COP26: Τι θα γίνει με τα πλαστικά απόβλητα;

Έχουν περάσει σχεδόν 30 χρόνια από την υπογραφή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή στη Σύνοδο Κορυφής του Ρίο, με ελάχιστες από τις συναντήσεις που ακολούθησαν να είναι πραγματικά αξιομνημόνευτες ή να έχουν οδηγήσει σε συνολικά θετικά αποτελέσματα για τα μεγάλες κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις του πλανήτη.

Η COP του 1995 στο Βερολίνο κρίνεται σημαντική επειδή ήταν η πρώτη. Η COP3, στο Κιότο το 1997, ήταν η πρώτη που υποχρέωσε τις χώρες να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η COP6 το 2001 στη Βόννη δεν ήταν καλή για τον πλανήτη, αλλά για τις βιομηχανικές χώρες, καθώς συμφωνήθηκε η δυνατότητα να κερδίζουν και να ανταλλάσσουν μονάδες άνθρακα, να εμπορεύονται εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να διαμορφώνουν έναν μηχανισμό «καθαρής ανάπτυξης», ο οποίος στη συνέχεια θα τους επέτρεπε να χρηματοδοτήσουν τη μείωση των εκπομπών στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθούν κατακόρυφα οι εκπομπές, αλλά να μην υπάρξει χρημαδότηση για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η COP16 το 2010 στο Κανκούν συμφώνησε σε ένα ετήσιο Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα ύψους 100 δισ. δολαρίων. Οι πολιτικοί ηγέτες ξέχασαν όμως να προσδιορίσουν τους τρόπους χρηματοδότησης αυτού του Ταμείου, παρότι προσδιόρισαν τον στόχο της συγκράτησης της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 2°C. Η COP21, το 2015, ενέκρινε τη Συμφωνία του Παρισιού για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, την προσαρμογή και τη χρηματοδότηση των μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της. Ήταν η πρώτη φορά που υπήρξε μια δεσμευτική συμφωνία για συγκεκριμένα μέτρα, με απώτερο στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050.

COP26: Έμφαση στη μείωση της κατανάλωσης των πλαστικών

Ένας από τους στόχους που έχουν τεθεί φέτος είναι εκείνος της μείωσης της κατανάλωσης των πλαστικών που καταστρέφουν τα οικοσυστήματα και ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα. Η αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλαστικά θεωρείται μέρος ενός συνολικού μετασχηματισμού του τρόπου με τον οποίο αγοράζουμε και καταναλώνουμε προϊόντα, με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία μας. «Η ανακύκλωση του πλαστικού είναι ένα φύλλο συκής που μας επιτρέπει να συνεχίσουμε τις σπάταλες και τις καταστροφικές μας συνήθειες», τόνισε η Σία Σάδερλαντ, συνιδρύτρια της πρωτοβουλίας «A Plastic Planet», η οποία μετρά τέσσερα χρόνια ζωής. «Δεν πρόκειται για πρόβλημα των καταναλωτών, όσο της βιομηχανίας. Αγοράζουμε ό,τι μας πουλάνε. Ας μας πουλήσουν κάτι καλύτερο», πρόσθεσε, υιοθετώντας μιας προσέγγιση που «κερδίζει» όλο και περισσότερους υποστηρικτές εντός του περιβαλλοντικού κινήματος.

Σύμφωνα με μια νέα έκθεση της Beyond Plastics, μιας δραστήριας περιβαλλοντικής ομάδας με έδρα τις ΗΠΑ, τα πλαστικά αναμένεται να συμβάλουν περισσότερο στην επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής από ό,τι οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα μέσα στην επόμενη δεκαετία. Με τίτλο «Ο νέος άνθρακας: Πλαστικά και κλιματική αλλαγή», η έκθεση επικεντρώνεται στη συμβολή της βιομηχανίας πλαστικών στις ΗΠΑ και στις συνέπειές της στην κλιματική αλλαγή, υπογραμμίζοντας ότι είναι σε «καλό δρόμο» για να ξεπεράσει την καύση άνθρακα στο βαθμό επιβάρυνσης του κλίματος. Στην έκθεση σημειώνεται ακόμα ότι καθώς ο κόσμος απομακρύνεται από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων στρέφονται στα πλαστικά για να διατηρήσουν τα κέρδη τους, με δεκάδες νέες πετροχημικές εγκαταστάσεις να σχεδιάζονται μόνο στη Βόρεια Αμερική.

Η ανεξέλεγκτη καταστροφή που προκαλούν τα πλαστικά απόβλητα

Τα πλαστικά προέρχονται από ορυκτά καύσιμα και τα αέρια του θερμοκηπίου εκπέμπονται σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής του πλαστικού, σύμφωνα με έκθεση του Κέντρου Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου. Τα αέρια εκπέμπονται κατά την εξόρυξη και τη μεταφορά ορυκτών καυσίμων, κατά τη διύλιση και την κατασκευή πλαστικών και κατά τη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων. Τα πλαστικά απόβλητα συνεχίζουν να εκπέμπουν αέρια όταν φτάνουν στους ωκεανούς, τις υδάτινες οδούς και το τοπίο μας, επιβαρύνοντας διαρκώς το περιβάλλον.

Αντίστοιχη έρευνα του ιδρύματος Minderoo της Αυστραλία διαπιστώνει ότι η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών πρόκειται να αυξηθεί κατά 30% τα επόμενα πέντε χρόνια, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και να δημιουργηθούν περισσότερα πλαστικά απόβλητα. Η ExxonMobil, η Dow, η Sinopec, η Indorama Ventures, η Saudi Aramco και η PetroChina συγκαταλέγονται στις 20 πετροχημικές εταιρείες που αποτελούν την κυρίαρχη πηγή πλαστικών αποβλήτων παγκοσμίως.

«Τόσο η παραγωγή όσο και η διάθεση του πλαστικού είναι τεράστια ζητήματα περιβαλλοντικής δικαιοσύνης που σπάνια αναφέρονται όταν συζητείται η πολιτική για την κλιματική αλλαγή στην Ουάσινγκτον ή όταν οι πολιτικοί ηγέτες συγκεντρώνονται σε διεθνή φόρουμ», υπογράμμισε η Τζούντιθ Ενκ, επικεφαλής της Beyond Plastics και πρώην συνεργάτης του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, προσθέτοντας ότι «μόλις το 9% του πλαστικού που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο ανακυκλώνεται, με το μεγαλύτερο μέρος να θάβεται, να καίγεται, να μεταφέρεται στο εξωτερικό ή να αφήνεται να μολύνει τη γη και τη θάλασσα. Τα πλαστικά προϊόντα μπορεί να χρειαστούν από 20 έως 500 χρόνια για να αποσυντεθούν»

Η ROSA βρίσκεται στη Γλασκώβη και σας μεταφέρει τον παλμό από την σύνοδο για το κλίμα COP26 μέσα από ρεπορτάζ, δηλώσεις και συνεντεύξεις.