Ποια είναι αυτή η «σωστή πλευρά της Ιστορίας»;

Μεγάλη κουβέντα για αυτή τη φράση που έχει ειπωθεί τόσες φορές, χωρίς όμως ποτέ να είναι κλισέ. Μια φράση που πάντοτε προκαλεί λεκτικές διαμάχες γιατί ακριβώς φέρνει δύο κόσμους διαφορετικά πλασμένους σε αντιπαράθεση, φτιαγμένους από διαφορετικά υλικά, με διαφορετικές θεμελιώδεις ιδέες, αρχές και αξίες.

Δεν θα πάμε πίσω στα μεγάλα γεγονότα της Ιστορίας. Θα πάμε στο σήμερα, στα επίδικα των ημερών, σε όσα μας απασχολούν καθημερινά. Ποιος, άραγε, είναι στη σωστή πλευρά της Ιστορίας; Εκείνος που μάχεται όπως μπορεί για να υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων ή εκείνος που κατηγοριοποιεί τους πρόσφυγες με βάση το χρώμα τους; Εκείνος που θέλει ένα μέλλον με εργασιακή ασφάλεια, δωρεάν παιδεία και υγεία για όλους, κοινωνική δικαιοσύνη και ειρήνη ή εκείνος που αμφισβητεί τα εργασιακά κεκτημένα, τροφοδοτεί το τέρας της εργασιακής ανασφάλειας, αποδυναμώνει τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και τα νοσοκομεία;

Ποιος, άραγε, είναι στη σωστή πλευρά της Ιστορίας; Εκείνος που εισβάλλει σε άλλο κράτος και σκοτώνει ανθρώπους ή εκείνος που μάχεται με ειρηνικά και διπλωματικά μέσα για την κατάπαυση του πυρός; Εκείνος που ρίχνει λάδι στη φωτιά του πολέμου ή εκείνος που αναζητά λύσεις με επίκεντρο τον άνθρωπο, ανάμεσα στα πυρά και τις πολεμικές ιαχές;

Ποιος μπορεί να τοποθετήσει τον εαυτό του στη σωστή πλευρά της Ιστορίας; Εκείνος που έχει μάθει από τα διδάγματα των μεγάλων ιστορικών γεγονότων, από τη σχετικότητα της νίκης και της ήττας, απομονωμένα από το σήμερα ή εκείνος που αναγνωρίζει και μελετά τα ιστορικά γεγονότα σε σχέση με το σήμερα;

Ποιος, τελικά, είναι στη σωστή πλευρά της Ιστορίας; Εκείνος που θέλει οι συμπολίτες του να διεκδικούν ένα καλύτερο επίπεδο διαβίωσης ή εκείνος που θέλει να στηρίζει τα συμφέροντα των λίγων έναντι της πλειοψηφίας;

Η συζήτηση γύρω από αυτό το καίριο ερώτημα είναι μια διαδικασία εξωστρεφής. Είναι μια συζήτηση διαρκής, ένα μαραθώνιος, μια διανοητική άσκηση που πρέπει να περιλαμβάνει το σύνολο τη κοινωνίας, όχι όσους (θέλουν αποκλειστικά να) κατέχουν την ιστορική γνώση, εντός και εκτός πανεπιστημίων. Η Ιστορία διαμορφώνεται μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες, αλλά και από αποφάσεις πίσω από κλειστές πόρτες. Διαμορφώνεται ως αποτέλεσμα σύγκλισης συμφερόντων, αλλά και ως συνέπεια μεγάλων συγκρούσεων. Πρωτίστως, όμως, τη σωστή πλευρά της Ιστορίας δεν την ορίζουν μόνο οι νικητές. Την ορίζει ένα σύνολο παραγόντων και μεταβλητών, που διαμορφώνονται από ένα σύστημα αρχών και αξιών.

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, να βλέπουμε στα σοβαρά το ζήτημα, ας αρχίσουμε να αμφισβητούμε κάποιες «ιστορικές βεβαιότητες» και «αλήθειες», γιατί φαίνεται ότι με αφορμή την τραγωδία στην Ουκρανία, ξεκινά μια προσπάθεια να οριοθετηθεί η Ιστορία ανάμεσα στο άσπρο και το μαύρο, ανάμεσα στις απόλυτες αλήθειες και στις αναμφισβήτητες παραδοχές. Όσο αφήνουμε τις απολυτότητες να επικρατούν και τα ερωτήματα να φεύγουν ηττημένα, σιωπηρά και αναπάντητα από το δημόσιο διάλογο, τόσο πιο κοντά θα βρισκόμαστε σε μια εποχή νεο-μακαρθισμού, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ελεύθερη έκφραση και σκέψη.