Είναι η 5ωρη καθημερινή εργασία ιδανική για τους εργαζόμενους;
Είναι τρελό να σκεφτεί κανείς πόσο περισσότερη δουλειά κάνουμε από ό,τι έκαναν οι γονείς ή οι παππούδες μας.
Όταν η εταιρεία μάρκετινγκ Agent του Λίβερπουλ κλήθηκε από το BBC να δοκιμάσει μια σκανδιναβικού τύπου εξάωρη ημέρα εργασίας για ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα, άρπαξε την ευκαιρία. Εμπνευσμένη από αναφορές για εξάωρη εργασία σε σουηδικές εταιρίες ήδη από το 2016, καλλιεργήθηκε η ελπίδα ότι οι μειωμένες ώρες εργασίας θα οδηγούσαν σε νέους τρόπους φροντίδας της ευημερίας του προσωπικού. Αλλά τα αποτελέσματα της πολύμηνης δοκιμής, που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, είχαν και θετικό και αρνητικό αντίκτυπο.
«Πολλά πραγματικά καλά πράγματα συνέβησαν» τονίζει ο διευθύνων σύμβουλος της Agent, Paul Corcoran. «Εξετάσαμε τις εργασίες από άποψη χρόνου και είπαμε ‘χρειαζόμαστε 15 λεπτά για να κάνουμε αυτό, μισή ώρα για να κάνουμε εκείνο’ και επικεντρωθήκαμε πραγματικά στην αυστηρή κατανομή και αξιολόγηση του διαθέσιμου χρόνου. Πολλοί εργαζόμενοι απέφευγαν τις ώρες αιχμής το πρωί στο δρόμο επειδή έρχονταν στις 9 αντί για τις 8.30 π.μ. και τελείωναν νωρίτερα, οπότε είχαν την ευελιξία να κάνουν πράγματα για τον εαυτό τους μετά και τα παιδιά τους».
Τα μειονεκτήματα επίσης έγιναν γρήγορα εμφανή, όταν το προσωπικό άρχισε να εστιάζει υπερβολικά στο πώς θα μπορούσε να συμπυκνώσει την εργασία του σε όλο και μικρότερα χρονικά διαστήματα. «Η ιδέα ήταν να δώσουμε στους ανθρώπους περισσότερη ελευθερία, αλλά διαπιστώναμε ότι λέγαμε ότι πρέπει να συμπιέζουμε διαρκώς το χρόνο, οπότε γινόταν πιο αγχωτικό» σημειώνει στο Wired ο Corcoran. Στο τέλος η επιχείρηση κατέληξε σε ένα μοντέλο όπου όλοι εργάζονται δύο ημέρες με 5ωρη εργασία και τρεις μέρες με 8ωρη εργασία.
Για τη Rita Fontinha, αναπληρώτρια καθηγήτρια στρατηγικής διαχείρισης ανθρώπινων πόρων στο Henley Business School του Πανεπιστημίου του Reading, οι λιγότερες ώρες εργασίας έχουν σαφή θετικά στοιχεία σε πολλά επίπεδα. «Εχει οφέλη όχι μόνο για την ποιότητα της εργασιακής ζωής των ανθρώπων αλλά και για τις οικονομικές επιδόσεις των οργανισμών και εταιριών».
Ομοίως, ο Jan-Emmanuel de Neve, αναπληρωτής καθηγητής οικονομικών και στρατηγικής στο Saïd Business School του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, σημειώνει ότι η έρευνά του ενισχύει το επιχείρημα ότι η 5ωρη καθημερινή εργασία οδηγεί σε μεγαλύτερη ευημερία των εργαζομένων, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε μεγαλύτερη παραγωγικότητα. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι, εξ ορισμού, η αύξηση της παραγωγικότητας σημαίνει ότι όλοι κάνουν περισσότερη δουλειά, γεγονός που μπορεί να έχει ως αντίκτυπο την αντιστροφή των κερδών της ευεξίας.
Κάνοντας περισσότερη δουλειά σε μικρότερα χρονικά πλαίσια, οι άνθρωποι στην πραγματικότητα προετοιμάζουν τον εαυτό τους για να γίνουν πιο αγχωμένοι. «Ο κορονοϊός μας ανάγκασε να εργαζόμαστε από το σπίτι και [εξαιτίας αυτού] παρατηρούμε βελτιώσεις στην παραγωγικότητα» τονίζει ο de Neve. «Πρέπει να έχουμε επίγνωση ότι όταν υπάρχει αύξηση της παραγωγικότητας κάνουμε περισσότερη δουλειά – δεν το έχουμε μεταφράσει αυτό σε περισσότερο ελεύθερο χρόνο, καθώς τον έχουμε γεμίσει με περισσότερη δουλειά. Είναι τρελό να σκεφτεί κανείς πόσο περισσότερη δουλειά κάνουμε από ό,τι έκαναν οι γονείς ή οι παππούδες μας».
Ένα μειονέκτημα των λιγότερων εβδομαδιαίων ωρών εργασίας είναι ότι δεν είναι όλες οι εργασίες κατάλληλες για να γίνουν σε αυτό το χρονικό πλαίσιο. Μπορεί πολλές έρευνες να έχουν διαπιστώσει ότι η δημιουργικότητα των ανθρώπων μειώνεται μετά από πέντε ώρες συγκέντρωσης, αλλά δεν απαιτούν όλες οι δουλειές από τους ανθρώπους που τις κάνουν να είναι δημιουργικοί.
«Υπάρχουν πάρα πολλές δουλειές που δεν απαιτούν βαθιά συγκέντρωση» τονίζει η Fontinha. Στα τηλεφωνικά κέντρα, σε θέσεις στο δημόσιο ή στις γραμμές παραγωγής για παράδειγμα, το προσωπικό χρειάζεται απλώς για να γίνει η δουλειά επειδή πολλές εργασίας έχουν υψηλό βαθμό αυτοματοποίησης. Αυτό, προσθέτει ο de Neve, είναι προβληματικό για το εργατικό δυναμικό στο σύνολό του. «Υπάρχουν ορισμένες θέσεις εργασίας που πρέπει να τηρούν συγκεκριμένες ώρες και αυτό διαπερνά την κοινωνία, αλλά υπάρχουν πάρα πολλές θέσεις εργασίας για τις οποίες [οι συγκεκριμένες ώρες] είναι εντελώς περιττές. Η αίσθησή μου είναι ότι θα υπάρξουν περισσότερες παραλλαγές και διαφορετικά επίπεδα ευελιξίας μεταξύ αυτών των θέσεων εργασίας το επόμενο διάστημα. Δυστυχώς αυτό αναμένεται να επιδεινώσει τις ανισότητες».
