Zoom fatigue: Για πόσο ακόμα θα είμαστε κολλημένοι στην οθόνη;

Ο κορονοϊός και τα lockdown ενίσχυσαν τις βιντεοσυνομιλίες, με το Zoom να γίνεται η πιο διαδεδομένη πλατφόρμα.

Έχει περάσει σχεδόν 1,5 χρόνος από την έναρξη της πανδημίας και ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ομολογούν την κόπωση που νιώθουν από το γεγονός ότι οι βιντεοσυνομιλίες έχουν μπει με μονότονο και σχεδόν αποκλειστικό τρόπο στη ζωή τους.

Όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα ένα μεγάλο μέρος της εργασιακής και κοινωνικής ζωής, οι βιντεοσυνομιλίες φαίνεται ότι θα αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. «Αυτό που συνέβη με την πανδημία είναι ενδιαφέρον» τονίζει ο Όντελ Γκαλ, επικεφαλής προϊόντος της Zoom. «Όλοι οι άνθρωποι που αντιστέκονταν στη χρήση της τεχνολογίας αναγκάστηκαν να τη χρησιμοποιήσουν. Όλες οι εταιρείες ανέφεραν αριθμούς ρεκόρ νέων χρηστών και συνολικής χρήσης και ήταν αναμενόμενα αισιόδοξες για το τι μέλλει γενέσθαι στο άμεσο μέλλον στους ψηφιακούς χώρους. Ωστόσο ακόμα δεν έχουμε φτάσει στο σημείο που μπορούμε να δώσουμε απαντήσεις στις αδυναμίες της βιντεοσυνομιλίας, γιατί αυτές προκύπτουν από την ανάγκη του ανθρώπου για φυσική επαφή» προσθέτει ο Γκαλ.

Μια ιστορία δύο δεκαετιών

Η βιντεοσυνομιλία όπως την ξέρουμε είναι μια ιστορία μόλις δύο δεκαετιών. Ξεκίνησε με το Skype στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για να φτάσει σήμερα στο Zoom και σε άλλες εφαρμογές, έχοντας ακόμη πολλά τεχνικά προβλήματα να υπερβεί: Την -πολλές φορές- κακή ποιότητα εικόνας, τον «τραυματισμένο» ήχο, αλλά και τη γενική αμηχανία της συνομιλίας, βασικό συστατικό της όλης «εμπειρίας» της συνομιλίας μέσω βίντεο.

Η «κόπωση του Zoom», στην οποία πολλοί αναφέρονται, είναι το αίσθημα της απόλυτης εξουθένωσης μετά από μια σειρά βιντεοκλήσεων μέσα στην ημέρα, με τους ειδικούς να λένε ότι προκαλείται επειδή αυτός ο τρόπος επικοινωνίας υπερφορτώνει τον εγκέφαλο. «Τα τελευταία χρόνια η τηλεδιάσκεψη έχει γίνει απαραίτητη σε ορισμένες βιομηχανίες. Όσοι εργάζονται εξ αποστάσεως -και είναι πολλοί- βασίζονται όλο και περισσότερο στην τεχνολογία αυτή. Ωστόσο θεμελιώδη ελαττώματα παραμένουν. Οι βιντεοκλήσεις απαιτούν συνήθως περισσότερη δουλειά από μια τηλεφωνική κλήση, μόνο και μόνο επειδή απαιτούν μια πρόσθετη αίσθηση, και δεν ανταποκρίνονται στην αυθεντικότητα μιας προσωπικής συνάντησης» τονίζει ο Τζέισον Φάρμαν, συνεργάτης του Berkman Klein Center for Internet and Society του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. «Παρόλα αυτά έχουν βρει μια θέση στην αίθουσα συνεδριάσεων. Οι περισσότερες από τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας έχουν πλέον δημιουργήσει τις δικές τους πλατφόρμες βιντεοσυνομιλίας με τις πιο γνωστές, όπως το Google Meet και το Microsoft Teams, να απευθύνονται σε επιχειρηματικούς πελάτες. Και, φυσικά, υπάρχει και το Zoom, το οποίο όλοι έχουμε πλέον βαρεθεί».

Περνώντας από τις τρισδιάστατες εικόνες στις ολογραφικές εκδοχές

«Νομίζω ότι ένα από τα πράγματα που θα συμβούν από εδώ και πέρα είναι ότι το βίντεο και η μετάδοση -όχι στον κόσμο, αλλά σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων- όσων συμβαίνουν στη ζωή μας θα είναι στην πραγματικότητα η επόμενη γενιά του κοινωνικού δικτύου» προσθέτει ο Τζάρεντ Σπατάρο, αντιπρόεδρος της Microsoft 365. «Μέχρι και πριν από κάποια χρόνια ανησυχούσαμε για την παραβίαση της ιδιωτικότητας, φαίνεται όμως ότι η πανδημία έχει αρχίσει να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο πολλοί από εμάς σκέφτονται για την ιδιωτικότητα. Το επόμενο διάστημα ένα νέο πεδίο ανταγωνισμού θα αρχίσει να αναπτύσσεται, αυτό του βιντεοτηλεφώνου. Οι ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής μπορεί απλώς να εξαλειφθούν από μόνες τους, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα πραγματοποιούν περισσότερες βιντεοκλήσεις και οι εταιρείες θα συνεχίζουν να βελτιώνουν την τεχνολογία».

Ήδη υπάρχει το Nest Hub Max, μια έξυπνη οθόνη από την Google, η οποία έχει τη δυνατότητα να φιλοξενεί ομαδικές βιντεοκλήσεις Google Duo και Google Meet. Το Amazon Echo Show είναι μια παρόμοια συσκευή, ενώ η Zoom πουλάει το δικό της υλικό, συνεργαζόμενη με μια εταιρεία που ονομάζεται DTEN σε μια «all-in-one» συσκευή που διαθέτει πολλαπλές κάμερες που προσαρμόζονται σε διαφορετικά δωμάτια. «Είναι μόνο η αρχή» τονίζει ο Γκαλ από τη Zoom. «Σταδιακά θα αντικατασταθεί ακόμα και το λάπτοπ και πλέον ένα μεγάλο μέρος της επικοινωνίας και της ανταλλαγής πληροφοριών θα πραγματοποιείται μέσα από το βιντεοτηλέφωνο».

Από όλες τις εταιρείες που επινοούν νέους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να συνομιλούμε μεταξύ μας στο διαδίκτυο, το Facebook και η Oculus ίσως να είναι σε καλύτερη θέση για μια ριζική μεταμόρφωση. Είναι αρκετά πιθανό να μιλάμε σε ολογραφικές εκδοχές ο ένας του άλλου σε λίγα χρόνια, ωστόσο η τεχνολογία που προσφέρει ζωντανές τρισδιάστατες εικόνες χωρίς την ανάγκη για γυαλιά ή ακουστικά υπάρχει ήδη. Πέρυσι, μια νεοφυής επιχείρηση με έδρα το Μπρούκλιν των ΗΠΑ που ονομάζεται Looking Glass άρχισε να διαμορφώνει την υψηλότερης ανάλυσης ολογραφική οθόνη στον κόσμο, η οποία μοιάζει με ένα γυάλινο κουτί και δημιουργεί μια δυναμική εικόνα που αιωρείται στο χώρο. Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τη χρήση μιας τέτοιας συσκευής για βιντεοκλήσεις, αφού η τεχνολογία φωτεινού πεδίου θα μπορούσε να κάνει την εικόνα ενός προσώπου να μοιάζει με πραγματικό πρόσωπο.

Μια άλλη ιδέα που κάνει τις βιντεοκλήσεις να μοιάζουν περισσότερο με αλληλεπιδράσεις στην πραγματική ζωή εμπνέεται από ένα παράθυρο. Ονομάζεται Square και είναι μια οθόνη εξοπλισμένη με κάμερα που ονειρεύτηκαν οι εμπνευστές της Argodesign, μια εταιρείας καινοτομίας με έδρα το Όστιν του Τέξας.

Με σκοπό να χρησιμοποιηθεί στην εργασία, το Square είναι εξοπλισμένο με ένα σκίαστρο που θα σύρνεται προς τα πάνω όταν συνομιλεί κάποιος και οι συνάδελφοί του θα μπορούν ουσιαστικά να περάσουν και να συνομιλήσουν μέσα από αυτό το εικονικό παράθυρο. Υπάρχουν πολλαπλές κάμερες στη μονάδα που μαζί δημιουργούν ένα εφέ παράλλαξης που δεν είναι αρκετά τρισδιάστατο, αλλά δημιουργεί κάποια διάσταση στην εικόνα.

Κάθε νέα εφεύρεση έρχεται λίγο πιο κοντά σε ένα προϊόν που θα μπορούσε να μας φέρει με τη σειρά του τους ανθρώπους πιο κοντά μεταξύ τους, χωρίς να βρίσκονται στον ίδιο φυσικό χώρο. Υπάρχουν ακόμη πολλά τεχνικά χαρακτηριστικά που χρήζουν βελτίωσης, όπως επίσης υπάρχουν και πολλά ερωτήματα για τα όρια μεταξύ αληθινού και εικονικού και, κατ’επέκταση, για τα όρια και την ουσία των κοινωνικών επαφών και σχέσεων.