Ανί Ερνό: «Η συγγραφή είναι πολιτική πράξη που ανοίγει τα μάτια μας στην κοινωνική ανισότητα»

Η Ερνό τιμήθηκε με το φετινό Νομπέλ Λογοτεχνίας διότι, σύμφωνα με το σκεπτικό της επιτροπής, «με συνέπεια και από διαφορετικές οπτικές γωνίες, εξετάζει μία ζωή σημαδεμένη από ανισότητες όσον αφορά το φύλο, τη γλώσσα και την τάξη». Όπως τονίστηκε επίσης, η επιτροπή την τίμησε για το «θάρρος και την κλινική οξύνοια με την οποία αποκαλύπτει τις ρίζες, την αποξένωση και τους συλλογικούς περιορισμούς της προσωπικής μνήμης».

Η Γαλλίδα συγγραφέας έχει γράψει περισσότερα από 30 λογοτεχνικά έργα, τα πιο πολλά αυτοβιογραφικά. Έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι η συγγραφή «είναι πολιτική πράξη, που ανοίγει τα μάτια μας στην κοινωνική ανισότητα». Χρησιμοποιεί τη γλώσσα ως «μαχαίρι», όπως την αποκαλεί η ίδια, σημειώνει η επιτροπή, για να «σκίσει το πέπλο της φαντασίας».

Παιδί μιας φτωχής οικογένειας που διατηρούσε παντοπωλείο στη Νορμανδία, στη βόρεια Γαλλία, η Ερνό έγραψε για τις κοινωνικές τάξεις και πώς αγωνίστηκε για να υιοθετήσει τους κώδικες και τις συνήθειες της γαλλικής αστικής τάξης παραμένοντας ωστόσο πιστή στην εργατική καταγωγή της.

Βιβλιογραφικά και θεματολογικά στοιχεία του έργου της

Η Ερνό γεννήθηκε στη μικρή πόλη Υβτό, στη Νορμανδία, το 1940. Τα -κυρίως- αυτοβιογραφικά της αφηγήματα καταπιάνονται με θέματα της παιδικής της ηλικίας, των σχέσεων με τους γονείς της και με τους ερωτικούς της συντρόφους, χωρίς να χάνουν τη ζωντάνια, τη δύναμη και την οξυδέρκειά τους. Μεταξύ άλλων, έχει γράψει και τα ακόλουθα: «Les armoires vides», 1974, «Ce qu’ ils disent ou rien», 1977, «La place», 1984 («Η θέση»), «Une femme», 1987, «Passion simple», 1991 («Πάθος»), «Journal du dehors], 1993, «La honte», 1997 («Ντροπή»), «Je ne suis pas sortie de ma nuit», 1999 («Δεν βγήκα από το σκοτάδι μου»), «L’ evenement», 2000, «La vie exterieure], 2000, «Se perdre», 2001 («Χάνομαι»), «L’ occupation», 2002, «L’ ecriture comme un couteau]- συνεντεύξεις με τον Φρεντερίκ-Ιβ Ζανέ, το 2003.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, σε ένα τηλεοπτικό πορτραίτο που ετοίμασε για λογαριασμό του γαλλικού υπουργείου Πολιτισμού o Τίμοθι Μίλερ, το 2000, η Ανί Ερνό επισήμανε ότι δύο είναι τα στοιχεία που κυριαρχούν στη γραφή της: αυτό της κοινωνικής ανισότητας, της τομής ανάμεσα στον οικογενειακό κοινωνικό της χώρο και στον κόσμο των γραμμάτων που διάλεξε ν’ ακολουθήσει η ίδια, αφενός, και αφετέρου το στοιχείο της ανδρικής κυριαρχίας στον κόσμο. Μακριά από οτιδήποτε θα μπορούσε να είναι προϊόν της φαντασίας, αναζητά την πραγματικότητα μέσα από τις αναμνήσεις, τις αισθήσεις και τα συναισθήματά της, είτε πρόκειται για συναισθήματα -κοινωνικής- ντροπής, είτε πάθους. «Δεν υπάρχει, κατά τη γνώμη μου», είπε, «δημιουργική εργασία ή εργασία γύρω από θέματα μορφής που να μην έχει αφετηρία της την πραγματικότητα».

Το 2001 δημοσίευσε το προσωπικό της ημερολόγιο με τίτλο «Se perdre» (Χάνομαι). Τα έργα της διδάσκονται στο γαλλικό σχολείο ως σύγχρονη κλασική λογοτεχνία. Το 1984, το αυτοβιογραφικού περιεχομένου έργο της «Η θέση» (La place) τιμήθηκε με το βραβείο Renaudot. Το βιβλίο της «Τα χρόνια» τιμήθηκε με τα βραβεία Μαργκερί Ντιράς (2008) και Φρανσουά Μοριάκ (2008), ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό είναι το 16ο Νομπέλ Λογοτεχνίας για τη Γαλλία και το 17ο που απονέμεται σε γυναίκα.