«Athena»: Ο ορμητικός κινηματογράφος του Romain Gavras

Ένας στρατιώτης με το όνομα Abdel (Dali Benssalah) στέκεται μπροστά σε ένα πλήθος που συγκεντρώθηκε έξω από ένα αστυνομικό τμήμα και ανακοινώνει το θάνατο του 13χρονου αδελφού του Idir από τα χέρια αστυνομικών. Αποφασισμένος, αλλά βαθιά καταβεβλημένος, ζητά τα ονόματα των δραστών και ζητά ηρεμία από το πλήθος. Σε συνεχή κίνηση χωρίς cut επί σχεδόν 10 λεπτά, η κάμερα παρασύρεται στο πλήθος και προσγειώνεται στα άγρυπνα, έντονα μάτια ενός νεαρού άνδρα (που σύντομα θα μάθουμε ότι είναι ο άλλος αδερφός του Abdel, Karim, τον οποίο υποδύεται ο Sami Slimane), ο οποίος ανάβει μια μολότοφ και την πετάει στις πόρτες του αστυνομικού τμήματος. Σε μια στιγμή, ξεσπά πανδαιμόνιο. Το πλήθος αρχίζει να τρέπεται σε φυγή και στο τμήμα μπαίνουν δεκάδες νέοι, με καλυμμένα τα πρόσωπά τους, για να το λεηλατήσουν. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, με βόμβες μολότοφ, πυροτεχνήματα και μπόλικο πείσμα, παίρνουν τα όπλα και φεύγουν με ένα βανάκι.

Είναι ακόμα το πρώτο πλάνο της ταινίας. Το βαν, γεμάτο με χαμογελαστά παιδιά, κατηφορίζει με ταχύτητα στον αυτοκινητόδρομο, πλαισιωμένο από μοτοσικλετιστές, αυτοκίνητα και ντόπιους που ζητωκραυγάζουν σε ένδειξη αλληλεγγύης. Η κάμερα περιστρέφεται γύρω τους καθώς τα παιδιά κυματίζουν τη γαλλική σημαία και φωνάζουν ρυθμικά «Ath-e-na, Ath-e-na, Ath-e-na!». Φτάνοντας στο σημείο όπου έχουν οργανωθεί, ο αποφασισμένος Karim, ένας απίστευτα χαρισματικός «στρατηγός» με λυπημένα και φλεγόμενα μάτια, συντονίζει τους πάντες, βαδίζοντας προς μια υπερυψωμένη διάβαση, όπου αυτός και ο μικρός στρατός του στέκονται και κοιτούν τον κόσμο, προκλητικά, περιμένοντας. Οι πλευρές της διάβασης μοιάζουν με τις επάλξεις ενός κάστρου που ετοιμάζεται να δεχθεί την εισβολή. Την εισβολή των αστυνομικών δυνάμεων.

Περιμένοντας τα ΜΑΤ / COURTESY VENICE FILM FESTIVAL / 'Athena'

Η ηλεκτρισμένη «Athena» του Romain Gavras έχει στραμμένα τα μάτια της στο παρόν, σε όσα συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο. Οργή, ένταση, απογοήτευση, αίσθημα αδικίας κι ανάγκη για λύτρωση. Το θέμα είναι επίκαιρο, αλλά η παρουσίασή του είναι διαχρονική, καθώς πρόκειται για μία σύγχρονη πολεμική ταινία σε αστικό τοπίο, ένα οικογενειακό δράμα, μία «ελληνική τραγωδία», όπως λέει ο Gavras. Πρωταγωνιστές τρία αδέρφια που βρίσκονται στις αντίπαλες πλευρές της σύγκρουσης, που ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους για να επιβιώσουν και να λυτρωθούν. Και οι τρεις έχουν χάσει κάθε εμπιστοσύνη στους θεσμούς, με τον καθένα να το εκφράζει με διαφορετικό τρόπο.

O Karim και οι δικοί του μέσα στο εκρηκτικό σκηνικό της Athena / COURTESY OF VENICE FIM FESTIVAL/NETFLIX

Η ταινία μας θύμισε λίγο από το «La Haine» του Mathieu Kassovitz ή το «Bloody Sunday» του Paul Greengrass, ακόμα και το «Do the Right Thing» του Spike Lee και βέβαια το «State of Siege» του πατέρα του, Κώστα Γαβρά. Ο Romain υπογράφει μια ταινία-ωδή στην εξέγερση και το κυνήγι της δικαιοσύνης με κάθε τίμημα, απέναντι στην αστυνομική βαρβαρότητα. Ο Έλληνας, ο Γάλλος, ο Ιταλός, ο Κολομβιανός, ο Χιλιανός και ο Ιρανός, όλοι μπορούν να ταυτιστούν με το θέμα της ταινίας, τα συναισθήματα που γεννά και τις ανατροπές που έχει. Είναι μία ταινία επίκαιρη, που βγαίνει από τα σπλάχνα της Γαλλίας, με μοναδικές λήψεις, φωτογραφία και αυθεντικές στιγμές πόνου, οργής και θλίψης από τους ηθοποιούς. Είναι ο κινηματογράφος που γουστάρει η γενιά μας και συμβαδίζει με την φάση της γενιά μας, γρήγορος, έντονος και ορμητικός.

Το trailer της ταινίας που προβάλλεται στο Neflix: