Δημήτρης Χριστοφορίδης στη ROSA: Ο κόσμος χρειάζεται την Tέχνη όσο χρειάζεται την ιατρική ή τη μόρφωση και το φαΐ
Στη συνέντευξή του στη ROSA ο stand up κωμικος Δημήτρης Χριστοφορίδης μοιράζεται μαζί μας την αγάπη του για το stand up και την Τένχη, τις κοινωνικές και πολιτικές του ανησυχίες, ενώ μας μιλά για τη νέα του παράσταση και το πρώτο του βιβλίο.
Ο Δημήτρης Χριστοφορίδης γεννήθηκε στη Βέροια, μεγάλωσε στη Δράμα και σπούδασε ηλεκτρονικά στη Θεσσαλονίκη. Η αγάπη του όμως για τον Κινηματογράφο τον έφερε για δεύτερες σπουδές στην Αθήνα κι έτσι βρέθηκε στη σχολή Σκηνοθεσίας Σταυράκου.
Το 2008 ανέβηκε για πρώτη φορά στην σκηνή κι έκτοτε -14 χρόνια και περισσότερες από 1000 παραστάσεις μετά- συνεχίζει να κάνει αστεία, γιατί, όπως λέει, έτσι νιώθει «κάπως χρήσιμος». Στη συνέντευξή του στη ROSA μοιράζεται μαζί μας την αγάπη του για το stand up, τις κοινωνικές και πολιτικές του ανησυχίες, ενώ μας μιλά για τη νέα του παράσταση και το πρώτο του βιβλίο.
Πώς προέκυψε το stand up στη ζωή σου; Ήταν κάτι που ονειρευόσουν ή προέκυψε; Τι αγαπάς σε αυτό;
Και τα δυο ισχύουν. Μου άρεσε από μικρός να βλέπω κωμικούς στην σκηνή, όπως ο Πανούσης και ο Bill Hicks. Την ίδια ώρα, όταν ξεκίνησα το 2008 ήταν πραγματικά πολύ δύσκολο να κάνεις οποιαδήποτε δουλειά και να έχει μέλλον, μόλις έσκαγε η οικονομική κρίση άλλωστε. Δεν ξέρω τι αγαπάω σε αυτή τη δουλειά. Το να κάνω αστεία με κάνει να νιώθω κάπως χρήσιμος.
Πώς ήταν η πρώτη φορά που εμφανίστηκες σε κοινό;
Ήταν μια Παρασκευή στις «Νύχτες κωμωδίας» της Λουκίας Ρικάκη, το 2008. Ήταν ένα εξαιρετικά αθώο ξεκίνημα, μακριά από τον επαγγελματισμό του σήμερα. Είχα πολύ άγχος και νόμιζα πως όλοι θα το καταλάβαιναν. Είχα 5 λεπτά και 120 άτομα κοινό. Γέλασε μόνο ένας άνθρωπος, κάπου στις πίσω θέσεις. Ελπίζω να έχω βελτιωθεί από τότε.
Βιοπορίζεσαι από αυτό; Είναι εφικτό στην Ελλάδα κάποιος να ζει από το stand up ή είναι αναγκασμένος να κάνει κι άλλα πράγματα για να επιβιώσει;
Πάντα υπάρχει το άγχος για κάποιον που κάνει καλλιτεχνικό επάγγελμα, δεν είναι εξάλλου και το πιο εύκολο πράγμα να βιοπορίζεσαι από την Τέχνη. Έχεις πάντα τον φόβο πως κάποτε θα σταματήσεις να είσαι παραγωγικός, αλλά και τον φόβο του να είσαι παραγωγικός χωρίς αποδοχή. Πολύ συχνά καλλιτέχνες κάνουν και δεύτερες και τρίτες δουλειές για να επιβιώσουν, αλλά οι καλλιτεχνικές δουλειές σε διαλέγουν – δεν τις διαλέγεις εσύ. Ασχολούμαστε με την Τέχνη γιατί αυτό μας κάνει περισσότερο ευτυχισμένους από ό,τι αν κάναμε κάτι άλλο.
Πολύ συχνά καλλιτέχνες κάνουν και δεύτερες και τρίτες δουλειές για να επιβιώσουν, αλλά οι καλλιτεχνικές δουλειές σε διαλέγουν – δεν τις διαλέγεις εσύ. Ασχολούμαστε με την Τέχνη γιατί αυτό μας κάνει περισσότερο ευτυχισμένους από ό,τι αν κάναμε κάτι άλλο.
Τι προσόντα πρέπει να έχει κατά τη γνώμη σου ένας καλός και διαχρονικός stand up comedian;
Διαχρονικός δεν ξέρω πώς μπορεί να είναι κάποιος καλλιτέχνης. Άλλοι κάνουν ένα έργο και μένουν στους αιώνες και άλλοι γράφουν και παίζουν για αιώνες και μένουν μόνο για μια ώρα. Κανείς δεν ξέρει την πορεία ενός καλλιτεχνικού έργου πριν το φτιάξει. Ένας καλός stand up comedian έχει βρει ακριβώς ποιο είναι το χιούμορ του μέσω της δουλειάς και το μεταφέρει με ταλέντο και διάθεση.
Μέσα σε αυτά τα χρόνια όποιος σε παρακολουθεί μπορεί να διαπιστώσει τη σημαντική σου εξέλιξη. To αντιλαμβάνεσαι κι εσύ αυτό;
Φαντάζομαι ότι όσο ασχολείσαι με κάτι με επιμονή και αγάπη, θα γίνεσαι όλο και καλύτερος. Μέχρι στιγμής το κοινό φαίνεται να ενδιαφέρεται για αυτά που λέω, ελπίζω να συνεχίσει.
Τι δουλειά υπάρχει πίσω από αυτό που εμείς βλέπουμε; Είναι μοναχική και δύσκολη διαδικασία;
Ναι, αλίμονο. Θέλει πολλή δουλειά και μια συνεχόμενη ανάγκη για πρόοδο. Είναι μοναχική και δύσκολη πορεία, αλλά το πιο σημαντικό είναι να εξοικειωθείς με την αποτυχία. Όταν γράφεις κωμωδία, το 80% είναι χαζομάρες. Αλλά όλα για αυτό το 20% που μένει γίνονται.
Τα κείμενά σου είναι κατά κανόνα βιωματικά ή βασίζονται κυρίως σε σενάριο;
Όλα είναι βιωματικά, που βασίζονται στο σενάριο.
Στα 13 χρόνια που είσαι στον χώρο, ποια ήταν η καλύτερη και ποια η πιο άβολη στιγμή σου;
Πάντα οι καλύτερες στιγμές είναι όταν ξαναβρίσκεσαι με συναδέλφους μαζί σε φεστιβάλ, όπως τα φεστιβάλ κωμωδίας που κάνουμε κάθε χρόνο. Είναι πάντα μεγάλη χαρά όταν πρέπει να μοιραστώ την σκηνή με κωμικούς που μεγαλώσαμε μαζί, αλλά χαθήκαμε με τα χρόνια και ο καθένας κάνει τη διαδρομή του, όπως με τον Βύρωνα, τον Λάμπρο και τον Διονύση. Άβολες είναι οι στιγμές στα ίδια τα φεστιβάλ, που έχουν πάει καλά γιατί είναι καλοί κωμικοί και πρέπει μετά εγώ να τους πω «μπράβο» στα καμαρίνια. ΣΦΑΞΕ ΜΕ ΤΩΡΑ. Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ ΚΑΛΥΤΕΡΑ.
Έχοντας δώσει πάνω από 1000 παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα, υπάρχει κάποια που θυμάσαι με ιδιαίτερη αγάπη και γιατί;
Όχι. Όλες οι παραστάσεις είναι πολύ καλές, ακόμα κι αν είναι χάλια.
Ποια θα έλεγες ότι είναι η πιο επιτυχημένη σου δουλειά μέχρι τώρα, για την οποία νιώθεις περήφανος;
Νιώθω περήφανος κάθε φορά που έχω να δοκιμάσω καινούργιο υλικό και κάθε φορά που έχω μια νέα παράσταση. Κυρίως γιατί ξέρω πόσο δύσκολο είναι να γράψεις αστεία.
Είμαι από μια γενιά που συνομήλικοι με μεταπτυχιακά και διδακτορικά κάνανε δουλειές του ποδαριού και σερβιτόροι σε μπαρ για να ζήσουν μέχρι να ορθοποδήσουν και δεν θα πάω εγώ πανελίστας επειδή, και καλά, έχω «ταλέντο»; Μια χαρά. Όλοι στην ίδια κοινωνία ζούμε.
Μέχρι πριν μια δεκαετία το stand up δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο, συνήθως ακούγονταν τα ονόματα 2-3 ατόμων. Τα τελευταία χρόνια όμως είναι πολλοί αυτοί που ασχολούνται. Πού το αποδίδεις;
Είναι τόσο μεγάλη κουβέντα αυτή. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που το stand up έχει γίνει ένα είδος καλλιτεχνικού επαγγέλματος. Είναι το άνοιγμα της κοινωνίας σε μια διαφορετική ζωή μετά την οικονομική κρίση, είναι η ανάγκη μιας νέας γενιάς σε διαφορετική κωμική έκφραση, είναι η εξοικείωση της φόρμας μέσω εκπομπών στην τηλεόραση, είναι η πληροφορία που έρχεται από άλλες χώρες μέσω του YouTube. Σίγουρα όμως, και πάνω από όλα, είναι το γεγονός πως υπάρχουν πολύ καλοί κωμικοί στην Ελλάδα που γράφουν εξαιρετικά αστεία και κάνουν τον κόσμο να τους προσέξει.
Έχεις νιώσει ζήλια και ανταγωνισμό;
Ναι, πολλές φορές. Έχω ζηλέψει πράγματα που έχουν δημιουργήσει συνάδελφοι. Αλλά μόνο σε αυτό το επίπεδο, να ζηλέψω πχ κάποιο κείμενο πολύ εμπνευσμένο. Και αντιδράω όπως κάθε κωμικός που βλέπει κάποιον συνάδελφο να γράφει κάτι ωραίο. Θυμώνει, δεν γελάει με τίποτα και λέει από μέσα του «το αρχίδι εύχομαι να πεθάνει μόνος του». Ανταγωνισμό όμως όχι. Δεν νιώθω πως έχω ζηλέψει την επιτυχία κάποιου. Δεν νιώθω ανταγωνιστικά γενικότερα, γιατί καταλαβαίνω τη μοναδικότητα της Τέχνης του καθενός. Ο καθένας έχει το κοινό του και δεν έχει σημασία αν είσαι για πολλούς ή για λίγους. Σημασία έχει πόσο εκτιμάει κάποιος τη δουλειά σου. Δηλαδή η εκτίμηση είναι πιο σημαντική από τη δημοτικότητα.
Θα σε ενδιέφερε η υποκριτική ή η παρουσίαση, ως επόμενο ή παράλληλο επαγγελματικό βήμα;
Δεν ξέρω, δεν νιώθω πολύ επαρκής για αυτά. Ίσως όμως, ποιος ξέρει.
Έχεις μιλήσει για την κακή σου εμπειρία στην πρώτη σου τηλεοπτική εμφάνιση με την Κ. Καινούργιου. Το μετάνιωσες;
Όχι, καθόλου. Ήταν πραγματικά πολύ άσχημη εμπειρία και δύσκολη σε πάρα πολλά επίπεδα, δεν ένιωθα πως είναι ο κόσμος μου εκεί. Αλλά είχα ανάγκη τα λεφτά και δεν το έχω μετανιώσει. Ελπίζω να ήμουν αξιοπρεπής μόνο. Στο κάτω κάτω της γραφής, είμαι από μια γενιά που συνομήλικοι με μεταπτυχιακά και διδακτορικά κάνανε δουλειές του ποδαριού και σερβιτόροι σε μπαρ για να ζήσουν μέχρι να ορθοποδήσουν και δεν θα πάω εγώ πανελίστας επειδή, και καλά, έχω «ταλέντο»; Μια χαρά. Όλοι στην ίδια κοινωνία ζούμε.
Φαίνεσαι ντροπαλός κι εσωστρεφής. Αποτελεί για σένα το stand up έναν τρόπο έκφρασης;
Μια δουλειά είναι και αυτό, δεν είναι πανάκεια για τα ψυχολογικά μας. Είναι αλήθεια πάντως πως η Τέχνη απελευθερώνει. Στη ζωή μου βρίζω ελάχιστα έως και καθόλου, αλλά στην σκηνή και στα κείμενά μου βρίζω συνέχεια. Ίσως η δουλειά μου είναι ένας τρόπος να ζω, χωρίς να μου φαίνεται η ζωή ασήκωτη.
Είσαι πολιτικοποιημένος και παίρνεις ανοιχτά θέση σε όσα συμβαίνουν γύρω μας. Θα σε ενδιέφερε να ασχοληθείς με την πολιτική σάτιρα;
Όχι καθόλου. Δεν νομίζω πως είμαι ιδιαίτερα καλός σε αυτό το είδος της κωμωδίας. Εξάλλου υπάρχουν συνάδελφοι που το κάνουν εξαιρετικά και τους απολαμβάνω.
Μέσα από τα social media σου ασκείς κριτική στα κακώς κείμενα της πολιτικής ζωής του τόπου. Πιστεύεις ότι άνθρωποι σαν κι εσένα, με μεγάλη επιρροή, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αφυπνιστικά σε μια κοινωνία που βρίσκεται σε ύπνωση;
Ποτέ καμία κοινωνία δεν βρίσκεται σε ύπνωση. Οι κοινωνίες είναι δυναμικοί σχηματισμοί και πάντα εξελίσσονται και πάντα παίρνουν αποφάσεις. Άλλες φορές μας αρέσουν και άλλες όχι. Εγώ απλά καταθέτω την άποψή μου και η δυναμική της εξαντλείται σε ένα like ή ένα share. Δεν επηρεάζουμε και τόσο τον κόσμο ξέρετε – οι καλλιτέχνες εννοώ. Τα κινήματα και τα κόμματα εκφράζουν μαζικά τον κόσμο και αυτά κάνουν αντιπολίτευση πραγματική.
Η Tέχνη είναι εξ ορισμού ένα κοινωνικό γεγονός, ακόμα και αν την κάνεις μόνο για να τη βλέπεις εσύ. Ο κόσμος χρειάζεται την Tέχνη όσο χρειάζεται την ιατρική ή τη μόρφωση και το φαΐ.
Εκτός από τη χιουμοριστική σου πλευρά, είσαι ένας άνθρωπος με έντονες κοινωνικές ανησυχίες. Τι είναι αυτό που σε στεναχωρεί και σε προβληματίζει περισσότερο τον τελευταίο καιρό;
Ε, αλλάζει η κοινωνία μας. Είναι μια χρονική στιγμή που η κοινωνία έχει επιλέξει την ελευθερία του κέρδους και όχι την ασφάλειά της. Δεν θέλει κοινωνικό κράτος, αλλά ευκαιρίες προσωπικής εξέλιξης και ανάπτυξης. Πχ έχουμε χάσει πάρα πολλούς ανθρώπους από την πανδημία, αλλά τον κόσμο φαίνεται να τον απασχολεί περισσότερο το αφήγημα της ανάπτυξης και της ατομικής ευθύνης, παρά το πώς δεν θα χάσουμε άλλους.
Γενικότερα τα μαζικά αφηγήματα της Αριστεράς δεν είναι πολύ πιασάρικα και τα προσωπικά αφηγήματα των νέων ταυτοτήτων περί φύλου, σεξουαλικότητας, μεταναστών, θρησκείας κλπ, ενώ κατά βάση εκφράζονται από συλλογικότητες της Αριστεράς, εντούτοις μπορούν να τα οικειοποιηθούν και συντηρητικές δυνάμεις, χωρίς να χάσουν τη δυναμική της ρητορικής τους.
Αυτό βέβαια στην Ευρώπη γίνεται εδώ και δεκαετίες και αυτό που με προβληματίζει είναι σταθερά η ταυτότητα του δυτικού ανθρώπου σε σχέση με τον ελλαδικό τρόπο συγκρότησης και προσπαθώ να στέκομαι πάντα υπέρ των κινημάτων και της Αριστεράς. Να με συγχωρείτε για την πολυλογία. Αν ήμουν πιο έξυπνος και διαβασμένος θα τα έλεγα πιο σύντομα.
Λόγω της κριτικής σου στην κυβέρνηση, έχεις στοχοποιηθεί ή δεχθεί απειλές;
Λογοκρισία, να μου κατεβάσουν δηλαδή κάποιο κείμενο στο Facebook, έχω υποστεί ναι. Έχει συμβεί, και μάλιστα χωρίς να παραβιάζω κάποιους όρους της κοινότητας. Πολύ περίεργο και συμβαίνει και σε πολλούς. Να με απειλήσουν με προσωπικά μηνύματα και τέτοια, όχι.
Συνεχίζεις να αρθρογραφείς; Για τι σου αρέσει να γράφεις περισσότερο; Τι σε εμπνέει;
Δεν αρθρογραφώ κάπου, μόνο στα social γράφω κάποια μικρά κειμενάκια κατά καιρούς, που δεν ξέρω καν αν έχουν κάποιο ενδιαφέρον. Μου αρέσει να ασχολούμαι με την πολιτική και την Τέχνη. Κατά κύριο λόγο όμως διαφημίζω τις παραστάσεις μου, μπας και έρθει κανένας άνθρωπος.
Σπούδασες σκηνοθεσία, είναι κάτι με το οποίο θα ήθελες να ασχοληθείς περισσότερο στο μέλλον;
Ναι, μου αρέσει πολύ η τέχνη του σεναρίου και της σκηνοθεσίας, την σπούδασα στη Σταυράκου. Έχω δουλέψει κιόλας κάποια χρόνια σαν κινηματογραφιστής, κάναμε ντοκιμαντέρ για την ΕΡΤ και ήταν μια πολύ ευτυχισμένη και δημιουργική περίοδος της ζωής μου. Ελπίζω να κάνω μια ωραία ταινία στο μέλλον.
Συλλαμβάνεις το μέγεθος της προσφοράς σου σε όλους αυτούς που έχουν ανάγκη, σε αυτούς ειδικά τους καιρούς, από λίγο γέλιο;
Η Tέχνη είναι εξ ορισμού ένα κοινωνικό γεγονός, ακόμα και αν την κάνεις μόνο για να τη βλέπεις εσύ. Ο κόσμος χρειάζεται την Tέχνη όσο χρειάζεται την ιατρική ή τη μόρφωση και το φαΐ. Ελπίζω λοιπόν να είμαι ένας καλός επαγγελματίας και να δείξω και έναν δρόμο για ανθρώπους που σκέφτονται να ζήσουν και να ευτυχήσουν από τα αστεία τους.
Δεν επηρεάζουμε και τόσο τον κόσμο ξέρετε – οι καλλιτέχνες εννοώ. Τα κινήματα και τα κόμματα εκφράζουν μαζικά τον κόσμο και αυτά κάνουν αντιπολίτευση πραγματική.
Έχεις αναφερθεί ανοιχτά στο κομμάτι της κατάθλιψης. Τι ρόλο παίζει στη γραφή των κειμένων σου; Εισπράττεις περισσότερη αγάπη μετά από αυτό το μοίρασμα;
Ένα μέρος τους αστικού πολιτισμού είναι και η προσπάθεια κανονικοποίησης των νευρώσεών μας μέσω της Τέχνης. Για να ζήσουμε πιο εύκολα δηλαδή, όχι για τη ματαιοδοξία μας. Και όταν λέω να ζήσουμε πιο εύκολα δεν εννοώ να μας στέλνουν μηνύματα συμπαράστασης και «αχ σας συμπονάμε από το όμορφο Μέτσοβο, ελπίζω να γίνετε καλά», αλλά για να μην νιώθουμε μόνοι μέσα στη νεύρωσή μας. Για έναν περίεργο λόγο, υγεία είναι να έχεις την ίδια αρρώστια με τον γείτονα.
Συχνά αναφέρεσαι στη μάνα σου, που ο καημός της είναι να σε παντρέψει. Είναι στα σχέδιά σου να κάνεις οικογένεια;
Δεν ξέρω. Προτιμώ να μην το σκέφτομαι γιατί με αγχώνει.
“Χαμένη γενιά”, η νέα σου παράσταση που γράφτηκε και παρουσιάζεται εν καιρώ covid
Ναι, είναι και η πανδημία ένα μέρος της παράστασης. Δεν θα μπορούσε να λείπει ένα τόσο βαρύ γεγονός. Πάντως είναι η τέταρτη στη σειρά παράστασή μου και είμαι πολύ περήφανος που είμαι τόσο παραγωγικός και που το κοινό μέχρι στιγμής φαίνεται να την έχει αγκαλιάσει. Είναι κάθε Παρασκευή στο «Λοσάντζελε» και θα χαρώ πολύ να σας δω.
Πες μας για το βιβλίο σου!
Είναι μια ιστορία ενηλικίωσης μέσα από μια εξομολόγηση σε έναν στρατιωτικό ψυχίατρο. Φαίνεται αυτοβιογραφική, αλλά δεν είναι. Ελπίζω να αρέσει στον κόσμο πάντως. Κυκλοφορεί ήδη από τις 20 Φεβρουαρίου, από τις εκδόσεις Μεμέντο, και λέγεται «Το Γιώτα». Θα το βρείτε σε όλα τα βιβλιοπωλεία.
Τι άλλο ετοιμάζεις για το επόμενο διάστημα;
Θα ήθελα να κόψω τα χάπια για την κατάθλιψη. Τα παίρνω τρία χρόνια και έχω βαρεθεί. Επίσης θα ήθελα να κάνω σεξ με 2 γυναίκες. Έχω έναν φίλο που δουλεύει στην τεχνική υποστήριξη στον Κωτσόβολο και όλο μου λέει ότι κάνει τέτοια και σκάω από τη ζήλια μου. Βέβαια αυτός είναι μεγάλο αλάνι και δεν ασχολείται με τα πολιτικά και πάει όλο σε χάουζ παρτάκια και δεν έχει ιδέα ποιος είναι ο Καμπαγιάννης, ενώ εγώ είμαι ξενέρωτος γιατί είμαι Αριστερός και μια φορά που με ρώτησε η κοπέλα μου ποια είναι η μεγαλύτερη φαντασίωση μου, της είπα πως είναι συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΚΚΕ. Αυτό όμως που με πληγώνει είναι πως ο άλλος είναι μισθωτός χωρίς ταξική συνείδηση και παρόλα αυτά περνάει καλύτερα από μένα. Αυτό με διαλύει.
*Ο Δημήτρης Χριστοφορίδης θα βρεθεί αρχές Μαρτίου στην Κρήτη για τρεις παραστάσεις. Αναλυτικά: 8 Μαρτίου στο Ηράκλειο στη Θεατρική Σκηνή Ηρακλείου – 9 Μαρτίου στο Ρέθυμνο στο Cineland Pantelis – 10 Μαρτίου στα Χανιά στο Βενιζέλειο Ωδείο. Εισιτήρια και πληροφορίες σε viva.gr και Public.
