Ενδιάμεσες βουλευτικές εκλογές στο Μεξικό: Θα αντέξει ο AMLO;

Την Κυριακή οι Μεξικανοί ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες για να εκλέξουν 500 μέλη της Κάτω Βουλής, περίπου τους μισούς κυβερνήτες της χώρας, περισσότερες από 24 πολιτειακές συνελεύσεις και περίπου 20.000 άλλους υποψήφιους στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ορισμένοι κάνουν λόγο για τις μεγαλύτερες εκλογές στην ιστορία της χώρας.

Το κυβερνών κόμμα Morena του προέδρου Andrés Manuel López Obrador, ευρέως γνωστός ως AMLO, επιδιώκει να διατηρήσει την πλειοψηφία των δύο τρίτων στην Κάτω Βουλή και να εξασφαλίσει αρκετές θέσεις στην τοπική αυτοδιοίκηση.

Η ψηφοφορία θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ως δημοψήφισμα για τον ίδιο τον AMLO, τον κεντροαριστερό πρόεδρο που «σάρωσε» στις εκλογές του 2018 στη βάση τεράστιων υποσχέσεων για την αντιμετώπιση της βίας, την εξάλειψη της διαφθοράς, τη στήριξη των ευάλωτων και, πάνω απ’ όλα, το σπάσιμο του μονοπωλίου εξουσίας της παραδοσιακής πολιτικής τάξης.

Πώς τα έχει καταφέρει ο AMLO μέχρι στιγμής;

Ο απολογισμός του είναι στην καλύτερη περίπτωση μικτός. Στο πρώτο μισό της εξαετούς θητείας του ενίσχυσε τις συντάξεις και παρουσίασε ένα τεράστιο πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης για τους νέους του Μεξικού. Διατήρησε σταθερά τα οικονομικά και διαχειρίστηκε επιδέξια τις σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ. Όμως το ποσοστό δολοφονιών της χώρας, σχεδόν 30 ανά 100.000 κατοίκους, εξακολουθεί να είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο. Δεκάδες υποψήφιοι στις εκλογές της Κυριακής έχουν εκτελεστεί, πιθανώς από ισχυρά καρτέλ ναρκωτικών. Από κάθε άποψη, η πολιτική «αγκαλιές και όχι σφαίρες» του AMLO απέτυχε.

Η πρόοδος κατά της διαφθοράς, εν τω μεταξύ, ήταν ισχνή. Η κυβέρνησή του έχει ασκήσει δίωξη σε πολιτικά πρόσωπα μπλεγμένα σε κυκλώματα διαφθοράς, αλλά έχει αντίθετα περικόψει τη χρηματοδότηση στη δικαιοσύνη και τις ανεξάρτητες αρχές. Το ένα τρίτο των Μεξικανών εξακολουθεί να «λαδώνει» για βασικές υπηρεσίες και οι περισσότερες κρατικές συμβάσεις ανατίθενται χωρίς διαγωνισμό.

Επιπλέον ο AMLO χειρίστηκε λανθασμένα την πανδημία, αμφισβητώντας τη σοβαρότητα του κορονοϊού, αρνούμενος να αποδεσμεύσει χρήματα για την τόνωση της πανδημίας και αποτυγχάνοντας να εξασφαλίσει αρκετά εμβόλια από νωρίς. Το Μεξικό έχει τώρα τον τέταρτο υψηλότερο αριθμό νεκρών στον κόσμο, με την πανδημία να έχει ωθήσει επιπλέον 10 εκατομμύρια Μεξικανούς στη φτώχεια.

Αλλά περισσότερο από όλα αυτά, οι επικριτές του ανησυχούν για τον τρόπο με τον οποίο ο πρόεδρος συγκέντρωσε την εξουσία, συγκρούστηκε με τις εκλογικές αρχές και απείλησε να αλλάξει το Σύνταγμα για να εκπληρώσει τους στόχους του.

Και όμως ο AMLO εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά δημοφιλής. Ένα ποσοστό αποδοχής της τάξης του 60% είναι εντυπωσιακό για έναν δημοκρατικά εκλεγμένο ηγέτη στις μέρες μας. Για τους περισσότερους Μεξικανούς -συμπεριλαμβανομένης της βάσης του μεταξύ των αγροτών, των ηλικιωμένων και των ανθρώπων της εργατικής τάξης- η απήχηση του AMLO έχει να κάνει περισσότερο με την προσωπικότητά του παρά με τις πολιτικές του. Είναι ευθύς και απλός στον τρόπο ζωής του και αυτοσυστήνεται ως «μεσίας των μαζών». Σε μια χώρα που έχει συνηθίσει σε πολιτικούς που ζουν πλουσιοπάροχα και συνδέονται με υποθέσεις διαφθοράς, η ταπεινότητα του AMLO παίζει ρόλο, ακόμη και αν η βία εξακολουθεί να μαίνεται και η διαφθορά να μην καταπολεμάται.

Ποιον θα επιλέξουν όσοι δεν συμπαθούν τον AMLO;

Τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα που βρίσκονται τώρα στην αντιπολίτευση έχουν μικρή απήχηση σε μια χώρα όπου τα δύο τρίτα των πολιτών τονίζουν ότι δεν εμπιστεύονται καθόλου τα πολιτικά κόμματα.

Το μεγάλο ερώτημα της Κυριακής δεν είναι αν το Morena θα κερδίσει. Το κόμμα συγκεντρώνει ποσοστό 40%, υπερδιπλάσιο από οποιονδήποτε από τους πλησιέστερους αντιπάλους του. Ό,τι και να γίνει, το Morena και ο AMLO θα συνεχίσουν να κυριαρχούν στην πολιτική σκηνή του Μεξικού.

Το ερώτημα είναι αν θα διατηρήσουν αυτή την πλειοψηφία των δύο τρίτων. Αν το κάνουν, ο AMLO θα είναι εντελώς απελευθερωμένος: σε πολύ πιο ισχυρή θέση για να «κατατροπώσει» κάθε αντιπολιτευτική «γραμμή» στα σχέδιά του μέχρι το 2024. Αυτό θα μπορούσε να συμπεριλάβει και πιθανή αναθεώρηση του Συντάγματος.