Φτώχεια και Κορονοϊός: Ακόμη 120 εκατ. άνθρωποι παγκοσμίως ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας
Οι πλούσιες χώρες πρέπει να εξετάσουν το ακανθώδες ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους για τις ταμειακά ταλαιπωρημένες χώρες χαμηλότερου εισοδήματος.
Καθώς οι πλουσιότερες και πιο επαρκώς εμβολιασμένες χώρες του κόσμου αρχίζουν να βγαίνουν από την πανδημία, γίνεται πολύς λόγος για την επόμενη μέρα στο γραφείο, στην επιστροφή στο χώρο εργασίας. Ωστόσο, το ερώτημα αυτό δεν αφορά την πλειοψηφία της παγκόσμιας κοινωνίας, που βρίσκεται αντιμέτωπη με μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα από αυτή που βιώνουν οι πολίτες σε ΗΠΑ και ΕΕ.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, μόλις το 18% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, ή περίπου 557 εκατομμύρια άνθρωποι, ήταν σε θέση να εργάζονται σταθερά με τηλεργασία κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το ποσοστό αυτό, ωστόσο, είναι τριπλάσιο από αυτό που ήταν πριν από την έξαρση της πανδημίας. Για τα υπόλοιπα 2,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, η συζήτηση για την «επιστροφή στο γραφείο» είναι παντελώς αδιάφορη.
Αυτά ακριβώς τα 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι με τις οικογένειές τους έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία, τόσο σε επίπεδο εργασίας, ανταποδοτικότητας και μισθού, όσο και στο πεδίο των ποικίλων ανισοτήτων – από το δικαίωμα σε μια βιώσιμη καθημερινότητα και ζωή, τη φτώχεια, την ανεργία, το ψυχολογικό στρες και μια σειρά από κρίσιμους παράγοντες που επηρεάζουν την ζωή τους.
Η γενιά του Zoom και οι βαθιές εισοδηματικές ανισότητες
Στις πιο ανεπτυγμένες οικονομικά κοινωνίες το Zoom κυριάρχησε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο ακόμα και εντός αυτών την κοινωνιών, μόνο ένα μικρό μέρος των εργαζομένων εργάσθηκε σε καθεστώς τηλεργασίας.
Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, είναι περίπου το ένα πέμπτο, με το ποσοστό να είναι αρκετά υψηλότερο στην ΕΕ. Αλλά στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, το μέγεθος της «γενιάς Ζoom» είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Στην δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα παγκοσμίως, την Ινδία, περισσότεροι από 450 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται μόνο στο λιανικό εμπόριο ή στη γεωργία, αλλά μόνο το 5% μπορεί να κάνει χρήση του Zoom στη δουλειά. Αντίστοιχα είναι τα ποσοστά στην Κεντρική Ασία και την Αφρική, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Εν μέρει αυτό οφείλεται στο στη διαφορά των οικονομιών. Στις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες είναι 6 φορές πιο πιθανό να είναι κάποιος πωλητής στο δρόμο σε σύγκριση με μια χώρα μεσαίου εισοδήματος, αλλά 16 φορές πιο πιθανό να εργάζεται στο τομέα της γεωργίας σε σύγκριση με τις πιο ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες.
Επίσης, υπάρχουν μεγάλες διαφορές στους περιορισμούς στη συνδεσιμότητα και στις υπηρεσίες του διαδικτύου. Οι περισσότερες χώρες παγκοσμίως απλώς δεν διαθέτουν την υποδομή του διαδικτύου για να υποστηρίξουν μαζικούς πληθυσμούς που εργάζονται από απόσταση.
Δεν υπάρχουν «Ταμεία Ανάκαμψης» στον υπόλοιπο κόσμο
Τα υψηλά δημόσια χρέη και οι περιορισμένοι προϋπολογισμοί σημαίνουν ότι οι κυβερνήσεις στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα δεν μπορούν να έχουν επιδοματικές πολιτικές ή προγράμματα ανάκαμψης από την πανδημία, όπως συμβαίνει στην ΕΕ και στις ΗΠΑ. Οι πλούσιες χώρες έχουν δαπανήσει σχεδόν το 30% του ΑΕΠ για προγράμματα ανάκαμψης, ενώ ο μέσος όρος στα υπόλοιπα κράτη είναι κάτι λιγότερο από 7%.
Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο η πανδημία έχει οξύνει πολύ τις περιφερειακές και εισοδηματικές ανισότητες. Πέρυσι, περισσότεροι από 120 εκατομμύρια άνθρωποι έπεσαν κάτω από το όριο της φτώχειας παγκοσμίως και ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας αυξήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό για πρώτη φορά από το 1997.
Ακόμη και στις πλουσιότερες χώρες, η πλειοψηφία όσων εργάζονται με τηλεργασία βρίσκονται σε θέσεις χαμηλού εισοδήματος και βιώνουν εργασιακή επισφάλεια. Επίσης, αυτές ο θέσεις καταλαμβάνονται κυρίως από γυναίκες, μειονότητες και νεαρά σε ηλικία άτομα που μπήκαν στην πανδημία σε οικονομικά μειονεκτική θέση, ενώ άλλες κοινωνικές ομάδας υπέστησαν μεγάλες οικονομικές απώλειες λόγω των παρατεταμένων lockdown.
Τι πρέπει να γίνει;
Οι πλούσιες χώρες πρέπει να εξετάσουν το ακανθώδες ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους για τις ταμειακά ταλαιπωρημένες χώρες χαμηλότερου εισοδήματος. Αυτή είναι μια πρόταση προοδευτικών οικονομολόγων, την οποία μεταξύ άλλων στηρίζουν η Μαριάνα Μαζουκάτο και ο Μπράνκο Μιλάνοβιτς.
Μαζί με αυτό είναι απαραίτητη η χρηματοδοτική στήριξη χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, αλλά πρωτίστως, ιδιαίτερα κρίσιμο είναι να μετασχηματιστεί το σημερινό οικονομικό μοντέλο. Αποδεικνύεται καθημερινά ότι δεν λειτουργεί και ότι αντίθετα προκαλεί συνεχώς μεγάλα προβλήματα, χωρίς να παρέχει λύσεις. Είναι δομικά αποτυχημένο.
