Αντιδράσεις στην Ελλάδα, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο έχει προκαλέσει από η απόφαση του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν να μετατραπεί η Αγία Σοφία, από έναε οικουμενικό μνημείο, σε τζαμί.
Το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας, το κορυφαίο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας, ανακοίνωσε ότι ακύρωσε το κυβερνητικό διάταγμα του 1934, με το οποίο μετατράπηκε σε μουσείο η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, αποφασίζοντας ότι είναι παράνομο και ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη μετατροπή του μνημείου σε τζαμί, παρά τις διεθνείς προειδοποιήσεις εναντίον μιας τέτοιας ενέργειας.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, η οποία είναι ιδιοκτησία του Ιδρύματος Μωάμεθ Πορθητή έχει διατηρηθεί και διασφαλίζεται «από τη νομική μας τάξη» και η Αγία Σοφία έχει παραχωρηθεί στο κοινό για να χρησιμοποιηθεί ως τζαμί κατ’απαίτηση του ιδρύματος.
Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε πως η χώρα του ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και προαναγγέλλοντας την πρώτη μουσουλμανική προσευχή στις 24 Ιουλίου.
Διεθνές κύμα εναντίον της απόφασης:
Η εξέλιξη αυτή έφερε αντιδράσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και το εξωτερικό. «Η απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει σε τζαμί την Αγία Σοφία προκαλεί ευθέως την ιστορική μας μνήμη. Υπονομεύει ανεπανόρθωτα τις αξίες της ανεκτικότητας και του διαλόγου των θρησκειών και επιφέρει σοβαρό πλήγμα στις σχέσεις της με την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη διεθνή κοινότητα» », δήλωσε η πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου
ΕΕ και ΗΠΑ κατά Ερντογάν
«Λυπηρή» χαρακτήρισε την απόφαση για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ. Παράλληλα ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και Επίτροπος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής, Μαργαρίτης Σχοινάς, υπογράμμισε ότι «η Αγία Σοφία είναι σύμβολο διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου. Είναι μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, είναι μουσείο, είναι σύμβολο. Είναι επίσης σύμβολο μιας πόλης, η οποία από μόνη της συμβολίζει τις αξίες που θα θέλαμε να επικρατούν στον σημερινό κόσμο».
Απαντώντας σε ερώτηση των Ελλήνων ανταποκριτών στην Ουάσιγκτον, η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μόργκαν Ορτέιγκους κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να διατηρήσει την προσβασιμότητα σε όλους τους επισκέπτες: «Κατανοούμε ότι η τουρκική κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στη διατήρηση της πρόσβασης στην Αγία Σοφία για όλους τους επισκέπτες και ανυπομονούμε να ακούσουμε τα σχέδιά της για να διασφαλίσει ότι θα παραμείνει προσβάσιμη χωρίς εμπόδια σε όλους».
Η UNESCO ανακοίνωσε ότι η Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς θα αξιολογήσει εκ νέου το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, αφού ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την ανακήρυξε τζαμί, νωρίτερα σήμερα.
«Είναι λυπηρό που η απόφαση της Τουρκίας δεν ήταν αντικείμενο διαλόγου, ούτε υπήρξε κάποια γνωστοποίηση νωρίτερα», ανέφερε σε ανακοίνωσή της, στην οποία καλεί τις τουρκικές αρχές «να ξεκινήσουν χωρίς καθυστέρηση διάλογο προκειμένου να αποφευχθεί η οπισθοχώρηση από την παγκόσμια αξία αυτής της σπάνιας κληρονομιάς, η διατήρηση της οποίας θα επανεξεταστεί από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς στην επόμενη συνεδρίασή της».
Ακόμα o Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος τόνισε μέσω Twitter πως «τα συνταρακτικά νέα σχετικά με την Αγία Σοφία ελπίζουμε να μην σηματοδοτούν την επιδείνωση της πολιτικής της Τουρκικής κυβέρνησης έναντι του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των άλλων χριστιανικών μειονοτήτων της Τουρκίας, δηλαδή την προσβολή της θρησκευτικής ελευθερίας», προσέθεσε.
