Το «κόλπο γκρόσο» του Σαλβίνι για το «ξέπλυμα» της ακροδεξιάς

Ο ακροδεξιός Ματέο Σαλβίνι, επικεφαλής της Λέγκας του Βορρά, ήταν για χρόνια ένας από τους μεγαλύτερους πολέμιους της ΕΕ, χαρακτηρίζοντας την Ένωση μια «ομάδα από φίδια». Όπως επίσης ήταν πολέμιος των τεχνοκρατών των Βρυξελλών και των Ιταλών που έρχονται ως τοποτηρητές, χωρίς να έχουν εκλεγεί, για να αναλάβουν τη «διάσωση» της χώρας.

Ωστόσο, παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του, ο Σαλβίνι έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση του τεχνοκράτη, πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, στην οποία κυβέρνηση έδωσαν επίσης ψήφο εμπιστοσύνης το Κίνημα των 5 Αστέρων, το Δημοκρατικό Κόμμα και το Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι.

Με τη συμμετοχή του στη κυβέρνηση Ντράγκι, ο Σαλβίνι εξασφάλισε για το κόμμα του δύο σημαντικές θέσεις στο υπουργικό συμβούλιο – τα χαρτοφυλάκια τουρισμού και οικονομικής ανάκαμψης – και λόγο στην αξιοποίηση του πακέτου των 209 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης που θα λάβει η χώρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας.

Την ίδια στιγμή, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το εκλογικό σώμα στην Ιταλία έχει κουρασθεί από την δήθεν αντισυστημική ρητορική, στη βάση της οποίας πορεύτηκε ο Σαλβίνι, και η οποία έφερε τη Λέγκα του Βορρά πρώτη στις προτιμήσεις των Ιταλών. Η υγειονομική κρίση βρίσκεται στο επίκεντρο του δημόσιου πολιτικού διαλόγου, με τα κυρίαρχα αισθήματα των πολιτών να περιστρέφονται γύρω από τις λέξεις «ανασφάλεια» και «φόβο». Κατά συνέπεια, πολιτικές ακροβασίες δεν χωρούν στην κεντρική πολιτική σκηνή προς το παρόν, κι αυτό είναι κάτι που το έχει αντιληφθεί ο επικίνδυνα ακραίος οπορτουνιστής και εθνικιστής Σαλβίνι.

Η συμμετοχή της Λέγκας του Βορρά στη κυβέρνηση Ντράγκι «ξεπλένει» επίσης το κόμμα από το σκοτεινό του παρελθόν, το καθιστά ισότιμο εταίρο του λεγόμενου «δημοκρατικού τόξου», αλλά και συνομιλητή του επιχειρηματικού και εμπορικού κόσμου σε Ιταλία και εξωτερικό. Με τον Μπερλουσκόνι επίσης στα 85 του χρόνια, χωρίς το Φόρτσα Ιτάλια να έχει προετοιμαστεί για την επόμενη μέρα, δεν είναι καθόλου απίθανο η Λέγκα του Σαλβίνι να «τραβήξει» δυνάμεις από το κόμμα του Μπερλουσκόνι, ενισχύοντας τα εκλογικά του ποσοστά και να μετακινηθεί προς την κεντροδεξιά.

Μια τέτοια πολιτική μετακίνηση θα είναι πρωτοφανής στην σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ιταλίας, ενώ με όρους στρατηγικής μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να αλλάξει τον πολιτικό χάρτη στη χώρα.

Η κυβέρνηση Ντράγκι φαίνεται να ανακατεύει την τράπουλα του πολιτικού συστήματος και των μεγάλων δυνάμεων στη χώρα, να αλλάζει τελείως τις ισορροπίες και να διαλύει μύθους. Το Δημοκρατικό κόμμα είχε ορκιστεί ότι δεν θα συμμετέχει ποτέ σε συγκυβέρνηση με τη Λέγκα, το Κίνημα των 5 Αστέρων ότι δεν θα κυβερνούσε ποτέ με τενχοκράτες όπως ο Ντράγκι, αλλά στην πραγματικότητα και οι δύο έχουν αθετήσει τις «κόκκινες γραμμές» τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Λέγκα έχει ήδη κάνει ένα μεγάλο βήμα συμμετέχοντας σε μια μεγάλη κυβέρνηση «εθνικής ενότητας», χωρίς κανένα από τα υπόλοιπα κόμματα του κέντρου και της κεντροαριστεράς να διαμαρτυρηθούν ή, έστω, να προβάλλουν ενστάσεις. Εάν ο πολιτικός χάρτης της Ιταλίας και οι βασικοί πολιτικοί παίκτες άλλαξαν με αφορμή την μεγάλη οικονομική κρίση και τη κρίση χρέους την προηγούμενη δεκαετία, η σημερινή πραγματικότητα και οι νέοι συσχετισμοί δεν αποκλείουν νέες ανακατατάξεις. Κι εάν, όπως αναμένεται, οι πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις επιταχυνθούν λόγω της βαθιάς ύφεσης ως συνέπεια της πανδημίας, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ο Σαλβίνι θα επανέλθει δριμύτερος με έναν εκ νέου εθνικιστικό λόγο και μια ακραία αντιπροσφυγική ρητορική για να πολώσει το εκλογικό σώμα και να διεκδικήσει ένα μεγαλύτερο κομμάτι της εκλογικής πίτας.

Ας μην ξεχνάμε ακόμα ότι τα προαπαιτούμενα για την εκταμίευση των ποσών από το Ταμείο Ανάκαμψης επιβάλλουν σκληρά μέτρα λιτότητας και τις λεγόμενες «μεταρρυθμίσεις» που τόσο λάτρεψαν οι ιέρακες του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρωζώνη όλα αυτά τα χρόνια. Ποιος καλύτερος από την εφαρμογή ενός τέτοιου πλάνου προσαρμογής από τον Μάριο Ντράγκι; Τα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα που θα έρθουν το επόμενο διάστημα θα προκαλέσουν τριγμούς στο πολιτικό σύστημα της χώρας και σίγουρα ένας από τους πρώτους που θα «τραβήξουν το χαλί» από τον Ντράγκι θα είναι ο Σαλβίνι και ο εξίσου πονηρός, άσος του οπορτουνισμού, από την άλλη μεριά του πολιτικού φάσματος, Ματέο Ρέντσι.

Οι δυναμικές που έχουν διαμορφωθεί στην ιταλική πολιτική σκηνή δεν θα επιτρέψουν στην κυβέρνηση Ντράγκι να μακροημερεύσει. Η κυβέρνηση αυτή ήδη έχει χαρακτηριστεί πολιτικά «ανώμαλη» και πράγματι αυτό αποτυπώνεται από το γεγονός ότι τη στηρίζει το σύνολο σχεδόν του κοινοβουλευτικού φάσματος. Ο Ντράγκι από την πλευρά του έχει βλέψεις για την ιταλική προεδρία τον Φερβουάριο του 2022, αντικαθιστώντας τον Ματαρέλα. Ο ίδιος δεν πρόκειται να οδηγήσει την Ιταλία σε πολιτικό χάος – άλλωστε είναι γνώστης των ευαίσθητων ισορροπιών και ξέρει να «αδειάζει» άλλους για να διασωθεί ο ίδιος, όπως έγινε και με τις ελληνικές τράπεζες το 2015.

Πέρα και πάνω από όλα όμως, ο πιο πιθανός νικητής από όλη αυτή την κατάσταση, με τα μεγαλύτερα οφέλη, θα είναι πιθανότατα ο Σαλβίνι. Κι αυτό είναι τρομακτικό για την Ιταλία, αλλά και για τον προοδευτικό κόσμο συνολικά.