Γιατί διαπομπεύονται οι γυναίκες και όχι οι άνδρες για τη χρήση ναρκωτικών;
Το ΜΜΕ ανατροφοδοτούν διακρώς τα σεξιστικά στερεότυπα, που αποτελούν τη βασική αιτία της έμφυλης αντίληψης γύρω από την κατάχρηση των ουσιών.
-
31.07.2021 Newsroom
Η Βρετανίδα τραγουδίστρια και τραγουδοποιός Amy Winehouse με τον υποβλητικό λυρισμό της και τη συναισθηματική, «μπλουζίστικη» χροιά της φωνής της, εδραίωσε με τα μουσικά της χαρίσματα τη θέση της στον παγκόσμια καλλιτεχνικό χάρτη των αρχών της δεκαετίας του 2000.
Το 2008 κέρδισε πέντε βραβεία Grammy -το ρεκόρ τότε για τα περισσότερα βραβεία από γυναίκα καλλιτέχνη σε μια βραδιά-, μεταξύ των οποίων τα βραβεία καλύτερου νέου καλλιτέχνη, δίσκου και τραγουδιού της χρονιάς για το «Rehab», από το άλμπουμ της «Back To Black». Το αυτοβιογραφικό της κομμάτι αφηγείται την άρνηση της Winehouse να εισαχθεί σε κέντρο θεραπείας για να καταπολεμήσει τον πρόβλημα με τον αλκοολισμό. Στις 23 Ιουλίου 2011, η Winehouse βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της στο Λονδίνο σε ηλικία 27 ετών, ηλικία κατά την οποία «έφυγαν» καλλιτέχνες όπως ο Kurt Cobain, ο Jimi Hendrix και η Janis Joplin. Η Winehouse πάλευε με τη χρήση ναρκωτικών, χωρίς να το κρύβει, πάλετε με τη βουλιμία, τους αυτοτραυματισμούς και, σύμφωνα με την ίδια, με τη μανιοκατάθλιψη.
Ο Τύπος χλεύαζε την Winehouse και τους εθισμούς της. Μετά την είδηση του θανάτου της, πολλά δημοσιεύματα χρησιμοποίησαν προσβλητικούς χαρακτηρισμούς για την ίδια, με κορυφαία στιγμή ντροπής για πολλά ΜΜΕ την αναπαραγωγή ενός βίντεο από την τελευταία συναυλία της όπου αποδοκιμάστηκε στη σκηνή όντας υπό την επήρεια αλκοόλ και ναρκωτικών.
Όταν ο frontman των Doors Jim Morrison πέθανε το 1971, το περιοδικό Rolling Stone περιέγραψε τον Morrison ως «έναν άνθρωπο που τραγουδούσε, έγραφε και έπινε σκληρά», ήταν «ελαφρύς στα σκληρά ναρκωτικά» και «πέθανε ειρηνικά». Ωστόσο, ο Morrison ήταν ομολογουμένως μεγάλος πότης και χρησιμοποιούσε τα ναρκωτικά για «αυτοπραγμάτωση», όπως έλεγε ο ίδιος. Ο Alice Cooper δήλωσε στο VICE το 2013 ότι ο Morrison ήταν «τόσο αυτοκαταστροφικός όσο μπορείτε να φανταστείτε» και θυμήθηκε μια περίπτωση όπου είδε τον μουσικό να κυνηγάει «μια χούφτα χάπια» με Jack Daniels. Ο θάνατος του Morrison αποτελεί αντικείμενο εκτεταμένων εικασιών και συνωμοσιών, αλλά πολλοί υποστηρίζουν ότι η αιτία ήταν η υπερβολική δόση ηρωίνης. Παρ’ όλα αυτά, οι «δαίμονες» του Morrison παραμένουν μια υποσημείωση στην προσωπικότητα του «κακού παιδιού». Για την 50ή επέτειο του θανάτου του φέτος, σε ένα άρθρο για την αποθέωση της κληρονομιάς τον αποκάλεσαν «ένα ακραίο ροκ είδωλο», με τον αρθρογράφο να κάνει απλώς μια σύντομη αναφορά στην προτίμησή του για το αλκοόλ. «Οι άνδρες μουσικοί και συγγραφείς ρομαντικοποιούνται σαν η χρήση ναρκωτικών να αποτελεί αναπόφευκτο μέρος της δημιουργικής τους ιδιοφυΐας», τονίζει στους New York Times η Michelle McClellan του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, συγγραφέας του βιβλίου «Lady Lushes: Gender, Alcoholism, and Medicine in Modern America». «Τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες, η κατάχρηση ουσιών μπορεί να είναι απίστευτα καταστροφική για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Υπάρχει όμως διαφορετική προσέγγιση εάν πρόκειται για γυναίκα καλλιτέχνη. Εκεί, τα χτυπήματα κάτω από τη μέση είναι πολλά».
Η τραγουδίστρια Demi Lovato, η οποία έχει μιλήσει ανοιχτά για τους εθισμούς της, βρέθηκε ένα βήμα πριν τον θάνατο από υπερβολική δόση ηρωίνης το 2018, επτά χρόνια ακριβώς μετά τον θάνατο της Winehouse. Η Lovato βρίσκεται στο δρόμο της ανάρρωσης και χρησιμοποιεί τις προηγούμενες εμπειρίες της ως διδακτικές στιγμές στην επαγγελματική και προσωπική της ζωή. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειές της, η Lovato έχει συκοφαντηθεί δημόσια για τους εθισμούς τους. Την έχουν αποκαλέσει πολλές φορές στα social media και στην τηλεόραση «πρεζόνι», με αποτέλεσμα να μην είναι λίγες οι φορές που έχει απενεργοποιήσει τον λογαριασμό της στο Twitter για κάποιο χρονικό διάστημα.
Η Nancy D. Campbell, επικεφαλής του Τμήματος Επιστημονικών και Τεχνολογικών Σπουδών στο Rensselaer Polytechnic Institute και συγγραφέας του βιβλίου «Using Women: Gender, Drug Policy, and Social Justice», εξηγεί ότι οι γυναίκες «γίνονται διαρκώς στόχος για τις αποτυχίες τους ή κάποιες αδυναμίες που μπορεί να έχουν, όπως όλοι οι άνθρωποι, ιδίως όταν πρόκειται συμπεριφορές που θεωρούνται αντίθετες προς τις προσδοκίες της κοινωνίας».
«Τα μέσα ενημέρωσης με παρουσίαζαν ως τρελή επειδή δεν συμπεριφερόμουν όπως πρέπει να συμπεριφέρεται μια ποπ σταρ… Πρέπει να είσαι καλό κορίτσι», δήλωσε επίσης η τραγουδίστρια Sinead O’Connor σε πρόσφατη συνέντευξή της στους New York Times. Η O’Connor έχει μιλήσει ανοιχτά για τον εθισμό της στη μαριχουάνα και τις εμπειρίες της με τη διπολική διαταραχή. Τον Νοέμβριο του 2020 μπήκε σε ένα ετήσιο πρόγραμμα θεραπείας και αποκατάστασης, αφού εθίστηκε στα ναρκωτικά λόγω της απώλειας ενός σημαντικού φιλικού της προσώπου. Πολλά ΜΜΕ τις έκαναν χυδαία επίθεση, για την οποία δηλώνει ακόμα σοκαρισμένη.
Σεξιστικά στερεότυπα που αναπαράγονται διαρκώς
Η πλαισίωση της βιομηχανίας του θεάματος για τους άνδρες και τις γυναίκες μουσικούς που παλεύουν με την κατάχρηση ουσιών αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα δύο φύλα στην κοινωνία. Η Campbell εξηγεί ότι λόγω της στερεοτυπικής «ευθύνης» των γυναικών για την κοινωνική αναπαραγωγή και τη φροντίδα της οικογένειας, όσες έχουν τέτοιες συμπεριφορές θεωρούνται παρίες. Η διατύπωση «τα αγόρια θα είναι αγόρια» για τη χρήση ουσιών και τον εθισμό των ανδρών αναδεικνύει αυτήν ακριβώς την στερεοτυπική, σεξιστική και ρατσιστική προσέγγιση απέναντι στις γυναίκες. Αυτός ο ξεπερασμένος, συντηρητικός και σεξιστικός τρόπος σκέψης μεταφράζεται περαιτέρω στις προσπάθειες απεξάρτησης που κάνουν οι γυναίκες. Για τους άνδρες μουσικούς που προσπαθούν να απαλλαγούν από τις συνήθειές τους, συχνά οι περιγραφές αναφέρουν ότι «προσπαθούν να γίνουν καλύτεροι», σε αντίθεση με τις γυναίκες που είτε δεν υπάρχουν αναφορές, είτε περνούν στα ψιλά.«Ρομαντικοποιούμε την αυτοκαταστροφή των ανδρών, ενώ στις γυναίκες δεν υπάρχει τίποτα το ρομαντικό», υπογραμμίζει ο David Herzberg, αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο. «Από αυτή την άποψη, τα μέσα ενημέρωσης δεν διευκολύνουν πάντα τις γυναίκες που βρίσκονται σε ανάρρωση να προχωρήσουν ή να καθορίσουν τη διαδικασία αυτή με τους δικούς τους όρους», προσθέτει.
Το εξώφυλλο της Miley Cyrus στο Rolling Stone το 2020 είχε σκοπό να προωθήσει το επερχόμενο άλμπουμ της Plastic Hearts. Ωστόσο, blogs και δημοσιεύματα τόνισαν το μέρος της συνέντευξης που αφορούσε τη νηφαλιότητα της Cyrus. Σημειώνει ότι σταμάτησε να παίρνει ναρκωτικά, αλλά άρχισε να πίνει ξανά λόγω της πανδημίας. Τον Μάρτιο του 2021 παπαράτσι τράβηξαν φωτογραφίες της τραγουδίστριας να πίνει σφηνάκια, με φυλλάδες να ανεβάζουν τίτλους όπως «η Μάιλι πάλι εκτός πορείας;».
Το ΜΜΕ ανατροφοδοτούν διακρώς τα σεξιστικά στερεότυπα, που αποτελούν τη βασική αιτία της έμφυλης αντίληψης γύρω από την κατάχρηση των ουσιών. Το στίγμα γύρω από τα ναρκωτικά, το φύλο και τη σεξουαλικότητα δημιουργεί επίσης ζητήματα για το πώς κάποιοι γιατροί αντιλαμβάνονται τα νόμιμα και θεραπευτικά φάρμακα και πώς οι γυναίκες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε θεραπείες για την καταπολέμηση των εξαρτήσεών τους. «Ο τρόπος με τον οποίο αφηγούμαστε ιστορίες για τη χρήση ναρκωτικών από γυναίκες δείχνει ότι οι γυναίκες δεν έχουν στην πραγματικότητα επιλογές – είτε είναι εθισμένες στα ναρκωτικά, είτε είναι παθητικά, ανόητα πιόνια της μεγάλης φαρμακοβιομηχανίας, σε αντίθεση με τους άνδρες που το επίσημο αφήγημα τους θέλει να ορίζουν εκείνοι απόλυτα τις επιλογές τους», εξηγεί ο Herzberg.
Ο τρόπος με τον οποίο μιλάμε δημόσια για το φύλο, τη χρήση ναρκωτικών και τον εθισμό πρέπει να αλλάξει. Ο εθισμός δεν είναι κάτι που πρέπει να χλευάζεται, ούτε κάτι για να αστειεύεται κανείς, και ένα άτομο που αναζητά στήριξη πρέπει να την λαμβάνει. «Όλα καταλήγουν στο να έχουμε σεβασμό στην αξιοπρέπεια του κάθε ατόμου, είτε κάνει χρήση ναρκωτικών, είτε όχι», δηλώνει ο Herzberg.