Στις 7 Οκτωβρίου με την ανακοίνωση της απόφασης στην δίκη της Χρυσής Αυγής ολοκληρώνεται μια ιστορική διαδικασία 5,5 ετών.
Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε πώς φτάσαμε ως εδώ και κυρίως, πώς αντιμετωπίστηκε η ΧΑ διαχρονικά από το πολιτικό σύστημα, ώστε η θεσμική αυτή μνήμη να αποτελέσει οδηγό για το μέλλον.
Η ΧΑ δεν προέκυψε από το πουθενά και η παρουσία της για πολλά χρόνια χαρακτηριζόταν γραφική. Η είσοδος της στην Βουλή το 2012 άλλαξε τα δεδομένα και έγινε «μέλος» της καθημερινής κοινωνικής και πολιτικής ζωής και απέκτησε ρόλο στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Η αποτυχία του πολιτικού συστήματος να δημιουργήσει την αναγκαία «υγειονομική ζώνη» και να την αποκλείσει από αυτή την καθημερινότητα της έδωσε χώρο να αναπτυχθεί, ενώ κάποιες εξαιρετικά ατυχείς και απαράδεκτες πολιτικές συμπεριφορές και επιλογές, την έβαλαν στο πολιτικό παιχνίδι (οι επαφές Κασιδιάρη – Μπαλτάκου, το ταξίδι στο Καστελόριζο βουλευτών ΣΥΡΙΖΑ και ΧΑ, η θεωρία της «σοβαρής Χρυσής Αυγής», τα περί αυθεντικού κινήματος κτλ), ενώ και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης συνέβαλαν καθοριστικά στην δημιουργία ενός πιο φιλικού κοινωνικού προφίλ.
Αυτή η κανονικοποίηση κράτησε την ΧΑ στην επικαιρότητα, παρόλο που οι εγκληματικές συμπεριφορές της συνεχίζονταν με αποκορύφωμα την δολοφονία του Παύλου Φύσσα.
Η καθυστερημένη θεσμική αφύπνιση, η οποία οδήγησε την ΧΑ σε δίκη θα κλείσει αυτό το κεφάλαιο της πολιτικής ιστορίας της χώρας, χωρίς αυτό να σημαίνει το τέλος του φασισμού και του ναζισμού στην χώρα.
Εκτός όμως από τη δικαστική διαδικασία, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η δίκη έχει ήδη αποτελέσματα, πολιτικά και κοινωνικά, αφού συνέβαλε στο να μην μπει η ΧΑ στην Βουλή το 2019, οδήγησε στην κατανόηση του σύγχρονου νεοναζιστικού φαινομένου και κινητοποίησε την κοινωνία και το πολιτικό σύστημα, απαντώντας σε όλα τα επιχειρήματα που βασίζονταν στον κοινοβουλευτικό χαρακτήρα της εγκληματικής οργάνωσης.
Είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι κατά την διάρκεια το 5,5 χρόνων, ειδικά όσο πλησιάζουμε προς την απόφαση, όλο και περισσότερος κόσμος δείχνει ενδιαφέρον να ενημερωθεί για τη δίκη και την εγκληματική δράση της ΧΑ.
Είναι μια σημαντική δημοκρατική παρακαταθήκη, την οποία πρέπει να προστατέψουμε από την μικροπολιτική εκμετάλλευση και να την χρησιμοποιήσουμε για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων, ώστε το μίσος ο ρατσισμός και ο φασισμός να μην βρουν ξανά χώρο.
*Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
