Γιατί οι Γάλλοι είναι καλοί κι αποτελεσματικοί στις κινητοποιήσεις;

Κανείς δεν οργανώνει κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις όπως οι Γάλλοι. Η τελευταία, μεγάλη κινητοποίηση  πραγματοποίηθηκε πριν 11 μέρες απέναντι στην αλματώδη αύξηση του κόστους ζωής, στην ακρίβεια και την ενεργειακή κρίση, με την Ανί Ερνό, που πρόσφατα έλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, και τον Ζαν-Λικ Μελανσόν, επικεφαλής του ενιαίου αριστερού μετώπου στη γαλλική Εθνοσυνέλευση, να βρίσκονται στην κεφαλή της πορείας.

Εν τω μεταξύ στη χώρα μας, με πάνω από τον διπλάσιο πληθωρισμό από εκείνο της Γαλλίας, με τα σκάνδαλο να διαδέχονται το ένα το άλλο, δεν κουνιέται φύλλο. Σίγουρα είναι θέμα κουλτούρας, σίγουρα είναι και πολλά άλλα που δεν μπορούμε να «διαβάσουμε» με γυμνό μάτι, σε κάθε περίπτωση ωστόσο οι Γάλλοι κάπως καλύτερα οργανώνονται και διεκδικούν από εμάς. Υπάρχει μία «παράδοση» στην κινητοποίηση κοιτάζοντας την ιστορία της Γαλλίας, που ξεκινά από τη Γαλλική Επανάσταση και την κομμούνα του Παρισιού το 1871 και συνεχίζει μέχρι τις μέρες μας, με τη διαμαρτυρία και τη διεκδίκηση να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της γαλλικής δημόσιας ζωής.

Οι συντηρητικοί πολιτικοί και τα συστημικά ΜΜΕ τονίζουν ότι τα κοινωνικά κινήματα και οι διαμαρτυρίες διχάζουν τους πολίτες, ωστόσο η αλήθεια είναι ότι η γαλλική δημοκρατία οικοδομήθηκε πάνω σε αυτό τον κοινωνικό δεσμό μεταξύ των ανθρώπων, πάνω σε ένα μοντέλο στο οποίο η ψηφοφορία και οι εκλογές δεν αποτελούν το μόνο μέσο λαϊκής έκφρασης.

Η αλήθεια είναι αυτή η παράδοση, αυτό το μοντέλο λειτουργεί. Τον Μάιο του 1968, μία βίαιη αστυνομική καταστολή φοιτητών διαδηλωτών προκάλεσε γενική απεργία και μαζική εξέγερση που οδήγησε τον πρόεδρο Σαρλ ντε Γκωλ να εγκαταλείψει τη χώρα. Το 1995 υπήρξε ένα κύμα μαζικών γενικών απεργιών, που οδήγησε σε αύξηση του κατώτατου μισθού, ενώ τα τελευταία χρόνια τα «Κίτρινα Γιλέκα», παρά τις προσπάθειες της ακροδεξιάς να το καπηλευτεί, σταμάτησαν την νομοθετική πρωτοβουλία του Εμανουέλ Μακρόν να εισάγει φόρο άνθρακα κι άλλες «μεταρρυθμίσεις», όπως τις ονόμαζε, που θα επιβάρυναν δυσανάλογα τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα. Οι Γάλλοι δεν φορούν τα βάσανά τους σαν παράσημο τιμής, όπως συνηθίζεται σε άλλες χώρες και κοινωνίες. Εκεί, ίσως πρέπει και εμείς να κοιταχτούμε στον καθρέφτη και να δούμε γιατί ακριβώς η κινηματική παρακαταθήκη των μνημονιακών χρόνων έχει σιγήσει, ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια. Τι φταίει γι’αυτό, γιατί δεν διεκδικούμε ως κοινωνία αυτά τα οποία η σημερινή κυβέρνηση μας στερεί; Γιατί υπομένουμε στωικά αντικοινωνικές, ελιτίστικες πολιτικές;

«Δυστυχώς, η καταστολή λειτουργεί», έγραψε η Zeynep Tufekci στο The Atlantic το 2020, απηχώντας τα κοινωνικά κινήματα στις ΗΠΑ και το Black Lives Matter. «Όσο γενναίοι κι αν είναι οι διαδηλωτές, ένα κράτος έχει συχνά πολύ περισσότερες δυνατότητες να προκαλέσει κόστος το οποίο οι απλοί διαδηλωτές είναι εξαιρετικά δύσκολο να το αντέξουν», γράφει η Tufekci. Η «εξουσία», όμως, δεν έχει να κάνει μόνο με μία κυβέρνηση που μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. «Η νομιμότητα, όχι η καταστολή, είναι το θεμέλιο μίας ανθεκτικής εξουσίας. Η απώλεια της νομιμότητας είναι η σημαντικότερη απειλή για ένα δημοκρατικό πολιτικό σύστημα», συνεχίζει η Tufekci.

Το «ρεύμα», η κοινωνική δυναμική αν θέλετε, μπορεί να αλλάξει, ειδικά όσο η νεολαία ασχολείται με την πολιτική δράση και τον ακτιβισμό. Παγκοσμίως, η Gen Z διαμορφώνει σταδιακά τις συνθήκες για μία νέα, μαζική πολιτική απάντηση σε πολιτικές ηγεσίες που δεν στηρίζουν τα αιτήματά της και πετσοκόβουν τα όνειρά της. Εκεί υπάρχει προοπτική για το παρόν και για το μέλλον. Γιατί καλό είναι να βγάζουμε το καπέλο στους Γάλλους, αλλά ας δοκιμάσουμε κι εμείς να μάθουμε κάτι και να πάρουμε τη σκυτάλη των διεκδικήσεων.