Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι υπέγραψαν μια συμφωνία «ενισχυμένης συνεργασίας» μεταξύ των δύο χωρών – γνωστή ως Συνθήκη Quirinale. Το ενδιαφέρον είναι ότι τόσο στις δύο χώρες, όσο και στην υπόλοιπη ΕΕ, ελάχιστοι γνωρίζουν το περιεχόμενο της συμφωνίας πέρα από τις γνωστές διθυραμβικές δηλώσεις.
Το όλο θέμα καλύπτεται από άκρα μυστικότητα. Πράγματι, οι περισσότεροι αναλυτές και δημοσιογράφοι δεν γνώριζαν καν την ύπαρξη μιας τέτοιας συμφωνίας μέχρι πριν από λίγες ημέρες. Τα ελάχιστα που είχαν γίνει γνωστά σε πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους ήταν ότι ο Μακρόν πρότεινε μια τέτοια συμφωνία για πρώτη φορά το 2017, ενώ οι συνομιλίες ξεκίνησαν στις αρχές του 2018 με τον τότε πρωθυπουργό της Ιταλίας Πάολο Τζεντιλόνι, τον σημερινό Επίτροπο Οικονομίας της ΕΕ. Η συμφωνία στη συνέχεια «πάγωσε» επί κυβέρνησης Κινήματος Πέντε Αστέρων και Λέγκας του Βορρά, η οποία συγκρούστηκε με τη Γαλλία για μια σειρά θεμάτων, από τη μετανάστευση και την πολιτική κατάσταση στη Λιβύη μέχρι την έκφραση υποστήριξης του Κινήματος Πέντε Αστέρων προς το γαλλικό κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων». Η συμφωνία «αναβίωσε» στη δεύτερη κυβέρνηση Κόντε, προτού επισπευσθεί από τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ και νυν πρωθυπουργό της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι.
Γιατί δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τη συμφωνία;
Δεδομένης της πρόσφατης ιστορίας των γαλλο-ιταλικών σχέσεων, οι οποίες δεν ήταν ακριβώς σε ισότιμη βάση, ο μυστικός χαρακτήρας αυτής της συμφωνίας δεν αποτελεί έκπληξη. Είναι κοινό μυστικό ότι η Γαλλία έχει ιστορικά επιδείξει μια μάλλον ληστρική στάση, από οικονομική άποψη, απέναντι στον νότιο γείτονά της. Μόνο τα τελευταία 15 χρόνια, γαλλικές εταιρείες εξαγόρασαν περίπου 350 ιταλικές εταιρείες συνολικής αξίας σχεδόν 50 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται γνωστά ονόματα στους τομείς της μόδας, των τροφίμων και του χρηματοπιστωτικού τομέα, όπως οι Bulgari, Fendi, Gucci, BNL, Galbani, Invernizzi, Locatelli και πολλές άλλες.
Το τελευταίο εγχείρημα γαλλικών συμφερόντων ήταν η δημιουργία της Stellantis, που δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση της γαλλικής Groupe PSA με τη Fiat Chrysler, η οποία ουσιαστικά έθεσε την ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία υπό γαλλική διοίκηση. Πιο πρόσφατα υπήρξαν προσπάθειες για πώληση μέρους του ιταλικού αμυντικού γίγαντα Leonardo στη γαλλογερμανική κοινοπραξία KNDS, οι οποίες προς το παρόν δεν έχουν τελεσφορήσει.
Σημαίνοντα πρόσωπα της ιταλικής πολιτικής ζωής έχουν συμβάλλει σε αυτή την ετεροβαρή σχέση, με κορυφαίο μεταξύ άλλων παράδειγμα τον σημερινό γραμματέα του Δημοκρατικού Κόμματος (PD), Ενρίκο Λέτα, ο οποίος έχει τιμηθεί με το μετάλλιο της Λεγεώνας της Τιμής, το υψηλότερο γαλλικό παράσημο. Ο Λέτα, που πολλοί επικριτές του τον αποκαλούν «Γάλλο», έχει επίσης μετοχές σε διάφορες γαλλικές εταιρείες ή εταιρίες γαλλικών συμφερόντων.
Μια συμφωνία που μάλλον δεν είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών
Πολλοί στη Ρώμη αναρωτιούνται ποιες θα είναι οι συνέπειες της νέας συμφωνίας που υπέγραψαν Γαλλία και Ιταλία, ιδιαίτερα για την ιταλική βιομηχανία. Αλλά ακόμη και σε άλλα θέματα, όπως για παράδειγμα στην εξωτερική πολιτική, τις σχέσεις με τη Λιβύη και την Αφρική, το μεταναστευτικό και προσφυγικό στη Μεσόγειο, τα συμφέροντα των δύο χωρών ήταν και παραμένουν συχνά αποκλίνοντα, αν όχι ευθέως αντικρουόμενα. Φαίνεται λοιπόν εξαιρετικά απίθανο ότι η συμφωνία θα δημιουργήσει έναν νέο γαλλο-ιταλικό άξονα ικανό να ενεργήσει «προς το κοινό συμφέρον» των δύο χωρών και ίσως ακόμη και να εξισορροπήσει τη γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές.
Πιο πιθανό, δεδομένων των σχέσεων ισχύος μεταξύ των δύο χωρών, η συμφωνία αυτή να χρησιμεύσει απλώς για να εδραιώσει την οικονομική και κατά συνέπεια πολιτική επιρροή της Γαλλίας στην Ιταλία. Όπως είχε γράψει το 2017 ο Ρομπέρτο Ναπολετάνο, πρώην εκδότης της ιταλικής οικονομικής εφημερίδας Sole 24 Ore, όταν είχε κληθεί να σχολιάσει τις φήμες για την προετοιμασία, τότε, της συμφωνίας, «η επικρατούσα πολιτική λογική θεωρεί δεδομένο ότι οι Γάλλοι θέλουν να κατακτήσουν τη βόρεια Ιταλία και ίσως να αφήσουν το νότο να γίνει μια μεγάλη σκηνή για μετανάστες από όλο τον κόσμο». Πολύ πιθανό αυτή η εκτίμηση να μην έχει αλλάξει σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, παρά τα πλατιά χαμόγελα του Μακρόν και του Ντράγκι.
