Αύριο Τετάρτη, 21 Οκτωβρίου, ξεκινάει στο Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθηνών η δίκη για την τραγική δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, μια υπόθεση που συγκλόνισε την κοινωνία, έγινε αφορμή για χιλιάδες δημοσιεύματα στον ελληνικό και διεθνή Τύπο, χιλιάδες αναρτήσεις στα social media και έριξε φως σε πολλές παθογένειες και τοξικά στερεότυπα της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και της ακραίας αστυνομικής βίας.
Το Παρατηρητήριο της δίκης για τον φόνο του/της Ζακ Κωστόπουλου/Zackie Oh (Zackie Oh Justice Watch) συγκέντρωσε τα δημοσιεύματα, ανάδειξε τα γεγονότα, επιχειρώντας τώρα να φέρει τους πολίτες μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου.
Τα γεγονότα
Ο Ζακ Κωστόπουλος το μεσημέρι της 21ης Σεπτεμβρίου 2018, συνομιλώντας με μια φίλη του στο τηλέφωνο ανέφερε πως βρίσκεται στην περιοχή της Ομόνοιας, στην έξοδο του μετρό στη 13:30. Της είπε χαρακτηριστικά τη φράση «μη κλείσεις, υπάρχει λόγος» και όταν τον ρώτησε αν κινδύνευε, της απάντησε «δεν ξέρω, μπορεί». Λίγο πριν κλείσει το τηλέφωνο, τον άκουσε να λέει σε κάποιον «συγγνώμη, μπορώ να σας ρωτήσω κάτι;». Στη συνέχεια η επικοινωνία τους διεκόπη.
Εργαζόμενη σε κτίριο που βρίσκεται στη διασταύρωση Πατησίων και Βερανζέρου, περίπου στις 14:30 τον άκουσε να φωνάζει «βοήθεια». Σύμφωνα με τη μάρτυρα στη διάβαση της οδού Πατησίων πλησίασε δυο κοπέλες και προσπάθησε να προστατευτεί, όμως εκείνες τον απέφυγαν με τον ίδιο να διασχίζει την Πατησίων και να στρίβει προς τη Γλάδστωνος. Όπως αναφέρει το απόσπασμα της κατάθεσής της που έχει δημοσιευτεί, η συγκεκριμένη μάρτυρας που προσήλθε αυτοβούλως, επεσήμανε πως «Δεν φαινόταν επιθετικός, μου φάνηκε σαν άνθρωπος που έψαχνε να προστατευθεί. Δεν είδαμε καμιά εμφανή απειλή».
Παραμένει άγνωστο το τι μπορεί να συνέβη στον Ζακ Κωστόπουλο στη διαδρομή από την έξοδο του μετρό μέχρι τη διασταύρωση της οδού Πατησίων και Βερανζέρου.
Η επόμενη κίνησή του καταγράφεται έξω από το κατάστημα ΒΕΝΕΤΗΣ που βρίσκεται στη διασταύρωση Γλάδστωνος και Πατησίων. Εκεί, όπως φαίνεται από την κάμερα του καταστήματος, ο ίδιος φαίνεται πανικοβλημένος να συνομιλεί με τρεις άνδρες και να προσπαθεί να εισέλθει στο κατάστημα, ενώ εκείνοι τον εμποδίζουν. Την προσπάθεια του να εισέλθει στο κατάστημα ΒΕΝΕΤΗΣ επιβεβαιώνει ακόμη μια μάρτυρας, εργαζόμενη στο κατάστημα. Ο Ζακ Κωστόπουλος, μένει στο σημείο μαζί τους για περίπου μισό λεπτό (32 δευτερόλεπτα), και στη συνέχεια κατευθύνεται προς το κοσμηματοπωλείο, με τους άνδρες να τον ακολουθούν κατά πόδας.
Μέχρι το βίντεο που δείχνει τον εγκλωβισμένο πια Ζακ να προσπαθεί με τον πυροσβεστήρα να εξέλθει από το κοσμηματοπωλείο μεσολαβούν ελάχιστα λεπτά.
Στο συγκεκριμένο βίντεο που ξεκινάει δείχνοντας τον Ζακ Κωστόπουλο εγκλωβισμένο, διακρίνεται καθαρά ο πρώτος κατηγορούμενος, ιδιοκτήτης του καταστήματος να του πετάει αντικείμενα και να τον χτυπάει. Στην προσπάθεια του να βρει κάποια έξοδο, ο Ζακ Κωστόπουλος, ανοίγει την πόρτα της κάτω βιτρίνας. Ο ιδιοκτήτης του καταστήματος, μαζί με τον δεύτερο κατηγορούμενο, ο οποίος διατηρεί γραφείο επι της οδού Γλάδστωνος, αποτυπώνονται να κλωτσούν την κάτω βιτρίνα του κοσμηματοπωλείου, η οποία σπάει, και στη συνέχεια να κλωτσούν και το κεφάλι του Ζακ Κωστόπουλου με δύναμη επάνω στα σπασμένα γυαλιά.
Σε άλλο οπτικό υλικό, ελάχιστα λεπτά μετά το πρώτο βίαιο λιντσάρισμα του, διακρίνεται η διαδικασία που ακολούθησαν οι Αστυνομικοί της ομάδας ΔΙ.ΑΣ. και Ζ, όταν έφτασαν στο σημείο. Ο Ζακ Κωστόπουλος ημιθανής και αιμόφυρτος, δέχεται εκεί κι άλλα βίαια και αναίτια χτυπήματα από 8 Αστυνομικούς, που ενώ τον έχουν ακινητοποιήσει, σπρώχνουν την πλάτη του, τον πατάνε στο λαιμό και τον σπρώχνουν, χωρίς εκείνος να αντιδρά.
Στη σκηνή διακρίνονται και δυο διασώστες του ΕΚΑΒ, οι οποίοι δεν εμποδίζουν τους Αστυνομικούς από τη βίαιη χειροπέδηση ώστε να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες όπως προβλέπεται, παρά το γεγονός πως βλέπουν το γεμάτο αίματα πεζοδρόμιο και τον Ζακ Κωστόπουλο ημιθανή, χωρίς να μπορεί να προβάλλει καμιά αντίσταση. Λίγα λεπτά αργότερα, το ασθενοφόρο τον παρέλαβε χωρίς τις αισθήσεις του και χωρίς σφυγμό, δεμένο πισθάγκωνα, κάτι που δεν θα επέτρεπε μια πετυχημένη προσπάθεια ανάνηψης, με το όχημα να αποχωρεί χωρίς αναμμένο φάρο ή σειρήνα.
Η ώρα που διαπιστώνεται και επίσημα ο θάνατός του, όπως αυτή αναγράφεται στο πιστοποιητικό του νοσοκομείου που μεταφέρθηκε είναι στις 15:14 μ.μ. της 21ης Σεπτεμβρίου 2018.
Κατηγορούμενοι και κατηγορίες
Στη δίκη για τα γεγονότα που οδήγησαν στον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου, έξι κατηγορούμενοι θα αντιμετωπίσουν την κατηγορία της θανατηφόρας σωματικής βλάβης:
-Σπυρίδων Δημόπουλος, ιδιοκτήτης κοσμηματοπωλείου.
-Αθανάσιος Χορταριάς, ιδιοκτήτης μεσιτικού γραφείου.
-Βασίλειος Ρουσάκος, αστυνομικός, Ομάδα Ζ.
-Λεωνίδας Αλεξανδρής, αστυνομικός, Ομάδα Ζ.
-Δαυίδ Σεφέρης, αστυνομικός, Ομάδα ΔΙ.Α.Σ.
Ιωάννης Τσομπάνης, αστυνομικός, Ομάδα ΔΙ.Α.Σ.
Οι ισχυρισμοί των κατηγορουμένων
Αμέσως μετά τη δολοφονία, και ενώ τα δελτία ειδήσεων έπαιζαν την είδηση με τίτλο «επίδοξος ληστής αυτοτραυματίστηκε στην προσπάθεια του να διαφύγει», ο ιδιοκτήτης του κοσμηματοπωλείου έκανε δηλώσεις σε τουλάχιστον δυο τηλεοπτικά κανάλια. Αποφεύγοντας να αναφερθεί στο λιντσάρισμα ανέφερε πως «ο δράστης έσπασε την εξωτερική βιτρίνα, βγήκε από κάτω και κόπηκε. Έμεινε στον τόπο, πέθανε». Ακόμη και μετά τη δημοσίευση του οπτικού υλικού, μετά την απολογία του στον ανακριτή είπε στις τηλεοπτικές κάμερες «όταν βλέπεις κάποιον στο μαγαζί σου τρελαίνεσαι».
Στην απολογία του, όπως αυτή δημοσιεύτηκε από τα Μέσα, κατέθεσε πως τον είδε να ψάχνει για χρήματα, πως χτύπαγε την ταμειακή μηχανή και πως έσπασε τη βιτρίνα του καταστήματος (και την εσωτερική και την εξωτερική), μόνος του, στην προσπάθεια του να απεγκλωβιστεί. Αυτό που επίσης κατέθεσε είναι πως ο ίδιος δεν τον χτύπησε και πως δεν γνωρίζει από που προήλθε τόσο αίμα εντός και εκτός του καταστήματος.
Ο δεύτερος κατηγορούμενος, την ίδια μέρα της δολοφονίας και τις επόμενες ημέρες, όσο οι διωκτικές αρχές τον αναζητούσαν, μέσω των κοινωνικών δικτύων του δήλωνε πως υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας του περιστατικού. Χωρίς να αναφέρει την εμπλοκή του σε αυτό, και ενώ είχε γίνει γνωστό πως οι αρχές αναζητούν τον δεύτερο άνδρα του βίντεο, ισχυριζόταν πως ο Ζακ Κωστόπουλος ήταν σε κατάσταση αμόκ, πως είχε πάρει ουσίες και πως έκοψε μόνος του τον λαιμό του με ένα κομμάτι γυαλί. Ακόμη και όταν βρέθηκε από την Αστυνομία, μέσα από την Ασφάλεια τηλεφώνησε σε τηλεοπτική εκπομπή λέγοντας πως «ο δράστης ήταν σε επιθετικό αμόκ… Είχε βάλει σε ένα σακουλάκι κάποια κοσμήματα, είχε ανοίξει την ταμειακή, την είχε ρίξει κάτω. Την ώρα που προσπάθησε να βγει έξω κράταγε ένα μαχαίρι. Εγώ εκείνη την ώρα είδα σαν παρατηρητής το μαχαίρι και θεώρησα και έκρινα ότι αυτός ο άνθρωπος με το επιθετικό αμόκ που έχει, δεν υπάρχει περίπτωση να μη βγει έξω για να σκοτώσει κόσμο. Αυτή ήταν η αντίδραση, να τον περιορίσω σε αυτό τον χώρο. Αφού κατάφερε και βγήκε, τον αφόπλισα, κι έχουμε αυτή την εξέλιξη».
Στην απολογία του, όπως δημοσιεύτηκε, μεταξύ άλλων ανέφερε : «χτύπησα ένα κομμάτι της βιτρίνας για να πέσει κάτω το τζάμι και να μην κόψει τον λαιμό του δράστη την ώρα που έβγαινε, την χτύπησα για να τον προστατέψω».
Οι ισχυρισμοί της πολιτικής αγωγής
Όπως έχει αναφέρει η Πολιτική Αγωγή, μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κάποια ένδειξη ή εξήγηση, βάσει των ερευνών της αστυνομίας ή των δικαστικών αρχών, που να εξηγεί γιατί ο Ζακ Κωστόπουλος βρέθηκε μέσα στο κοσμηματοπωλείο. Το μόνο βέβαιο είναι πως δεν έχει προηγηθεί οποιαδήποτε χρήση ουσιών ή αλκοόλ όπως απεδείχθη και από τις τοξικολογικές εξετάσεις.
Ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλα περιστατικά που να οδηγούν σε περαιτέρω ποινική αξιολόγηση όπως, παραδείγματος χάριν, ρατσιστικά κίνητρα. Ωστόσο, παρότι η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου διέταξε να γίνει διερεύνηση για τα τυχόν ρατσιστικά κίνητρα του εγκλήματος, δεν έγινε τίποτα προς την κατεύθυνση αυτή και οι αστυνομικές αρχές δεν ενήργησαν ώστε να παρέξουν κάποιο στοιχείο που ενδεχομένως θα μπορούσε να αξιολογηθεί είτε θετικά, είτε αρνητικά για τη διακρίβωση αυτή. Ως προς αυτό, η πολιτική αγωγή τονίζει πως «σε κάθε περίπτωση, είναι προφανές και από τη συμπεριφορά των δραστών, του διασώστη, των αστυνομικών, ασχέτως του αν ή όχι είχαν αντιληφθεί ότι είναι ομοφυλόφιλος, ότι είναι ρατσιστικό αυτό το αδίκημα με την κοινωνική έννοια, δηλαδή θεώρησαν ότι είναι ένα πρόσωπο περιθωριακό, και ως εκ τούτου μπορούμε να το μεταχειριζόμαστε κατ’ αυτόν τον τρόπο και ως προς την έλλειψη διάσωσης και ως προς τη σύλληψη».
Έχει επισημανθεί μετά τους ισχυρισμούς των κατηγορουμένων πως βρέθηκαν σε νόμιμη άμυνα, πως:
«Το περίεργο σε αυτή την υπόθεση είναι ότι ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι πράγματι θεώρησαν ότι ο Κωστόπουλος αποπειράται να διαπράξει ένα αδίκημα μέσα στο κοσμηματοπωλείο, ακόμη κι αν πράγματι πιστέψουμε ότι αυτό ήταν το κίνητρο, ο άνθρωπος αυτός είναι απολύτως εγκλωβισμένος σε αυτό το μαγαζί. Αρκούσε λοιπόν να κληθεί η αστυνομία, η οποία πράγματι ήρθε μετά από λίγα λεπτά, και να τον συλλάβει ή να διερευνήσει τι συνέβη. Το γεγονός ότι οι ίδιοι, με τις δικές τους πράξεις, έσπασαν και τις δυο βιτρίνες (κάτι που αποδεικνύεται και από το οπτικό υλικό) προκειμένου να τον καταστήσουν στόχο και στη συνέχεια να τον διαλύσουν στο ξύλο, αυτό είναι μια επιθετική ενέργεια που κάνανε. Απελευθέρωσαν οι ίδιοι τον άνθρωπο τον οποίο υποτίθεται ότι φοβόντουσαν. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει φόβος. Η απόφαση είναι συνειδητή και η τιμωρία και ο παραδειγματισμός».
Στην υπόθεση αυτή είδαμε την αστυνομία να ερευνά τη ληστεία, ο νεκρός Ζακ Κωστόπουλος να αντιμετωπίζεται ως ύποπτος και να γίνεται η άρση των τηλεφωνικών επικοινωνιών του αλλά όχι των δυο κατηγορουμένων για τον θάνατο του.
Σύμφωνα με την Πολιτική Αγωγή «Εμμονικά η αστυνομία κατά την υποτιθέμενη διερεύνηση των περιστατικών συνέχιζε να αντιμετωπίζει τον Ζαχαρία Κωστόπουλο ως τον επίδοξο ληστή με το μαχαίρι, να αναζητά την εξιχνίαση ενός εγκλήματος που δεν έγινε ποτέ και αγνόησε, παραγνώρισε ένα έγκλημα το οποίο τελέστηκε. Ακόμη και από τους αστυνομικούς δεν έγινε καμιά τέτοια διακρίβωση. Πρώτον, ληστεία δεν υπάρχει νομοτυπικά, γιατί ληστεία είναι άσκηση βίας κατά συγκεκριμένου προσώπου, που αυτό δεν υπήρξε, κατά δεύτερο λόγο ούτε απόπειρα κλοπής μπορεί να στοιχειοθετηθεί, γιατί όπως ο ίδιος ο αστυνομικός καταθέτει, δεν υπήρχε τίποτα πειραγμένο. Επίσης, ο Ζακ Κωστόπουλος εισήλθε από ανοιχτή πόρτα και δεν βρέθηκε τίποτα επάνω του».
Κατηγορούμενοι για το αδίκημα της θανατηφόρας σωματικής βλάβης από κοινού είναι και τέσσερις από τους οκτώ συνολικά αστυνομικούς που βρέθηκαν στο σημείο. Από τον Γενικό Γραμματέα του Σωματείου των Ειδικών Φρουρών οι ενέργειες τους χαρακτηρίστηκαν «νόμιμη αστυνομική βία», ενώ ο Πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών υπαλλήλων, δήλωσε πως «αυτή είναι η πρακτική και σε όποιον αρέσει», σχολιάζοντας τη χειροπέδηση ενός ημιθανούς ανθρώπου ο οποίος αιμορραγούσε. Η Ένορκη Διοικητική Εξέταση που διενεργήθηκε από την ΕΛ.ΑΣ., πρότεινε την απόταξη για τους τέσσερις αστυνομικούς, ενώ για τους υπόλοιπους προτάθηκε αργία με απόλυση.
