Για τους Millennials η «ενηλικίωση» μάλλον δεν θα έρθει ποτέ

Το Midsommar φαίνεται να είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες ενηλικίωσης. Μια ταινία που αναδεικνύει με τρόπο τελετουργικό πόσο αυστηρά καθορισμένο είναι κάθε στάδιο της ζωής. Από τα 18 έως τα 36 χρόνια είναι το «καλοκαίρι» της ζωής, και από τα 36 έως τα 54 είναι το φθινόπωρο. Στην ηλικία των 72 ετών η ζωή σχεδόν τελειώνει σύμφωνα με τους κανόνες ενηλικίωσης των Baby Boomers. Η ταινία είναι βίαιη, με τα υπαρξιακά ερωτήματα να διατυπώνονται μέσα από την εμμονή για το πως πρέπει να υπάρχει (ή να σταματήσει να υπάρχει) μια κοινωνία, αλλά και το πως έχει καταστεί οδυνηρό να μεγαλώνει και να γερνά κανείς σε αυτό τον κόσμο.

Οι γηραιότεροι millennials είναι 40 ετών κι έχουν παρουσιαστεί από ένα μεγάλο μέρος των mainstream ΜΜΕ διεθνώς ως η «αιωνίως νέα» γενιά. Σήμερα ωστόσο, σύμφωνα με αναλυτές και ψυχολόγους, η πανδημία έρχεται για να κάνει τους millennials να «σοβαρευτούν» και να  δουν με άλλο μάτι την ενηλικίωση. Ισχύει όμως κάτι; Και, επίσης, πρέπει να ισχύει κάτι τέτοιο;

Η ενηλικίωση για τους Baby Boomers είναι, μεταξύ άλλων, υποθήκη για αγορά σπιτιού, πιστωτική κάρτα, στάνταρ εισόδημα, καριέρα, παιδιά. Δεν είναι κάποιος ή κάποια «πλήρως ενήλικας» αν δεν ζει μόνος του, αν δεν έχει μια καλά αμειβόμενη εργασία, εάν δεν κυνηγά την καριέρα, αν δεν έχει σύντροφο ή δεν έχει παιδιά. Οι millennials έχουν σε μεγάλο βαθμό τα ακριβώς αντίθετα χαρακτηριστικά – αλλάζουν δουλειές πολύ συχνά, μετακινούνται σε άλλους τόπους, δεν αντέχουν τον οικογενειακό κομφορμισμό, δεν έχουν σταθερό εισόδημα ή έστω εισόδημα που να ανταποκρίνεται απαραίτητα στο εκπαιδευτικό κι εργασιακό τους προφίλ. Για τους Baby Boomers αυτό συχνά είναι «ανώριμο», μια στάση κι επιλογή που δεν οδηγεί στην «ενηλικίωση».

Ποια είναι η στερεοτυπική προσέγγιση για τους millennials;

Τεμπέληδες, βιαστικοί, χωρίς όραμα, ασταθείς, είναι μερικοί χαρακτηρισμοί για τους millennials. Η οικονομική ανεξαρτησία είναι επίσης ένας δείκτης ενηλικίωσης κι αφορμή να επικρίνουν οι παλαιότεροι τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι σχετίζονται με τα χρήματα, ώστε οι όποιες οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν να είναι τελικά δικό τους λάθος.

«Αυτό που έχουν να αντιμετωπίσουν οι millennials είναι οι πολλαπλές υφέσεις που περιόρισαν την επαγγελματική τους ανέλιξη και την αύξηση των μισθών. Παρόλο που οι προηγούμενες γενιές βίωσαν ύφεση και μεγάλες οικονομικές διαταραχές, κατά μέσο όρο η οικονομία ανέκαμψε πιο γρήγορα και σταθερά από ό,τι σήμερα» τονίζει ο οικονομολόγος Gray Kimbrough, που ασχολείται με την κατάρριψη των μύθων των millennials.

«Αν σκεφτούμε πώς αναπτύσσεται η οικονομία γενικά, καθώς και πώς αντιμετωπίζει τους ανθρώπους που μπαίνουν στο εργατικό δυναμικό, τα πράγματα έχουν γίνει ιδιαίτερα άσχημα τις τελευταίες δεκαετίες. Παρά το γεγονός ότι οι millennials είναι η πιο μορφωμένη γενιά όλων των εποχών, συνολικά ο μέσος μισθός τους είναι χαμηλότερος από αυτόν των Boomers. Το όφελος από τις σπουδές δεν είναι μεγάλο και δεν αντανακλάται απαραίτητα σε μια καλή θέση εργασίας, παρά το γεγονός ότι παγκοσμίως το κόστος σπουδών παραμένει πολύ υψηλό» προσθέτει ο Kimbrough.

Τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ είναι χαρακτηριστικά: Παρόλο που οι millennials αποτελούν πλέον το μεγαλύτερο ποσοστό του εργατικού δυναμικού, ελέγχουν μόνο το 4,6% του πλούτου της χώρας. Το 1989, όταν οι Baby Boomers είχαν περίπου την ίδια ηλικία με τους millennials σήμερα, κατείχαν αντίστοιχα το 21% του εθνικού πλούτου. Θα μπορέσουν οι millennials να αυξήσουν αυτό το ποσοστό το επόμενο διάστημα, τα επόμενα χρόνια; Ο Kimbrough δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος.

«Ακόμη και αν το εισόδημά τους αυξηθεί, θα πρέπει να αποταμιεύσουν περισσότερα χρήματα για τη συνταξιοδότηση και γενικά για τη ζωή μετά τη απόσυρση από την αγορά εργασίας.  Σε πολλές χώρες υπάρχει ακόμη η λεγόμενη ‘διαγενεακή αλληλεγγύη’, ειδικά στις πιο συντηρητικές κοινωνίες, ωστόσο αυτή η αλληλεγγύν διαρρηγνύεται λόγω των οικονομικών πιέσεων που δέχονται εδώ και καιρό και οι Boomers». Όσο για τα κληρονομικά, προσθέτει ο Kimbrough, «τα χρέη των millennials αλλά και των Boomers μειώνουν τις πιθανότητες οικονομικής ασφάλειας και σταθερότητας».

Τι σημαίνει τελικά «ενηλικίωση»;

«Όταν ένα μεγάλο μέρος της συζήτησης για την ενηλικίωση γυρνά γύρω από το εισόδημα ή από το επιπέδο της οικονομικής ασφάλειας, όπως η ιδιοκτησία σπιτιού και ο γάμος, είναι σαν να λέμε ότι το να είσαι ενήλικας σημαίνει να συσσωρεύεις πλούτο» τονίζει η Nancy Hill, καθηγήτρια ψυχολόγος στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και συγγραφέας του βιβλίου «The End of Adolescence: The Lost Art of Delaying Adulthood». Η οικονομιστική προσέγγιση της ενηλικίωσης είναι ο λόγος που ο όρος αυτός και ό,τι τον συνοδεύει είναι αποκρουστικός για ένα μεγάλο τμήμα των millennials παγκοσμίως, σύμφωνα με την καθηγήτρια του Harvard.

«Ο όρος φαίνεται ότι τελικά αποτελεί μια έκφραση άγχους και στρες, μια έλλειψη πληρότητας που αναπαράγεται από το οικογενειακό, κοινωνικό κι επαγγελματικό περιβάλλον. Μόνο το γεγονός ότι αισθάνεται κάποιος άγχος για τον τρόπο που λειτουργούν τα χρήματα είναι απόδειξη ότι είναι ανώριμος. Τέτοιες προσεγγίσεις είναι εξαιρετικά επικίνδυνες για την ψυχική ισορροπία, πέραν του ότι είναι εντελώς προβληματικές κι ανεδαφικές» συμπληρώνει η Hill.

Ανάλογη προσέγγιση έχει και ο Alexis Redding, επικεφαλής του Harvard Graduate School of Education, ο οποίος τονίζει ότι «σε μια κοινωνία με τόσες κοινωνικές και εισοδηματικές ανισότητες, με τέτοια προβλήματα ανάκαμψης και στήριξης της πραγματικής οικονομίας, είναι αστείο να μιλάμε για ‘οικονομική ασφάλεια’ με όρους της δεκαετίας του 1990. Σήμερα όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν νέους βιώσιμους τρόπους για να προσπορίζονται, με την πανδημία να φέρνει νέες προσεγγίσεις και στον όρο ‘κανονικότητα’ – στο τι τελικά είναι αυτό που αναζητά κάποιος άνθρωπος, πως θέλει να ζει, τι αξίες έχει».

Η ενηλικίωση δεν είναι μια συνταγή, αλλά μια περιγραφή του πώς είναι η ζωή για τους ανθρώπους μιας συγκεκριμένης γενιάς και ποιες επιλογές έχουν στη διάθεσή τους. Θα ήταν ωραίο και υγιές αν το μέλλον ήταν ένα μέρος όπου οι διαφορετικές αντιλήψεις για την ενηλικίωση όχι μόνο θα γίνονται σεβαστές, αλλά όπου ο καθένας θα μπορεί να αισθάνεται ασφαλής με τις επιλογές του, χωρίς απαραίτητα να «κουμπώνει» με μια ορισμένη αντίληψη για την ενηλικίωση. Άλλωστε, ακόμη και η ενηλικίωση, όπως την αντιλαμβάνονται οι Boomers, τι άφησε πίσω ως παρακαταθήκη σε οικονομικό επίπεδο; Δημιούργησε σταθερότητα κι ασφάλεια; Αναπαρήγαγε τα πρότυπα με τα οποία γαλουχήθηκε; Συνέβαλε στη δημιουργία ενός βιώσιμου κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου για το παρόν και ο μέλλον;