Τα μηνύματα των ευρωεκλογών: Συντηρητικοποίηση, ανασφάλεια, απογοήτευση 

Η κάλπη των ευρωκλογών έδειξε δυσαρέσκεια, χωρίς όμως να αναδείξει εναλλακτική διακυβέρνησης. Η ΝΔ έχασε σημαντικές δυνάμεις, αλλά παραμένει κυρίαρχη στο πολιτικό παιχνίδι. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεν κατάφεραν να ενισχυθούν, αποδεικνύοντας σε μία ακόμη εκλογική αναμέτρηση ότι δεν πείθουν και ότι δεν έχουν αναπτύξει τη δυναμική που απαιτείται για να ανατρέψουν τους πολιτικούς συσχετισμούς και να διεκδικήσουν με ρεαλιστικούς όρους τη διακυβέρνηση.

Οι πολίτες, είτε ψηφίζοντας, είτε απέχοντας, έστειλαν κάποια σημαντικά μηνύματα. Το πρώτο είναι ότι έχουν περισσότερες απαιτήσεις κι από την κυβέρνηση, κι από την αντιπολίτευση. Το δεύτερο είναι ότι ενισχύθηκε η ψήφος διαμαρτυρίας κι αποδοκιμασίας, που κατευθύνθηκε προς επιλογές υπερσυντηρητικές και στη στήριξη ακραίων πολιτικά μορφωμάτων. Το τρίτο είναι ότι οι επάλληλες κρίσεις – από τη χρηματοπιστωτική κρίση μέχρι την πανδημία και την ακρίβεια, το κόστος στέγασης κλπ – δεν έχουν αντιμετωπιστεί πειστικά κι αποτελεσματικά. Οι επιδοματικές πολιτικές δεν πείθουν, δεν καταπολεμούν τις ανισότητες, δεν βοηθούν την οικονομία και την κοινωνία να περάσουν στην επόμενη πίστα, σε μια καλύτερη εργασιακή καθημερινότητα, με προοπτική και καλύτερες συνθήκες συνολικά.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι φετινές ευρωεκλογές επιβεβαίωσαν την άνοδο των δυνάμεων της άκρας δεξιάς στην Ευρώπη των 27 κρατών-μελών, μια τάση που παρατηρείται ήδη από το 2014 και κορυφώνεται σταθερά. Αν και κατακερματισμένος σε δύο διαφορετικές ευρωομάδες εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – την ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) και τους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) που περιλαμβάνουν από ευρωσκεπτικιστικά και συντηρητικά, αλλά και ριζοσπαστικά λαϊκιστικά δεξιά κόμματα – ο δεξιότερα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος χώρος συγκεντρώνει πλέον 131 έδρες, δηλαδή 13 περισσότερες από ό,τι στο προηγούμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είναι μια πολιτική πραγματικότητα που χτίζεται σταδιακά και στην οποία δεν φαίνεται να υπάρχει πειστική απάντηση από τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Εάν ο ακροδεξιός χώρος ήταν ενωμένος, θα αποτελούσε τη δεύτερη σε εκλογική δύναμη ευρωομάδα κι αυτό είναι κάτι που το γνωρίζουν στις Βρυξέλλες, παρότι σπάνια αναφέρεται δημοσίως. Μια πρώτης τάξης ευκαιρία να δοκιμαστούν οι προοπτικές συμπόρευσης του συγκεκριμένου χώρου είναι οι πρόωρες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, με το κόμμα της Λεπέν να ετοιμάζεται να αποκαθηλώσει τον πρόεδρο Μακρόν καλώντας σε σύμπλευση των εθνικιστικών δυνάμεων.

Το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αποτελεί το πλέον δεξιόστροφο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το 1979. Κι αν κάτι θα πρέπει να περιμένουμε το επόμενο διάστημα, στη νέα θητεία του, θα είναι πιο σκληρές πολιτικές ως προς τη μετανάστευση, έναν πιο δύσβατο δρόμο για την πράσινη μετάβαση, αλλά και προσπάθειες περιορισμού των δικαιωμάτων. Πολιτικές για τη βελτίωση των οικονομικών και κοινωνικών δεικτών, σταθερότητα και προοπτική στην οικονομία, ισχυρές εργασιακές σχέσεις κι αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης είναι δύσκολο να υλοποιηθούν, ωστόσο θα φανεί κι από το επίπεδο συνεργασίας που θα αναπτύξουν οι ομάδες Σοσιαλιστών, Πρασίνων και Φιλελεύθερων – μια τριάδα που αν καταφέρει να διαμορφώσει μια μίνιμουμ, μια ελάχιστη κοινή ατζέντα, θα μπορούσε να πιέσει προς την κατεύθυνση υιοθέτησης προοδευτικών πολιτικών απέναντι στο σκοτάδι του λαϊκισμού και της οπισθοδρόμησης που απλώνεται σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.