Μιλήσαμε με έναν Πυροσβέστη πρώτης γραμμής: Ανεπάρκεια σε προσωπικό – Απαξίωση από το κράτος

Για ακόμη ένα καλοκαίρι, βρισκόμαστε στο ίδιο έργο θεατές, αφού πολλές περιοχές στην χώρα μας βρίσκονται παραδομένες στον πύρινο εφιάλτη, ενώ ήδη οι απώλειες και οι πληγές που μετράμε από τις πυρκαγιές είναι μεγάλες.

Ζώα που βρήκαν μαρτυρικό θάνατο, καμένα δάση και κόποι μιας ζωής που έγιναν στάχτη.

Είναι όμως λογικό να περιμένουμε κάθε χρόνο τέτοιες εκτεταμένες καταστροφές σαν κάποια απευκταία αυτοεκπληρούμενη προφητεία; Μπορεί να γίνει κάτι διαφορετικά;

Επειδή όπως λέει κι ο θυμόσοφος λαός, «έξω απ’ τον χορό, πολλά τραγούδια λέγονται», μιλήσαμε με έναν Πυροσβέστη πρώτης γραμμής για να μάθουμε πώς έχει τελικά η κατάσταση. Συζητήσαμε με έναν από τους εργαζόμενους που με αυτοθυσία επιχειρεί σε επικίνδυνες συνθήκες και με όσα μέσα διαθέτει κάθε φορά για να σώσει ζωές, περιουσίες και δάση.

Μας επιβεβαίωσε τις καταγγελίες για ελλείψεις σε Πυροσβεστικά Μέσα, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε εξοπλισμό, ενώ μας εξήγησε ποια μέτρα θα έπρεπε να έχουν ληφθεί για την αποτελεσματική πρόληψη των πυρκαγιών.

Τέλος, μας μίλησε για την στάση της Πολιτείας απέναντι σε αυτούς τους εργαζόμενους που τα καλοκαίρια είναι «ήρωες» αλλά μόλις διεκδικήσουν ενίσχυση του Σώματος για την προστασία του λαού και την ουσιαστική οχύρωση της χώρας εν μέσω κλιματικής κρίσης, γίνονται απειλή που πρέπει να «εξουδετερωθεί» με βία και καταστολή.

Ο πυροσβέστης παρέχει βοήθεια στον πολίτη όλο τον χρόνο

Όπως μας εξήγησε ο Α.Σ. (τα στοιχεία του οποίου βρίσκονται στην διάθεση της ROSA), «λανθασμένα η κοινωνία υιοθετεί την αντίληψη ότι ο πυροσβέστης εκτελεί τα καθήκοντα του μόνο σε δασικές πυρκαγιές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Οι αρμοδιότητες του Πυροσβεστικού Σώματος είναι κάθε είδους παροχής βοήθειας στον πολίτη όλο το έτος.

Η Πυροσβεστική επεμβαίνει σε τροχαία ατυχήματα, σε πυρκαγιές σε σπίτια και καταστήματα, σε σεισμούς, σε πλημμύρες, σε διάσωση ζώων, σε απεγκλωβισμό ατόμων, σε αντλήσεις υδάτων, σε ανεύρεση αγνοούμενων, σε αεροπορικά, ναυτικά και οδικά ατυχήματα, σε περιπολίες και ελέγχους όλο το χρόνο, σε όλες τις φυσικές καταστροφές ενώ συνδράμει το ΕΚΑΒ και την ΕΛ.ΑΣ. σε οτιδήποτε χρειαστεί».

Και πράγματι. Οι εργαζόμενοι της Πυροσβεστικής είναι εκεί σε κάθε συμβάν για να προστατεύσουν ζωές με αυταπάρνηση: Σε πυρκαγιές, πλημμύρες, χιονιάδες, ατυχήματα και δυστυχήματα (τροχαία, αεροπορικά, σιδηροδρομικά), απεγκλωβισμούς, και διασώσεις. Πάντα εκεί.

Ανεπαρκές το Προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος

«Το προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος είναι ανεπαρκές. Μεγάλος αριθμός μάχιμων πυροσβεστών έχουν επανδρώσει τις εθνικές οδούς και τα αεροδρόμια της χώρας, μετά την υπογραφή σύμβασης με την εταιρεία Fraport και παραμένουν εγκλωβισμένοι και δεν μπορούν να επιχειρήσουν σε δασικές πυρκαγιές. Πρακτικά ο αριθμός των πυροσβεστών που επιχειρεί είναι λίγος» τονίζει.

Όπως μας λέει, «το Πυροσβεστικό Σώμα αποτελείται από περίπου 13.000 περίπου υπαλλήλους. Από αυτούς κάποιοι είναι ειδικών καθηκόντων (μηχανικοί, ιατροί, πληροφορικοί), κάποιοι είναι υπηρεσία γραφείου, κάποιοι συμβασιούχοι 5ετούς ή 7ετούς υποχρέωσης και κάποιοι εποχικοί υπάλληλοι μόνο για την αντιπυρική περίοδο. Οι μόνιμοι μάχιμοι πυροσβέστες είναι λιγότεροι από 10.000 σε όλη την Ελλάδα τη στιγμή που η Αστυνομία αριθμεί πάνω από 60.000 αστυνομικούς υπαλλήλους».

Ειδικότερα, επικαλούμενος στοιχεία της Υπηρεσίας, ο ίδιος αναφέρει: «Είμαστε περίπου 9.500 μόνιμοι υπάλληλοι και 1.000 συμβασιούχοι 5ετούς υποχρέωσης που έχουμε τα ίδια καθήκοντα. Επιπλέον, υπάρχουν 500 άτομα 7ετούς υποχρέωσης (ΕΜΟΔΕ) για δασικά, 2.500 εποχικοί 6μηνης σύμβασης για δασικά και 30 περίπου υψηλόβαθμοι (αρχιπύραρχοι, υποστράτηγοι κοκ)».

Γερασμένα οχήματα – Ηλικιωμένοι πυροσβέστες

Πρόβλημα όμως εντοπίζεται και στην λειτουργία του Σώματος, καθώς καταλήγει να λειτουργεί σε διαφορετικές ταχύτητες, λόγω -μεταξύ άλλων- και της ηλικίας των εργαζομένων που το απαρτίζουν:

Σύμφωνα με όσα μας λέει, ο μέσος όρος ηλικίας των μονίμων πυροσβεστών είναι μεγαλύτερος από τα 40 έτη με ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης τα 60 έτη, συνεπώς καθίσταται δύσκολη η ανταπόκριση των Πυροσβεστών σε επιχειρήσεις που τις περισσότερες φορές, είναι πολύ απαιτητικές. «Στο ίδιο συμβάν μπορεί να επιχειρεί ένας πυροσβέστης 20 ετών και ένας πυροσβέστης 60 ετών, οι οποίοι πρέπει να ανταπεξέλθουν στις ίδιες συνθήκες με την ίδια ένταση. Στην πραγματικότητα για να τα καταφέρει ένας πυροσβέστης άνω των 45 ετών πρέπει να προπονείται συστηματικά για να μην θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του και τη ζωή του ανθρώπου που καλείται να διασώσει» περιγράφει.

Όπως επισημαίνει, «το Πυροσβεστικό Σώμα λειτουργεί αυτή τη στιγμή σε διαφορετικές ταχύτητες με μόνιμους υπαλλήλους, με συμβασιούχους 6μηνης απασχόλησης, με συμβασιούχους 5ετους υποχρέωσης και με συμβασιούχους 7ετούς υποχρέωσης. Δεν υπάρχει ομοιογένεια ούτε στο ωράριο εργασίας ούτε στις αρμοδιότητες κάθε ειδικότητας με αποτέλεσμα να δημιουργείται επιπλέον πρόβλημα στη εκτέλεση της υπηρεσίας. Το ανθρώπινο δυναμικό είναι ανεπαρκές και οι πυροσβέστες καλούνται με όλους τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν να εργάζονται κάθε χρόνο πολύ περισσότερο από τον προβλεπόμενο ωράριό τους χωρίς να λαμβάνουν χρήματα για την υπερεργασία τους».

Τα οχήματα αποτελούν κίνδυνο για τους εργαζόμενους

Όσον αφορά τα τεχνικά Μέσα Πυρόσβεσης, η μαρτυρία του είναι και πάλι αποκαλυπτική: «Τα περισσότερα οχήματα είναι άνω των 30 ετών με τεράστιες ελλείψεις και κάθε χρόνο προσπαθούν με μπαλώματα να παραμείνουν ενεργά. Αποτελούν επιπλέον κίνδυνο για την ασφάλεια του προσωπικού και αρκετές φορές έχουν ακινητοποιηθεί ή έχουν αναποδογυρίσει σε πυρκαγιά με αποτέλεσμα τον τραυματισμό πυροσβεστών. Ο ατομικός εξοπλισμός είναι ανεπαρκής σε σύγκριση με τα Διεθνή πρότυπα, ενώ και με προσωπικά έξοδα ο κάθε υπάλληλος προσπαθεί να αγοράσει τον απαραίτητο εξοπλισμό για την ασφάλειά του».

Τι θα μπορούσε να είχε γίνει καλύτερα στην φετινή αντιπυρική περίοδο

Ο ίδιος δεν παραβλέπει φυσικά τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, ωστόσο ξεκαθαρίζει ότι η επίκλησή της, δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως «πανάκεια» για την κρατική ολιγωρία: «Με την κλιματική αλλαγή, τη μορφολογία του εδάφους, τις ιδιαίτερες συνθήκες με τους ανέμους που επικρατούν και τη γεωγραφική θέση της Ελλάδος στη λεκάνη της Μεσογείου, ο κίνδυνος αυξάνεται δραματικά κάθε χρόνο για την εκδήλωση, την εξάπλωση και τον έλεγχο μιας πυρκαγιάς» αναφέρει αρχικά. Όμως, σημειώνει: «Η κατάσβεση της πυρκαγιάς πρέπει να γίνεται κατά την έναρξή της πριν προλάβει να πάρει μεγάλη έκταση. Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της Ελλάδας και των ανέμων, είναι δύσκολή η αντιμετώπιση μιας πυρκαγιάς που θα ξεφύγει από το αρχικό στάδιο».

Συγκεκριμένα, σχετικά με τα μέτρα που έπρεπε να έχουν ληφθεί φέτος, μας λέει: «Έπρεπε να ενισχυθεί η πρόληψη με την δημιουργία αντιπυρικών ζωνών κατά τη διάρκεια του χειμώνα, να γίνει καθαρισμός των οικοπέδων (να επέμβει η Πολιτεία με τον άμεσο καθαρισμό σε περιπτώσεις που πολίτες αδιαφορούν). Το πιο σημαντικό όμως μέτρο για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κινδύνου των πυρκαγιών, είναι η πρόσληψη νέων πυροσβεστών για την ενίσχυση των περιπολιών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και την κατάσβεση των εστιών κατά την έναρξή τους».

Ανεπαρκές προσωπικό – Εξαντλητικά ωράρια

Παράλληλα, επισημαίνει τα κενά του Σώματος που επιβαρύνουν περαιτέρω την ήδη επικίνδυνη και δύσκολη εργασιακή καθημερινότητα των εργαζομένων: «Οι ανάγκες του ανθρωπίνου δυναμικού δεν έχουν καλυφθεί και το κράτος υποχρεώνει τους πυροσβέστες να δουλεύουν συνεχόμενα 48ωρα, σε αντίξοες συνθήκες χωρίς καμία οικονομική ενίσχυση για την υπερεργασία τους και με την ανάκληση των προβλεπόμενων αδειών διαταράσσει την υγεία και την οικογενειακή τους ζωή.  Κεκτημένα εργασιακά δικαιώματα καταπατώνται καθημερινά χωρίς κανένας να λογοδοτεί, και ο πυροσβέστης εκτός από τους παράγοντες κινδύνου που αντιμετωπίζει λόγω της φύσης του επαγγέλματος, επιβαρύνεται διαρκώς και από την στάση της πολιτείας» μας λέει.

Οι Πυροσβέστες δεν είναι ενταγμένοι στα ΒΑΕ

Αλγεινές εντυπώσεις προκαλεί το γεγονός ότι το επάγγελμα του Πυροσβέστη, ένα κατεξοχήν ανθυγιεινό κι επικίνδυνο επάγγελμα, δεν είναι ενταγμένο στα Βαρέα κι Ανθυγιεινά Επαγγέλματα (ΒΑΕ). Όπως μας εξηγεί, «ο λόγος είναι καθαρά οικονομικός. Το κράτος προσπαθεί να μειώσει τα έξοδα του εις βάρος του πυροσβέστη χωρίς να λαμβάνει υπόψιν τις συνθήκες εργασίας του. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες καλείται να εργαστεί και οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει καθημερινά ο πυροσβέστης έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία του. Έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες που αναφέρονται αναλυτικά στους κινδύνους που εκτίθεται ο πυροσβέστης και αποτελεί ένα από τα πιο επικίνδυνα επαγγέλματα.

Στην πραγματικότητα, «υποχρεώνουν τους υπαλλήλους να εργάζονται σε θέσεις κομβικές για τη ζωή τη δική τους και των ανθρώπων που καλούνται να σώσουν, χωρίς να λαμβάνουν υπόψιν τις φυσικές απαιτήσεις του επαγγέλματος και την βιολογική ηλικία των πυροσβεστών. Οι συνθήκες εργασίας του πυροσβέστη χαρακτηρίζονται επικίνδυνες, καθώς περιλαμβάνουν, εισπνοή καπνού και επικίνδυνων χημικών ουσιών κατά τη διάρκεια της κατάσβεσης, μεταφορά βαρύ εξοπλισμού και υλικών, θερμική καταπόνηση, 24ωρες βάρδιες και συχνές επιφυλακές 48 ωρών, αλλά και ψυχολογικούς παράγοντες άγχους εξαιτίας της έκτακτης φύσης των συμβάντων που καλείται να διαχειριστεί».

Την ίδια στιγμή, οι μόνιμοι Πυροσβέστες δεν λαμβάνουν ούτε το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας, παρά τις αρχικές γενικές ανακοινώσεις ότι αφορά όσους υπηρετούν στο Πυροσβεστικό Σώμα.

Οι υπερωρίες πληρώνονται ως… ρεπό που όμως δεν λαμβάνονται λόγω ελλείψεων

Παρότι οι απαιτήσεις του επαγγέλματος λόγω της κλιματικής κρίσης αυξάνονται και το προσωπικό δεν είναι επαρκές, οι αποδοχές των Πυροσβεστών είναι σαφώς λιγότερες από το 2012 και νωρίτερα. Παράλληλα, όπως επισημαίνεται, η «υπερεργασία δεν πληρώνεται παρά μόνο χρεώνεται σαν οφειλόμενα ρεπό τα οποία δεν μπορεί να λάβει ποτέ ο υπάλληλος λόγω των ελλείψεων!».

Η στάση της Πολιτείας

«Η Πολιτεία πρέπει άμεσα να κατανοήσει τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουμε παγκοσμίως με την κλιματική αλλαγή και να επενδύσει στην ασφάλεια και την πρόληψη. Κάθε χρόνο γίνονται τεράστιες επενδύσεις σε εξοπλιστικά προγράμματα για την οχύρωση της χώρας στρατιωτικά για την αποφυγή ενός ενδεχόμενου πολέμου, ενώ για τον άμεσο κίνδυνο και τις καταστροφές που αντιμετωπίζουμε η ουσιαστική επένδυσή της, είναι ελάχιστη.

Πρέπει να υπάρχει επιβράβευση στους πυροσβέστες, ηθική και υλική, καθώς όλα αυτά τα χρόνια βρίσκονται στη πρώτη γραμμή ενός άτυπου πολέμου προστατεύοντας τις ζωή και τη περιουσία του απλού πολίτη καθημερινά και μακριά από τις οικογένειες τους» καταλήγει.