Οι συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα στη Γλασκώβη ολοκληρώθηκαν, με το αποτέλεσμα να μη γεννά ιδιαίτερη αισιοδοξία.
Αν η συμφωνία του Παρισιού το 2015 παρείχε το πλαίσιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η συμφωνία της Γλασκώβης, έξι χρόνια μετά, αποτυπώνει τη μικρή προσπάθεια που έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα από τα 197 κράτη που συνυπογράφουν το τελικό κείμενο.
Νο1: Πρόοδος στη μείωση των εκπομπών, αλλά δεν είναι αρκετή
Η συμφωνία της Γλασκώβης για το κλίμα αντανακλά τη μικρή πλην μη ικανοποιητική πρόοδο που επιτεύχθηκε για τον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ως οικοδεσπότης και, ως εκ τούτου, πρόεδρος της COP26 ήθελε να κρατήσει ζωντανό τον στόχο της αύξησης της θερμοκρασίας στο 1,5°C, που αποτελούσε άλλωστε και τον ισχυρότερο στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού. Τα όσα συμφωνήθηκαν υποτίθεται ότι θεωρητικά οδηγούν στην επίτευξη του στόχου, ωστόσο η πραγματικότητα απέχει αρκετά από τη θεωρία. Με τα σημερινά δεδομένα, ο ρεαλιστικός στόχος είναι η αύξηση στους 2,4°C, μια ιδιαίτερα ανησυχητική εξέλιξη.
Νο2: «Μείωση» κι όχι «κατάργηση» των εκπομπών άνθρακα
Στη συμφωνία της Γλασκώβης αναφέρει επίσης ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα πρέπει να μειωθούν σταδιακά, όπως και οι επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα. Η διατύπωση είναι ασθενέστερη από τις αρχικές προτάσεις, με το τελικό κείμενο να ζητά μόνο τη «σταδιακή μείωση» και όχι τη «σταδιακή κατάργηση».
Το θετικό είναι ότι για πρώτη φορά γίνεται ρητή αναφορά στο συγκεκριμένο ζήτημα, σπάζοντας το ταμπού της συζήτησης γύρω από τα ορυκτά καύσιμα, ωστόσο και πάλι δεν αρκεί για να δούμε ριζικές αλλαγές στο άμεσο μέλλον.
Νο3: Οι πλούσιες χώρες συνέχιζουν να αγνοούν την ιστορική τους ευθύνη
Οι αναπτυσσόμενες χώρες ζητούσαν χρηματοδότηση για την πληρωμή των «απωλειών και ζημιών», όπως για παράδειγμα το κόστος των επιπτώσεων των κυκλώνων και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Τα μικρά νησιωτικά κράτη και οι ευάλωτες χώρες τονίζουν ότι οι εκπομπές των μεγάλων ρυπαντών έχουν οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση κι επομένως απαιτείται χρηματοδότηση.
Οι ανεπτυγμένες χώρες, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και την ΕΕ, έχουν αντισταθεί στην ανάληψη οποιασδήποτε ευθύνης για αυτές τις απώλειες και ζημιές και έχουν ασκήσει βέτο στη δημιουργία ενός νέου «Μηχανισμού για τις απώλειες και ζημιές της Γλασκώβης», που θα στήριζε τα πιο ευάλωτα κράτη.
Νο4: Τα κενά στους κανόνες της αγοράς άνθρακα θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την πρόοδο
Τα μεγαλύτερα «παραθυράκια» στις αγορές άνθρακα έκλεισαν, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια για χώρες και εταιρείες να «παίζουν» με τα όρια και τις δεσμεύεις και να συνεχίζουν το «business as usual». Χρειάζονται πολύ σαφέστεροι κι αυστηρότεροι κανόνες, διαφορετικά τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίσουν να ταλαιπωρούν το περιβάλλον και να οξύνουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Νο5: Όποια πρόοδος επιτεύχθηκε αποδίδεται στους ακτιβιστές
Είναι σαφές ότι οι ισχυρές χώρες κινούνται πολύ αργά και έχουν λάβει την πολιτική απόφαση να μην υποστηρίξουν σοβαρές δεσμεύσεις τόσο στο ζήτημα των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, όσο και στη χρηματοδότηση των ευάλωτων κρατών.
Ο ρόλος των ακτιβιστών και συνολικά των πολιτών στην επίτευξη έστω των ελάχιστων στόχων, είναι αποτέλεσμα των μεγάλων κινητοποίησεων στη Γλασκώβη καθ’όλη τη διάρκεια της συνόδου. Χωρίς τα κινήματα των πολιτών να πιέζουν χώρες και εταιρείες, δεν θα περιοριστούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και δεν θα ληφθούν μέτρα προστασίας του πλανήτη και των κοινωνιών.
