από τα σκούρα γυαλιά τους κοίταγαν τον ατίθασο Βραζιλιάνο με βλέμματα οργής και μίσους. Ο Ρεϊνάλντο το πλήρωσε, δεν αγωνίστηκε στα επόμενα έξι παιχνίδια μέχρι τον μικρό τελικό, καθηλωμένος σε μια γωνιά στον πάγκο, ενώ στο Μουντιάλ του 1982 δεν βρέθηκε καν στην αποστολή της εθνικής ομάδας.
Όταν η χούντα έπεφτε το 1985, ο Ρεϊνάλντο αποχωρούσε από τα γήπεδα, μόλις στα 27 του χρόνια, «τσακισμένος» από τους πολλούς, σοβαρούς τραυματισμούς. Ο πρώτος παίκτης που τα έβαλε με τη χούντα των συνταγματαρχών δεν θα μπορούσε όμως να εγκαταλείψει έτσι απλά την πολιτική δράση. Το 1989 στήριξε ενεργά την προεκλογική εκστρατεία του νεαρού ηγέτη του Κόμματος των Εργαζομένων, Λούλα ντα Σίλβα, και ένα χρόνο αργότερα κατάφερε να εκλεγεί ο ίδιος βουλευτής στο πολιτειακό κοινοβούλιο του Minas Gerais, συνεχίζοντας να «παίζει μπάλα» στην πολιτική.
Πέρυσι, σε ηλικία 65 ετών, τον προσέγγισαν και πάλι από το Κόμμα των Εργαζομένων για να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για βουλευτής, αλλά αρνήθηκε. «Θα είμαι δίπλα στον φίλο, σύντροφο και συνοδοιπόρο μου, Λούλα, και στη μάχη που δίνει κατά του ακροδεξιού Μπολσονάρου. Αυτή τη μάχη θα την κερδίσουμε», δήλωσε. Έτσι κι έγινε. Ο Λούλα εκλέχθηκε πρόεδρος της Βραζιλίας τον Οκτώβριο του 2022, με τον Ρεϊνάλντο να σηκώνει ψηλά αυτή τη φορά όχι τη γροθιά του, αλλά τον αντίχειρα και το δείκτη του χεριού του, σχηματίζοντας το γράμμα «L», το πρώτο γράμμα δηλαδή από το επίθετο του νέου προέδρου της Βραζιλίας.
