Κλιματική αλλαγή: Ανοίγει ο δρόμος για μαζικές προσφυγές σε δικαστήρια

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) αποφάνθηκε υπέρ μιας ομάδας ηλικιωμένων γυναικών από την Ελβετία, οι οποίες είχαν προσφύγει κατηγορώντας την κυβέρνηση της χώρας για ανεπαρκείς προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής που θέτει τη ζωή τους σε κίνδυνο εξαιτίας των καυσώνων.

Την υπόθεση «κυνήγησαν» περισσότερες από 2.000 γυναίκες και εμπειρογνώμονες σημειώνουν πως θα μπορούσε να προκαλέσει ένα «ντόμινο» σε όλη την Ευρώπη, ενδεχομένως και εκτός αυτής, σύμφωνα με την DW.

Η απόφαση δημιουργεί δικαστικό προηγούμενο και δύναται να αποτελέσει «πυξίδα» για μελλοντικές αποφάσεις δικαστηρίων, ενώ πληθαίνουν οι προσφυγές στη Δικαιοσύνη για την κλιματική κρίση, που βασίζονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με την πρόεδρο του δικαστηρίου Siofra O’Leary, η ελβετική κυβέρνηση παραβίασε το ανθρώπινο δικαίωμα στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, αποτυγχάνοντας να εφαρμόσει επαρκείς εσωτερικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Σημείωσε επίσης πως η απέτυχε και στην επίτευξη προηγούμενων στόχων που είχαν τεθεί για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα για αυτόν τον σκοπό.

«Πρόκειται για μια τεράστια επιτυχία» δήλωσε, σύμφωνα με τον Guardian, η Corina Heri, νομική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Η Joie Chowdhury, δικηγόρος του Κέντρου για το Διεθνές Περιβαλλοντικό Δίκαιο, είπε ότι η απόφαση δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι η κλιματική κρίση είναι κρίση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Αναμένουμε ότι αυτή η απόφαση θα επηρεάσει τη δράση για το κλίμα και τις δικαστικές υποθέσεις σε όλη την Ευρώπη και πολύ πέρα από αυτήν», είπε.

Το διεθνές κίνημα πολιτών Avaaz αναφέρει ότι η απόφαση του δικαστηρίου ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στις διαφορές για το κλίμα. «Η απόφαση θέτει ένα κρίσιμο και νομικά δεσμευτικό προηγούμενο που μπορεί να χρησιμεύσει ως “πατρόν” για την προσφυγή πολιτών κατά των εθνικών κυβερνήσεων για την αποτυχία αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης», σημείωσε, σύμφωνα με το Reuters, η Ruth Delbaere, διευθύντρια νομικών εκστρατειών στο Avaaz.

Όπως σημειώνει το ieidiseis.gr, πως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απέρριψε ταυτόχρονα δύο άλλες παρόμοιες υποθέσεις. Η πρώτη αφορούσε την προσφυγή από έξι Πορτογάλους εναντίον και των 32 ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και η δεύτερη ένα πρώην Γάλλο δήμαρχο κατά της γαλλικής κυβέρνησης.

«Ήλπιζα πραγματικά ότι οι αποφάσεις και για τις τρεις υποθέσεις θα ήταν θετικές. Με βάση αυτή την προσδοκία είμαι απογοητευμένη που δεν συνέβη», δήλωσε η Sofia Oliveira, μια από τις νεαρές Πορτογάλες που είχαν προσφύγει εναντίον των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Ανέφερε ωστόσο πως «το πιο σημαντικό είναι ότι το Δικαστήριο ανέφερε στην υπόθεση της Ελβετίας ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να λάβουν περαιτέρω μέτρα για τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». «Οπότε η νίκη του είναι νίκη και για εμάς. Είναι νίκη για όλους», τόνισε. Σημειώνεται πως επί της απόφασης του δικαστηρίου δεν μπορεί να ασκηθεί έφεση και θα μπορούσε να αναγκάσει την κυβέρνηση της Ελβετίας να λάβει περισσότερα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης και της αναθεώρησης των στόχων για τη μείωση των εκπομπών έως το 2030 ώστε να ευθυγραμμιστεί με τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου.

Η Charlotte Blattner, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης που ειδικεύεται στο δίκαιο του κλίματος, είπε ότι το δικαστήριο είχε εκδώσει μια τολμηρή απόφαση υπέρ ενός βιώσιμου μέλλοντος. «Η φύση και η βαρύτητα της απειλής της κλιματικής αλλαγής – και η επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά – απαιτούν άμεση δράση από τις κυβερνήσεις και θα πρέπει να λογοδοτούν όταν αυτή η δράση κρίνεται ανεπαρκής», τόνισε.

«Καμία πολιτική ευρωπαϊκής κυβέρνησης για το κλίμα δεν ευθυγραμμίζεται με τον στόχο του 1,5C, επομένως στο εξής θα είναι σαφές σε όλους πως υπάρχει μια βάση για να προσφύγουν οι πολίτες στα εθνικά τους δικαστήρια», υπογράμμισε ο Gerry Liston, δικηγόρος των εναγόντων από την Πορτογαλία.