Big Pharma: Αγωγή για χρηματοδότηση τρομοκρατίας σε τέσσερις μεγάλες φαρμακευτικές

Τέσσερις φαρμακευτικοί κολοσσοί θα πρέπει να απαντήσουν στις κατηγορίες ότι προχωρούσαν σε πρακτικές δωροδοκίας για να συνάψουν συμβόλαια υγειονομικής περίθαλψης στο Ιράκ και ότι συμμετείχαν στη διαδικασία χρηματοδότησης τρομοκρατών που σκότωσαν Αμερικανούς κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Η ασυνήθιστη αυτή αγωγή κατατέθηκε το 2017 και απορρίφθηκε τρία χρόνια αργότερα από δικαστή περιφερειακού δικαστηρίου των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, ωστόσο την περασμένη εβδομάδα, εφετείο των ΗΠΑ ανέτρεψε  την προηγούμενη απόφαση, εξέλιξη που θα αναγκάσει τις φαρμακευτικές εταιρείες Pfizer, AstraZeneca, Roche και Johnson & Johnson να υπερασπιστούν εαυτές εκ νέου.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το Fierce Pharma, σε κοινή τους δήλωση οι εναγόμενες εταιρείες αρνήθηκαν οποιαδήποτε αδικοπραξία εκ μέρους τους, με την τροποποιημένη αγωγή να έχει ως αίτημα την αποζημίωση βάσει του ομοσπονδιακού νόμου κατά της τρομοκρατίας για λογαριασμό 395 Αμερικανών που σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν στο Ιράκ μεταξύ 2005 και 2011.

Στήριξη τρομοκρατικής οργάνωσης-βραχίονα της Χεζμπολάχ

Στην αγωγή οι τέσσερις εταιρείες κατηγορούνται για παράνομες πληρωμές στους τρομοκράτες που διοικούσαν το υπουργείο Υγείας του Ιράκ. Οι ενάγοντες ισχυρίζονται ότι οι εταιρείες συνήψαν τα επίμαχα συμβόλαια μέσω δωροδοκιών που χρηματοδοτούσαν τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον Αμερικανών.

Η αγωγή αναφέρει ότι η τρομοκρατική οργάνωση Jaysh al-Mahdi, που υποστηρίζεται από τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ, ανέλαβε τον έλεγχο του υπουργείου Υγείας του Ιράκ το 2004 και το χρησιμοποίησε ως όχημα για τρομοκρατικές δραστηριότητες. Οι ενάγοντες ισχυρίζονται ότι οι εταιρείες χρησιμοποίησαν τοπικούς πράκτορες για να προσφέρουν μίζες μετρητών στους τρομοκράτες, με τις εναγόμενες εταιρείες να παραδίδουν ανεπίσημα ιατρικά είδη που η τρομοκρατική οργάνωση Jaydsh al-Mahdi πουλούσε στη μαύρη αγορά για να χρηματοδοτήσει τις επιχειρήσεις της.

«Η αγωγή περιγράφει πώς η Jaysh al-Mahdi ήλεγχε το υπουργείο (Υγείας) και το χρησιμοποιούσε ως αρχηγείο τρομοκρατών», αναφέρουν οι δικαστές στην απόφασή τους. «Η αποδοχή αυτών των ισχυρισμών σημαίνει ότι οι συναλλαγές των εναγομένων με το υπουργείο ισοδυναμούσαν με άμεση συναλλαγή τους με την τρομοκρατική οργάνωση. Επομένως, το υπουργείο δεν ήταν ένας ανεξάρτητος ενδιάμεσος που έσπασε την αλυσίδα της αιτιώδους συνάφειας, αλλά ένα μέτωπο της Jaysh al-Mahdi».

Ο ρόλος των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers) και η εμπλοκή στην Ελλάδα

Προηγουμένως, οι δικηγόροι των τεσσάρων φαρμακευτικών εταιριών δήλωσαν ότι οι εταιρείες παρείχαν «θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού που σώζουν ζωές, ενέσεις αιμοφιλίας, υπερήχους και άλλα ιατρικά προϊόντα» στην ιρακινή κυβέρνηση μετά την πτώση του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν, όπως αναφέρει το Reuters.

Οι ισχυρισμοί της αγωγής βασίζονται σε πληροφορίες από δώδεκα μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος, ιδιωτικές και δημόσιες αναφορές, συμβάσεις, email και άλλες πηγές, συμπεριλαμβανομένων εγγράφων που δημοσιεύονται από το WikiLeaks.

Τα τελευταία χρόνια αρκετές φαρμακευτικές εταιρείες έχουν διευθετήσει εξωδικαστικά τις κατηγορίες για δωροδοκία και προμήθειες στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου του Ιράκ, μερικές από τις οποίες σχετίζονται με το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών «Oil for Food». Το 2011, η Johnson &Jonhson συμφώνησε να πληρώσει 70 εκατομμύρια δολάρια για να  διευθετήσει αξιώσεις  ότι δωροδοκούσε αξιωματούχους στην Ελλάδα, την Πολωνία και τη Ρουμανία και ότι πλήρωσε μίζες στην πρώην ιρακινή κυβέρνηση στο πλαίσιο του προγράμματος του ΟΗΕ. Επίσης, το 2014, η Κίνα διέταξε την GlaxoSmithKline να πληρώσει 490 εκατομμύρια δολάρια για τον ρόλο της σε ένα μεγάλο σκάνδαλο δωροδοκίας.