Που είναι ο Μουρίνιο των παλιών καλών καιρών;

Ήταν ημίχρονο στο στάδιο Etihad στις 13 Φεβρουαρίου. Η Τότεναμ έχανε 1-0 από τη Μάντσεστερ Σίτι, αλλά δεν είχε μπει σχεδόν καθόλου στο παιχνίδι. Κανένα σουτ στο στόχο, κανένα κόρνερ, 35% κατοχή μπάλας.

Ο Ζοζέ Μουρίνιο μπήκε στα αποδυτήρια και ήταν ασυνήθιστα θετικός, λέγοντας στους παίκτες ότι τα πήγαιναν καλά και ότι έπρεπε να συνεχίσουν έτσι. Ορισμένοι από τους παίκτες σοκαρίστηκαν από το γεγονός ότι μια τόσο παθητική, αρνητική προσέγγιση θα μπορούσε να είναι σωστή για αυτόν τον σύλλογο. «Πραγματικά πιστεύετε ότι αυτή η εικόνα είναι καλή;» σημείωσε ένας παίκτης απευθυνόμενος στον Μουρίνιο. Η Τότεναμ δεν έκανε τίποτα στο δεύτερο ημίχρονο και έχασε τελικά το παιχνίδι με 3-0.

Αυτή η στιγμή συμπύκνωσε το χάσμα μεταξύ των παικτών και του προπονητή τους, το χάσμα που τελικά κόστισε στον Μουρίνιο τη δουλειά του. Η αμυντική του τακτική, η αντιδραστική του προπόνηση και η επαναλαμβανόμενη δημόσια κριτική του στους παίκτες είχαν απομακρύνει τον Μουρίνιο από την ομάδα, τους οπαδούς και τελικά τον Ντάνιελ Λέβι, πρόεδρο της ομάδας.

Αν και πολλοί από τους παίκτες χάρηκαν που άκουσαν την απόλυσή του τη Δευτέρα, το μόνο που τους εξέπληξε ήταν η χρονική στιγμή, έξι ημέρες πριν αντιμετωπίσουν τη Μάντσεστερ Σίτι στον τελικό του Carabao Cup και όταν ο υπόλοιπος κόσμος συζητούσε για τη νέα ευρωπαϊκή Super League στην οποία είχε δηλώσει συμμετοχή η Τότεναμ. Η απόφαση ελήφθη μέσα στο Σαββατοκύριακο, μετά την ισοπαλία 2-2 της Παρασκευής απέναντι στην Έβερτον.

Τα «σπιρούνια» απέχουν πλέον πέντε βαθμούς από την τέταρτη θέση, σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα του περασμένου Νοεμβρίου, όταν ήταν στην κορυφή του πρωταθλήματος.

Η «βασιλεία» του Μουρίνιο στην Τότεναμ διαλύθηκε ταχύτερα απ’ ό,τι θα μπορούσε κανείς να περιμένει πριν από έξι μήνες. Πολλά ανεπίσημα ρεπορτάζ από τα αποδυτήρια, αλλά και σκόρπιες δηλώσεις παικτών είχαν ήδη όμως διαμορφώσει κακό κλίμα εδώ και καιρό. Το παζλ δεν άργησε να φτιαχτεί. Οι παίκτες της Τότεναμ δεν είχαν κίνητρο στις προπονήσεις, οι περισσότεροι περίμεναν την απόλυσή του, ο Μουρίνιο είχε τέτοια εμμονή με το πως θα μπλοκάρει τον αντίπαλο, που οι παίκτες δεν ήξεραν πώς να επιτεθούν. Ο βοηθός του Μουρίνιο, Ζοάο Σακραμέντο, δεν ήταν δημοφιλής στην ομάδα, ο σύλλογος ήταν δυσαρεστημένος με την κριτική του Μουρίνιο προς τους παίκτες, ενώ ο ίδιος ο Πορτογάλος ξέμεινε από συμμάχους εντός και εκτός γηπέδου. Μόνο ο Χάρι Κέιν ήταν πιστός στον Μουρίνιο μέχρι το τέλος.

Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Πορτογάλος προπονητής 17 μήνες μετά την πρόσληψή του να βρίσκεται πλέον χωρίς ομάδα, μαζί με το υπόλοιπο προπονητικό επιτελείο.

Ο Ράιαν Μέισον και ο Κρις Πάουελ θα δίνουν τις εντολές από τον πάγκο του Γουέμπλεϊ την Κυριακή, με τον πρόεδρο Ντάνιελ Λέβι να πιστεύει ότι μια νέα τεχνική ηγεσία θα δώσει στην ομάδα καλύτερες πιθανότητες για ένα δυνατό φινάλε στη σεζόν.

Το γεγονός ότι η «εποχή Μουρίνιο» τελείωσε  τόσο γρήγορα και άδοξα, καθιστά άκρως αποτυχημένη και δαπανηρή την επιλογή του Λέβι να προσλάβει τον Πορτογάλο τεχνικό. Ίσως η χειρότερη επιλογή που έκανε στα 20 χρόνια που διοικεί το σύλλογο.

Το φτωχό και εμμονικό ποδόσφαιρο του Μουρίνιο

Έχοντας έρθει με τόσο υψηλές προσδοκίες, ο Μουρίνιο αφήνει την Τότεναμ στην έβδομη θέση, ενώ ο ίδιος για πρώτη φορά αποχωρεί από ομάδα χωρίς κανένα τρόπαιο στα 19 χρόνια της προπονητικής του καριέρας.

Το ποδόσφαιρο που παίζει η ομάδα είναι υποτονικό, χωρίς έμπνευση. Ο Μουρίνιο επιλέχθηκε για να αντικαταστήσει τον Μαουρίτσιο Ποκετίνο, τον καλύτερο και πιο δημοφιλή προπονητή των Σπερς μετά τον Μπιλ Νίκολσον. Ο Λέβι ήλπιζε ότι ο Μουρίνιο θα αξιοποιούσε την πρόοδο της εποχής Ποκετίνο και θα έφερνε επιτέλους ένα τρόπαιο στην ομάδα. Ήλπιζε επίσης ότι ο Πορτογάλος θα έχτιζε την «παγκόσμια εικόνα» της Τότεναμ και θα προσέλκυε νέους οπαδούς. Ο Λέβι επένδυσε στην ομάδα, το προπονητικό της κέντρο, έχοντας ένα σπουδαίο γήπεδο, πιστεύοντας ότι με έναν προπονητή της κλάσης του Πορτογάλου θα πήγαινε την ομάδα ένα βήμα παραπάνω. Δεν συμφώνησε με τον Αντσελότι, που τελικά πήγε στην Έβερτον, με τον Μουρίνιο να κερδίζει τη θέση στο πάγκο της Τότεναμ.

Ο Μουρίνιο και ο Λέβι ήταν πολύ κοντά από την αρχή της συνεργασίας τους. Συζητούσαν τα πάντα, από τα αγωνιστικά μέχρι τα διοικητικά. Όταν ανέλαβε την ομάδα ήταν στη 12η θέση στην Πρέμιερ Λιγκ, με τους παίκτες ψυχικά και σωματικά εξαντλημένους από μια χρονιά κατά την οποία έφτασαν, αλλά έχασαν τον τελικό του Champions League, πριν δουν την εποχή Ποκετίνο να διαλύεται τους πρώτους μήνες της επόμενης σεζόν. Έπρεπε να καθοδηγήσει την ομάδα μέσα από πολύ δύσκολα μονοπάτια και το γεγονός ότι κατάφερε να τα φέρει στην έκτη θέση μέχρι να τελειώσει τελικά η σεζόν τον περασμένο Ιούλιο πρέπει να καταγραφεί ως επιτυχία. Στη συνέχεια, στη μεταγραφική περίοδο του καλοκαιριού, ο Μουρίνιο απέκτησε πολλούς από τους παίκτες που ήθελε – Ματ Ντόχερτι, Τζο Χαρτ, Πιερ-Εμίλ Χόμπιεργκ, Σέρχιο Ρεγκέιλον – ενώ ο Λέβι έφερε στο «σπίτι» του τον αγαπημένο των οπαδών Γκάρεθ Μπέιλ. Σύντομα όμως οι μέθοδοι και η φιλοσοφία του Μουρίνιο άρχισαν να ενοχλούν τους παίκτες, που δεν άργησαν να νοσταλγούν τις ημέρες του Ποκετίνο.

Με τον Αργεντινό η ομάδα είχε μια ξεκάθαρη φιλοσοφία παιχνιδιού, την οποία δούλευε καθημερινά για να τελειοποιήσει. Με τον Μουρίνιο αυτό άλλαξε, χάθηκε ο προσανατολισμός. Η προσέγγισή του ήταν να προσαρμόζει διαφορετικές τακτικές σε κάθε αντίπαλο, σχεδιασμένες να εκμεταλλεύονται τις δικές τους ξεχωριστές αδυναμίες. Οι παίκτες παρατήρησαν ότι όσο πλησίαζαν σε κάθε αγώνα, η ατμόσφαιρα χαρακτηριζόταν όλο και περισσότερο από τον φόβο για το τι θα μπορούσε να πάει στραβά. Οι παίκτες ήταν τόσο προσηλωμένοι στο τι θα μπορούσε να κάνει ο αντίπαλος, που ξεχνούσαν να επικεντρωθούν στο δικό τους παιχνίδι.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχής Μουρίνιο, η Τότεναμ έδειχνε να μην ξέρει τι να κάνει με την μπάλα ή πώς να «χτίσει» το παιχνίδι από πίσω.

Κατά καιρούς ήταν ικανή να παίρνει καλά αποτελέσματα, επειδή κάθε ομάδα με τον Κέιν και τον Σον μπροστά είναι πάντοτε πιθανό να δημιουργεί ευκαιρίες και να πετυχαίνει γκολ. Αλλά δεν υπήρχε τίποτα που να μπορεί να αντικαταστήσει την αγωνιστική ταυτότητα πάνω στην οποία ο Ποκετίνο είχε δουλέψει τόσο καιρό. Οι παίκτες βρέθηκαν να βασίζονται στις ίδιες επιθετικές κινήσεις που τους είχε διδάξει, πολύ καιρό μετά την αποχώρησή του από τον σύλλογο, με τον Μουρίνιο να μην δουλεύει καθόλου το κομμάτι της επίθεσης.

Οι παίκτες της Τότεναμ δεν άργησαν να βαρεθούν τις προπονήσεις του Μουρίνιο. Ένιωθαν να τους βαραίνει η μονόπλευρη εστίαση στην άμυνα, οι ώρες που δούλευαν για το πώς να υπερασπίζονται την άμυνα απέναντι στους μεγάλους ανταγωνιστές τους, όπως η Λίβερπουλ. Αυτή η εμμονή τους έριχνε το ηθικό.

Οι παίκτες έμειναν επίσης έκπληκτοι από την έλλειψη έντασης στο προπονητικό τους πρόγραμμα. Η προπόνηση υπό την καθοδήγηση του Ποκετίνο ήταν εξαιρετικά σκληρή και οι παίκτες παραπονιόντουσαν για τον αριθμό των διπλών προπονήσεων και την έλλειψη ρεπό, καθώς ο Ποκετίνο και το επιτελείο του έκαναν την ομάδα να είναι σε καλή φυσική κατάσταση ώστε να παίζει το επιθετικό, πιεστικό ποδόσφαιρο του. Το αντίθετο ακριβώς συνέβαινε με τον Μουρίνιο, με αποτέλεσμα πολλοί παίκτες να μην μπορούν ποτέ να βρουν ρυθμό μέσα στη σεζόν.

Η συζήτηση σχετικά με το αν οι παίκτες ή ο προπονητής αξίζουν την ευθύνη για ό,τι πήγε στραβά κυριάρχησε αυτή τη σεζόν και συχνά τροφοδοτήθηκε από τις προσπάθειες του ίδιου του Μουρίνιο να μεταθέσει τις ευθύνες στην ομάδα του. Αλλά τελικά η δουλειά του προπονητή είναι να παίρνει το καλύτερο από τους παίκτες, κάτι που ο Μουρίνιο ξεκάθαρα απέτυχε να κάνει.Όπως επίσης και ο 30χρονος συνεργάτης του Ζοάο Σακραμέντο, ο οποίος έφτασε μετά βαΐων και κλάδων στην ομάδα, αλλά σύντομα έγινε το ίδιο αντιπαθής με τον Μουρίνιο.

Η καταστροφή στο Ζάγκρεμπ

Υπήρξε μια σύντομη ανάκαμψη στα αποτελέσματα στα τέλη Φεβρουαρίου και στις αρχές Μαρτίου, όταν μια σειρά ευκολότερων αγώνων – και η επιστροφή του Μπέιλ στην πρώτη ομάδα έπειτα από τραυματισμό – δημιούργησαν την αίσθηση ότι τα πράγματα βελτιωνόταν και η Τότεναμ θα μπορούσε να αφήσει πίσω της τη μιζέρια του χειμώνα. Αλλά όλα αυτά εξανεμίστηκαν στην Κροατία στις 18 Μαρτίου.

Η ήττα με 3-0 από την Ντιναμό Ζάγκρεμπ στον επαναληπτικό αγώνα για τους 16 του Europa League θα μείνει ως το απόλυτο «σημείο μηδέν» της εποχής Μουρίνιο, αλλά από πολλές απόψεις δεν ήταν έκπληξη. Η Τότεναμ «πάγωσε» κάτω από την πίεση των Κροατών, έδειχνε αναποφάσιστη με το αν έπρεπε να επιτεθεί ή να αμυνθεί και τελικά έχασε το παιχνίδι και αποκλείστηκε στην παράταση. Ήταν μια από τις πιο ταπεινωτικές ήττες σε όλη την καριέρα του Μουρίνιο.

Όπως ήταν αναμενόμενο, επέμεινε στη συνέχεια ότι είχε προετοιμάσει τους παίκτες του με τον σωστό τρόπο και ότι τους είχε πει να προσπαθήσουν να κερδίσουν το παιχνίδι το βράδυ και όχι να καθίσουν στο προβάδισμα 2-0 του πρώτου αγώνα στο Λονδίνο. Ανέλυσε μάλιστα πως είχε δείξει στους παίκτες του τα γκολ που πέτυχε ο Μίσλαβ Όρσιτς, ο οποίος έκανε χατ-τρικ, για να αποδείξει ότι δεν είχε αιφνιδιαστεί, έστω κι αν οι παίκτες του είχαν αιφνιδιαστεί.

Τα χειρότερα ήρθαν όταν ο Ούγκο Λιορίς, ο επί χρόνια τερματοφύλακας και αρχηγός της ομάδας, άνθρωπος που επιλέγει προσεκτικά τα λόγια του, αποκάλυψε τα προβλήματα και τις διαιρέσεις στην ομάδα σε τηλεοπτική του συνέντευξη μετά τον αγώνα, μιλώντας για «έλλειψη βασικών και θεμελιωδών αρχών» στον σύλλογο. Όταν οι παίκτες επέστρεψαν στο Λονδίνο για να προετοιμαστούν για το παιχνίδι του Σαββατοκύριακου εκτός έδρας με την Άστον Βίλα, πηγές ανέφεραν ότι η ατμόσφαιρα στον σύλλογο ήταν «φρικτή».

Καθώς τα αποτελέσματα άρχισαν να τον εκθέτουν, ο Μουρίνιο διαπίστωσε ότι σχεδόν κανείς δεν είχε μείνει με το μέρος του. Έχοντας εξαντλήσει κάθε κριτική προς τους παίκτες του, άρχισε να κάνει αψυχολόγητες αλλαγές στη σύνθεση του ρόστερ στα παιχνίδια που ακολούθησαν της ταπεινωτικής ήττας στο Ζάγκρεμπ. Μάταια όμως, καθώς η αγωνιστική πτώση της ομάδας ήταν συνεχής.

Πολλές υποσχέσεις, κανένα αποτέλεσμα

Όταν ο Μουρίνιο παρουσιάστηκε ως προπονητής της Τότεναμ τον Νοέμβριο του 2019, προέβλεψε ότι η ομάδα του θα μπορούσε να κατακτήσει τον τίτλο τη σεζόν 2020-21. Ωστόσο προχώρησε και σε μια προειδοποίηση, με την οποία ουσιαστικά θέλησε να προστατέψει τον εαυτό του από μια ενδεχόμενη αποτυχία, υποστηρίζοντας ότι το ποδόσφαιρο «αλλάζει πιο γρήγορα από ποτέ», ότι οι παίκτες «γίνονται πιο ισχυροί» και ότι «οι προπονητές πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτό».

«Είναι το σύγχρονο ποδόσφαιρο» τόνισε. «Όταν ο πατέρας μου ήταν παίκτης, πριν από τον νόμο Μπόσμαν, οι παίκτες έπαιζαν 20 χρόνια στον ίδιο σύλλογο. Ο ίδιος παίκτης δίπλα του, ο ίδιος τύπος στα αποδυτήρια, ο ίδιος κεντρικός αμυντικός μπροστά από τον τερματοφύλακα, για 15-20 χρόνια. Μετά το νόμο Μπόσμαν, όλα άλλαξαν. Σε σχέση με εμάς τους προπονητές, σε ορισμένα σημεία εξαιτίας σας (σσ. των μέσων ενημέρωσης), χάσαμε αυτή τη σταθερότητα και μας μεταφέρατε μεγάλη πίεση».

Ο Μουρίνιο γνώρισε μεγάλη επιτυχία την πρώτη δεκαετία της καριέρας του, δουλεύοντας με μια γενιά παικτών που τώρα έχουν όλοι αποσυρθεί: Ντέκο, Ρικάρντο Καρβάλιο, Τζον Τέρι, Φρανκ Λάμπαρντ, Ντιντιέ Ντρογκμπά, Γουέσλι Σνάιντερ, Ντιέγκο Μιλίτο, μεταξύ άλλων. Στη συνέχεια κάπου «χάλασε η συνταγή» και οι μέθοδοί του δεν ήταν το ίδιο αποτελεσματικοί. Αυτό ίσχυε και στη Ρεάλ Μαδρίτης, όπου κέρδισε τον τίτλο της Πρεμιέρα Ντιβιζιόν, αλλά «έχασε» τα αποδυτήρια. Αυτό ίσχυε και στην Τσέλσι, όπου και πάλι κέρδισε το πρωτάθλημα πριν «καταρρεύσει» την τρίτη σεζόν έπειτα από μεγάλη κόντρα με πολλούς παίκτες. Και σίγουρα αυτό ίσχυε και στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, όπου δεν κατάφερε να περάσει στον Πολ Πογκμπά, τον Μάρκους Ράσφορντ, τον Λουκ Σο, τον Άντονι Μαρσιάλ και τους υπόλοιπους παίκτες το αγωνιστικό του προφίλ και τις τακτικές του. Η θητεία του βέβαια στο Ολντ Τράφορντ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αποτυχημένη- κατέκτησε ένα Λιγκ Καπ και ένα Γιουρόπα Λιγκ – αλλά δεν μπόρεσε να ανταγωνιστεί επί ίσοις όροις τη Μάντσεστερ Σίτι, αφήνοντας πίσω του άλλο ένα τοξικό χάος, με τους οπαδούς να διαφωνούν έντονα μετά τα ματς με τους παίκτες. Τα σχόλια του Πογκμπά στο Sky Sports την περασμένη εβδομάδα δείχνουν πόσο περισσότερο απολαμβάνουν οι παίκτες της Γιουνάιτεντ να παίζουν με τον διάδοχο του Μουρίνιο, Όλε Γκούναρ Σόλσκιερ, απ’ ό,τι με τον Πορτογάλο τεχνικό.

«Μου αρέσει ο Ζοζέ, αλλά είναι αποκομμένος από τη νέα γενιά παικτών και από τη νέα γενιά προπονητών» δήλωσε ένας κορυφαίος προπονητής. «Είναι κολλημένος με τους τρόπους του».

Στην Τότεναμ ο Μουρίνιο βρέθηκε τελικά παγιδευμένος στις δικές τους εμμονές. Το (προπονητικό) μέλλον για τον Πορτογάλο τεχνικό των πολλών τίτλων είναι προς το παρόν άγνωστο.