“Ζώντας στη Φωτιά”. Η βιογραφία του Bill Mullen για τον James Baldwin είναι μια σύντομη, προσιτή εισαγωγή στη ζωή και το έργο του Baldwin βασισμένη σε επιστολές και αδημοσίευτα κείμενά του. Ένα εγχείρημα για τη θέση του ανάμεσα στους αριστερούς καλλιτέχνες και συγγραφείς και μια επισκόπηση των λιγότερο γνωστών γραπτών του για την queer ταυτότητα και τον αντιιμπεριαλισμό, συμπεριλαμβανομένης της σχέσης του με την Παλαιστίνη. Είναι επίσης μια εξαιρετική διαφήμιση για τα δημόσια σχολεία της Νέας Υόρκης.
Ο Baldwin μεγάλωσε ως το μεγαλύτερο παιδί, μιας οικογένειας με εννέα παιδιά. Ο πατέρας του ήταν ιεροκήρυκας που εργαζόταν σε εργοστάσιο εμφιάλωσης αναψυκτικών, βγάζοντας 27,50 δολάρια την εβδομάδα. Η παιδική του ηλικία επηρεάστηκε από την Μεγάλη Ύφεση, όταν η ανεργία των μαύρων έφτασε το 50%, με τη φτώχεια της οικογένειας Baldwin να είναι αβίωτη.
Στο γυμνάσιο Frederick Douglass, ο Baldwin γνώρισε τον ποιητή Countee Cullen, ο οποίος τον ενθάρρυνε συγγραφικά και τον προέτρεψε να μετεγγραφεί στο γυμνάσιο DeWitt Clinton στο Μπρονξ. Στο προσωπικό του σχολικού λογοτεχνικού περιοδικού, θα συναντούσε δύο από τους μελλοντικούς του εκδότες καθώς και τον Richard Avedon, αργότερα διάσημος φωτογράφος και συνεργάτης του. Ένας από τους δασκάλους του Baldwin ήταν ο Abel Meeropol, ο κομμουνιστής στιχουργός του «Strange Fruit».
Μετά το γυμνάσιο, ο Baldwin πέρασε από χαμηλά αμειβόμενες δουλειές ενώ εξερευνούσε την καλλιτεχνική ζωή του Greenwich Village και την πνευματική ζωή της αριστερής Νέας Υόρκης, κερδίζοντας μια υποτροφία από την Κομμουνιστική Ένωση Αμερικανών Συγγραφέων.
Οι συναντήσεις του Baldwin με την αριστερή διανόηση είναι αποδείχθηκαν οδυνηρές, καθώς αποτυπώνουν τη ζωντάνια ενός κόσμου που θα κατέστρεφε ο Μακαρθισμός. Όπως έχει γράψει η Ellen Schrecker, ιστορικός του Μακαρθισμού, το πραγματικό μέτρο της καταστολής εκείνης της εποχής δεν είναι μόνο εκείνοι που φυλακίστηκαν ή στερήθηκαν τα προς το ζην: είναι τα συνδικάτα που δεν οργανώθηκαν ποτέ, τα βιβλία που δεν γράφτηκαν ποτέ και οι ταινίες που δεν έγιναν ποτέ.
Παρά τη συνεχή επιτήρηση του FBI – και παρά το ότι ένιωθε διχασμένος ανάμεσα στην πολιτική δημοσιογραφία και τα μυθιστορήματα, τα θεατρικά έργα και τα δοκίμιά του – ο Baldwin κατάφερε να γράφει και να δημοσιεύει κείμενα σε όλη του τη ζωή. Ήταν μια ορατή φιγούρα που έγραψε μπεστ σέλερ, είδε το έργο του να μεταφέρεται στη σκηνή, μίλησε για τα πολιτικά δικαιώματα και έκανε δημοσιογραφία για διακεκριμένα περιοδικά. Από το Freedomways (συνιδρυτής του WEB Du Bois) έως το Mademoiselle, το Esquire και το New Yorker. Άφησε επίσης πίσω του μια σειρά από ημιτελή ή εγκαταλειμμένα έργα, όπως ένα σενάριο για μια ταινία βασισμένη στη ζωή του Μάλκολμ Χ, που δημοσιεύτηκε αλλά δεν γυρίστηκε ποτέ, ένα μυθιστόρημα για έναν Άραβα που απελάθηκε από τη Γαλλία στην Αλγερία και μια έκθεση του FBI.
Αν και φαντάζει δίκαιο να ισχυριστεί κανείς ότι ο Baldwin ούτε αποσιωπήθηκε στην εποχή του, ούτε δεν έλαβε αναγνώριση, δεν είναι παράλογο να ισχυριστούμε ότι το έργο του, όπως και πολλών άλλων ριζοσπαστών, έχει παρεξηγηθεί. Στις μέρες μας το έργο του Baldwin επανέρχεται στην μαζική κουλτούρα – μέσω του κινήματος Black Lives Matter.
O Baldwin έγινε γνωστός ως δημοσιογράφος χρονικογράφος του Κινήματος για τα Πολιτικά Δικαιώματα. Έγραψε ένα σημαντικό πρώιμο προφίλ του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στη Vogue και μίλησε σε όλο τον Νότο σε συγκεντρώσεις για το Κογκρέσο Φυλετικής Ισότητας (CORE), δωρίζοντας τις αμοιβές ομιλίας του στο κίνημα.
Tο FBI έβαλε για πρώτη φορά τον Baldwin στο στόχαστρό του όταν υπέγραψε στην Επιτροπή Fair Play για την Κούβα και χρησιμοποίησε την πλατφόρμα του για να ασκήσει πίεση σε θέματα, όπως η φυλάκιση του Carl Braden, ενός αριστερού που φυλακίστηκε επειδή αρνήθηκε να καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων της Βουλής.
Όταν καταδίκασε τον πόλεμο του Βιετνάμ, το έκανε με όρους παρόμοιους με την ομιλία «Πέρα από το Βιετνάμ» του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.
Παρότι, η σχέση του Baldwin με τους Black Panthers περιπλέκεται από τις ομοφοβικές επιθέσεις του Eldridge Cleaver εναντίον του, δημιούργησε βαθιές σχέσεις με άλλους στο κόμμα. Για τον Baldwin, οι διεκδικήσεις των μαύρων δεν ήταν ποτέ ζήτημα «αποσχιστισμού» ή απομάκρυνσης από τον αγώνα για τα πολιτικά δικαιώματα. Ήταν μια επέκταση σε ένα διεθνιστικό και σοσιαλιστικό όραμα.
Οι αντι-ιμπεριαλιστικές του απόψεις τον οδήγησαν επίσης να υποστηρίξει τα δικαιώματα των Παλαιστινίων, υπερασπιζόμενος αργότερα τον βετεράνο των πολιτικών δικαιωμάτων Andrew Young, τον οποίο η κυβέρνηση Carter απέλυσε ως πρεσβευτή των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη για συνάντηση με έναν παρατηρητή του ΟΗΕ για την μαχητική Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης .
Στη δεκαετία του εβδομήντα και του ογδόντα, οι κριτικοί έσπευσαν να απορρίψουν τον Baldwin ως, σύμφωνα με μια κριτική των Times, «μη μοντέρνο . . . ένα φάντασμα του παρελθόντος του ’60». Το αντίστροφο ήταν αλήθεια. Ο Baldwin συνέχισε να εξερευνά νέα δημιουργικά είδη και πολιτικά ρεύματα, ασχολούμενος με τον μαύρο φεμινισμό, το αναδυόμενο απελευθερωτικό κίνημα των ομοφυλοφίλων και αναδεικνύοντας περισσότερα για τα δεινά των Παλαιστινίων και τις σχέσεις μεταξύ Εβραίων και Αφροαμερικανών.
Το 2014, μια ιστορία των New York Times υπογράμμισε την απουσία του Baldwin από το πρόγραμμα σπουδών των δημόσιων σχολείων της Νέας Υόρκης που ήταν τόσο σημαντικά για αυτόν (και ένα από τα οποία φέρει το όνομά του).
Μετά το θάνατο του Baldwin, οι μελετητές άρχισαν να επανεξετάζουν το έργο του υπό το πρίσμα των queer σπουδών και των μελετών για το φύλο.
Το γεγονός ότι τα τελευταία έργα Beale Street και το ημιτελές Remember This House, η βάση για το ντοκιμαντέρ I Am Not Your Negro, βρήκαν πρόσφατα τον δρόμο τους στην οθόνη σε ταινίες που προβλήθηκαν ευρέως υποδηλώνει χώρο στην κουλτούρα για την αναγνώριση του ριζοσπαστικού Baldwin.
