Διχασμένη η ΕΕ με την πρόταση της Κομισιόν για μείωση 15% στη χρήση φυσικού αερίου

Η Κομισιόν πρότεινε χθες ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που περισσότερο δίχασε παρά ικανοποίησε τα κράτη-μέλη. Στόχος είναι η μείωση της χρήσης αερίου στην ΕΕ κατά 15% έως την επόμενη άνοιξη, με την ανακοίνωση να αιτιολογεί αυτή την πρόταση υπό την απειλή «νέων περικοπών του εφοδιασμού με αέριο από τη Ρωσία, λόγω της επιλογής του Κρεμλίνου να χρησιμοποιεί τις εξαγωγές αερίου ως όπλο».

Η μείωση κατά 15% στη ζήτηση αερίου αναμένεται να καλύψει την περίοδο από την 1η Αυγούστου 2022 μέχρι την 31η Μαρτίου 2023», με την Κομισιόν να ζητά από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως το τέλος Σεπτεμβρίου, στα οποία θα παρουσιάζουν τον τρόπο με τον οποίο προτίθενται να επιτύχουν τον στόχο μείωσης, υποβάλλοντας στη συνέχεια έκθεση προόδου στην Επιτροπή κάθε δύο μήνες.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ο νέος κανονισμός θα δώσει στην Κομισιόν τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη-μέλη, «σε κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση» σχετικά με την ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης αερίου σε όλα τα κράτη-μέλη. Η πρόταση αυτή έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις από πολλές πολιτικές ηγεσίες.

Δεν είναι μόνο ο ευρωπαϊκός Νότος που αντιδρά

«Η Ισπανία δεν υποστηρίζει αυτήν την πρόταση», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Τερέζα Ριμπέρα, εκφράζοντας την ενόχλησή της που αυτό το σχέδιο δεν αποτέλεσε προηγουμένως αντικείμενο συζήτησης. «Θα αντιταχθούμε στην επιβολή υποχρεώσεων που υπερβαίνουν, σε επίπεδο προσπαθειών, αυτό μου μας αναλογεί», δήλωσε χαρακτηριστικά η Ισπανίδα υπουργός, απηχώντας τις σκέψεις πολλών χωρών, όχι μόνο εκείνων του ευρωπαϊκού Νότου.

Αντιδράσεις υπήρξαν κι από την πλευρά της Πορτογαλίας, με τον αρμόδιο για την Ενέργεια υπουργό να διαμηνύει πως η χώρα του «δεν πρόκειται να υποστηρίξει το σχέδιο που αποσκοπεί στη μείωση κατά 15% της ευρωπαϊκής ζήτησης φυσικού αερίου», με ανάλογους προβληματισμούς να διατυπώνει και η γαλλική πλευρά.

Σε ανάλογο πνεύμα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου ανέφερε ότι η ελληνική κυβέρνηση «δεν συμφωνεί επί της αρχής με την πρόταση της Κομισιόν για μείωση 15% της κατανάλωσης του φυσικού αερίου», προσθέτοντας τη χώρα μας στον κατάλογο τουλάχιστον 12 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ που έχουν εκφράσει ανησυχίες κι ενστάσεις.

Μπορεί η Κομισιόν να επιβάλλει την πρότασή της;

Το βασικό «αγκάθι» έχει να κάνει με το εάν η Κομισιόν μπορεί να έχει την εξουσία να επιβάλλει κάποιους στόχους ως δεσμευτικούς, ωστόσο κάτι τέτοιο προβλέπεται από τις συνθήκες κι έχει εφαρμοστεί σε πολλές άλλες περιπτώσεις. «Προφανώς κι έχει υπερεθνικές εξουσίες, συμπεριλαμβανόμενων των εξουσιών επιβολής κυρώσεων ή ελέγχου εφαρμογής αποφάσεων και δεσμεύσεων», σημειώνει στο rosa.gr Ευρωπαίος αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι «παράλληλα τα κράτη-μέλη έχουν και δικούς τους μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων που δεν αντιτίθενται αλλά ενισχύουν αντίστοιχες αρμοδιότητες της Κομισιόν».

Το επόμενο διάστημα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα κληθεί να ξεκαθαρίσει τη θέση του σχετικά με την πρόταση της Κομισιόν, εκεί όπου αναμένεται να διατυπωθούν με μεγαλύτερη σαφήνεια οι αντιθέσεις κι ενστάσεις, όσο και όποιες πρωτοβουλίες σύγκλισης. Δεδομένων των ευαίσθητων συσχετισμών, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί έπειτα από τη ρωσική εισβολή και τη διακοπή σημαντικού μέρους της ροής του φυσικού αερίου, η Ένωση αυτή τη στιγμή δείχνει περισσότερο αδύναμη και διχασμένη από ποτέ, ιδιαίτερα νευρική κι άστοχη στο ζήτημα της προετοιμασίας μιας συλλογικής κι αποτελεσματικής πρότασης.