Ιστορίες χωρίς φωνή: Μια σιωπηλή εξαφάνιση

Αυτήν την εβδομάδα, ο δημοσιογράφος Πέτρος Κατσάκος γράφει στη στήλη του «Ιστορίες Χωρίς Φωνή» στην Αυγή, για τον κίνδυνο εξαφάνισης που αντιμετωπίζουν πλέον οι καμηλοπαρδάλεις, σύμβολα ενσυναίσθησης κι αγάπης.

Είναι ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα ζώα του κόσμου. Είναι ένα από τα ομορφότερα ζώα του κόσμου. Είναι ένα ζώο σιωπηλό και αθόρυβο και έτσι αθόρυβα βαδίζει προς την εξαφάνιση από τον πλανήτη. Γιατί αθόρυβα και χωρίς να το ενδιαφέρον του κοινού, ή ακόμα και των επιστημόνων τα τελευταία 15 χρόνια ο πληθυσμός του υπέροχου αυτού θαύματος της φύσης έχει συρρικνωθεί στην Αφρική κατά 40%. Για το λόγο αυτό η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης, το όργανο που διαχειρίζεται τον επίσημο κατάλογο απειλούμενων ειδών στον κόσμο, μετέφερε την καμηλοπάρδαλη από την κατηγορία «χαμηλής ανησυχίας» σε αυτή της «ευάλωτης κατάστασης» που είναι γνωστή και ως «Κόκκινη Λίστα Απειλουμένων Ειδών». Η πραγματικότητα πλέον είναι πως η καμηλοπάρδαλη, ένα ζώο που για κανέναν προφανή λόγο δεν θα έμπαινε σε λίστες επικινδυνότητας, αντιμετωπίζει πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο εξαφάνισης στο φυσικό περιβάλλον στο μεσοπρόθεσμο μέλλον, εάν δε ληφθούν μέτρα για να ελαχιστοποιηθούν οι απειλές εναντίον του.

Ραγδαία μείωση του πληθυσμού

Μόλις πριν λίγα χρόνια και συγκεκριμένα το 2019, το Ινστιτούτο Αφρικανικής Άγριας Ζωής, ένας από τους μεγαλύτερους οργανισμούς για την προστασία της άγριας πανίδας, αποκάλυψε ότι κρέας καμηλοπάρδαλης πωλείται ως βοδινό σε πολλές χώρες της ανατολικής Αφρικής. Η είδηση όσο απίστευτη και αν ήταν στο πρώτο άκουσμα δεν άργησε να γίνει συνείδηση όλων όσοι ασχολούνται με την άγρια ζωή στην αφρικανική ήπειρο καθώς η πληροφορία επιβεβαιωνόταν από πολλές διαφορετικές πηγές σε πολλές και διαφορετικές χώρες και ήθελε τις καμηλοπαρδάλεις να πέφτουν θύματα ενός παράνομου εμπορίου και για το κρέας τους. Και λέμε και για το κρέας τους γιατί μέχρι πρότινος οι καμηλοπαρδάλεις απειλούνταν από κυνηγούς τροπαίων αλλά και λαθροκυνηγούς που σκοτώνουν τα ζώα για το δέρμα ή την ουρά τους που αποτελούν δημοφιλή διακοσμητικά στοιχεία για πολλά σπίτια σε Ευρώπη, Αμερική αλλά και Αφρική με τις ΗΠΑ να καταλαμβάνουν την πρώτη θέση ανάμεσα στις χώρες που ευνοούν το παράνομο αυτό εμπόριο. Αν στην επιλογή του ανθρώπου να σκοτώνει τις καμηλοπαρδάλεις προστεθεί και η συστηματική απώλεια των βιοτόπων που τα ζώα αυτά κινούνται και τρέφονται λόγω και πάλι της ανθρώπινης δραστηριότητας φτάσαμε τελικά στο σημείο οι αριθμοί να έχουν πέσει ραγδαία τα τελευταία χρόνια, από 157.000 καμηλοπαρδάλεις το 1985 σε 97.500 στην τελευταία καταμέτρηση.

Η αλήθεια έξω από τους ζωολογικούς κήπους

Πριν λίγα χρόνια μια ομάδα ανθρώπων από τις ΗΠΑ, την Γερμανία, την Κένυα και την Ναμίμπια ίδρυσαν το Ίδρυμα Διατήρησης της Καμηλοπάρδαλης (GCF) σε μια ύστατη προσπάθεια να ευαισθητοποιήσουν την παγκόσμια κοινή γνώμη ώστε να αντιστραφεί η πορεία του πανέμορφου αυτού ζώου προς την σιωπηλή εξαφάνιση. Ένα μεγάλο πρόβλημα για τις καμηλοπαρδάλεις, είναι η έλλειψη ευαισθητοποίησης της παγκόσμιας κοινής γνώμης, υποστηρίζουν οι ειδικοί της GCF καθώς όπως χαρακτηριστικά λένε «υπάρχει έντονη τάση οι άνθρωποι να πιστεύουν ότι γνωστά είδη όπως οι καμηλοπαρδάλεις και οι χιμπαντζήδες δεν απειλούνται, επειδή είμαστε εξοικειωμένοι με αυτά και τα βλέπουμε στους ζωολογικούς κήπους». Και όμως. Ενώ οι πλειοψηφία των ζωολογικών κήπων διαθέτουν φυλακισμένες καμηλοπαρδάλεις, στον πραγματικό κόσμο της ελευθερίας και της άγριας ζωής οι καμηλοπαρδάλεις εξαφανίστηκαν τον περασμένο αιώνα από επτά χώρες της Αφρικής, τη Μπουρκίνα Φάσο, την Ερυθραία, τη Γουινέα, το Μαλάουι, τη Μαυριτανία, τη Νιγηρία και τη Σενεγάλη.

Η ελπίδα γεννήθηκε στον Νίγηρα

Την στιγμή που η καμηλοπάρδαλη βρίσκεται στα πρόθυρα της εξαφάνισης σε μία αφρικανική χώρα οι συντονισμένες προσπάθειες κράτους και οργανώσεων γέννησαν την ελπίδα που μπορεί να γίνει παράδειγμα και οδηγός για την υπόλοιπη ήπειρο. Ο λόγος για τον Νίγηρα όπου ο αυξανόμενος πληθυσμός της καμηλοπάρδαλης αποτελεί μια αληθινή ιστορία επιτυχίας για τη διατήρηση του είδους. Με μόνο 49 καμηλοπαρδάλεις να έχουν απομείνει σε ολόκληρη τη Δυτική Αφρική στα μέσα της δεκαετίας του 90, η κυβέρνηση του Νίγηρα, με την υποστήριξη εθνικών και διεθνών οργανισμών διατήρησης, δεσμεύτηκε σε μια συντονισμένη προσπάθεια για τη διάσωσή τους. Έκτοτε, οι αριθμοί των ζώων αυξάνεται σταθερά, αποτέλεσμα μια προσπάθειας διατήρησης που βασίσθηκε κατά κύριο λόγο στις τοπικές κοινότητες των κατοίκων του Νίγηρα που πείσθηκαν να μοιρασθούν τον χώρο διαβίωσής τους με την καμηλοπάρδαλη μέσω εναλλακτικών μέσων διαβίωσης και αναπτυξιακής υποστήριξης. Αποτέλεσμα αυτής της φιλικής συνύπαρξης είναι το γεγονός πως στον Νίγηρα μπορεί κανείς να πλησιάσει τις καμηλοπαρδάλεις σε απόσταση τριών με πέντε μέτρων, κάτι που δεν συμβαίνει σε χώρες όπου το κυνήγι και η λαθροθηρία ανθούν, και οι καμηλοπαρδάλεις τρέχουν μακριά αν δουν ανθρώπους ακόμα και σε απόσταση εκατοντάδων μέτρων.

Info: Από όλα τα θηλαστικά της ξηράς η καμηλοπάρδαλη έχει την μεγαλύτερη καρδιά που ξεπερνάει σε ύψος το μισό μέτρο ενώ μπορεί να ζυγίζει πάνω από 10 κιλά! Η μεγάλη της καρδιά ίσως να είναι και ο λόγος που η καμηλοπάρδαλη πολλές φορές συμβολίζει την ενσυναίσθηση και την αγάπη.

*Δημοσιεύθηκε στην ΑΥΓΗ, στις 10/6/2023