Η Επιτροπή δημοσίευσε τα αποτελέσματα του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας, ο οποίος παρακολουθεί τις συνολικές ψηφιακές επιδόσεις της Ευρώπης και καταγράφει την πρόοδο των χωρών στην ψηφιακή ανταγωνιστικότητα
Επί συνόλου 28 κρατών μελών της ΕΕ, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 27η θέση στον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2020, με την Ε.Ε. πάντως να κάνει ιδιαίτερη αναφορά στη σειρά ψηφιακών πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει η χώρα ειδικά το τελευταίο διάστημα και λόγω COVID-19, χάρη στις οποίες επιταχύνθηκε ο ρυθμός του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Η Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα τα αποτελέσματα του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2020, ο οποίος παρακολουθεί τις συνολικές ψηφιακές επιδόσεις της Ευρώπης και καταγράφει την πρόοδο των χωρών της ΕΕ όσον αφορά την ψηφιακή τους ανταγωνιστικότητα.
Ο DESI δείχνει ότι φέτος σημειώνεται πρόοδος σε όλα τα κράτη μέλη και σε όλους τους βασικούς τομείς που μετράει ο δείκτης. Αυτό αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία στο πλαίσιο της πανδημίας του κορονοϊού, η οποία έχει καταδείξει πόσο σημαντικές έχουν καταστεί οι ψηφιακές τεχνολογίες, καθώς μας δίνουν τη δυνατότητα να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε, παρακολουθούν την εξάπλωση του ιού ή επιταχύνουν την αναζήτηση φαρμάκων και εμβολίων.
Επιπλέον, οι δείκτες DESI που είναι συναφείς με την ανάκαμψη δείχνουν ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να βελτιώσουν την κάλυψη των δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας, να εκχωρήσουν φάσμα 5G ώστε να καταστεί δυνατή η εμπορική διάθεση υπηρεσιών 5G, να βελτιωθούν οι ψηφιακές δεξιότητες των πολιτών και να ψηφιοποιηθούν περαιτέρω οι επιχειρήσεις και ο δημόσιος τομέας.
Η Φινλανδία, η Σουηδία, η Δανία και οι Κάτω Χώρες κατέχουν ηγετική θέση όσον αφορά τις συνολικές ψηφιακές επιδόσεις στην ΕΕ. Η Μάλτα, η Ιρλανδία και η Εσθονία ακολουθούν αμέσως μετά. Ο Διεθνής Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (I-DESI) δείχνει ότι οι χώρες της ΕΕ με τις καλύτερες επιδόσεις πρωτοπορούν επίσης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ δεν είναι πρωτοπόροι στον ψηφιακό τομέα, γεγονός που δείχνει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός πρέπει να επιταχυνθεί προκειμένου η ΕΕ να υλοποιήσει επιτυχώς τον διττό ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό. Τα τελευταία 5 χρόνια, η Ιρλανδία έχει σημειώσει τη σημαντικότερη πρόοδο, ακολουθούμενη από τις Κάτω Χώρες, τη Μάλτα και την Ισπανία. Οι χώρες αυτές σημειώνουν επίσης επιδόσεις πολύ υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ, όπως μετράται με βάση τη βαθμολογία DESI.
Δεδομένου ότι η πανδημία είχε σημαντικό αντίκτυπο σε καθεμία από τις πέντε διαστάσεις που παρακολουθούνται από τον DESI, οι διαπιστώσεις του 2020 θα πρέπει να ερμηνευθούν σε συνδυασμό με τα πολυάριθμα μέτρα που έλαβαν η Επιτροπή και τα κράτη μέλη για τη διαχείριση της κρίσης και τη στήριξη της ανάκαμψης. Τα κράτη μέλη έλαβαν μέτρα για την ελαχιστοποίηση της μετάδοσης και τη στήριξη των συστημάτων υγείας, για παράδειγμα με την εισαγωγή εφαρμογών και πλατφορμών για τη διευκόλυνση της τηλεϊατρικής και τον συντονισμό των πόρων υγειονομικής περίθαλψης.
Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος κ. Μαγκρέιτε Βέστεϊγιερ δήλωσε τα εξής: «Η κρίση του κορονοϊού κατέδειξε πόσο σημαντικό είναι για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να είναι συνδεδεμένοι και να μπορούν να αλληλεπιδρούν ηλεκτρονικά. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τα κράτη μέλη για τον εντοπισμό τομέων στους οποίους απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις, ώστε όλοι οι Ευρωπαίοι να μπορούν να επωφεληθούν από τις ψηφιακές υπηρεσίες και καινοτομίες.»
Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς κ. Τιερί Μπρετόν, πρόσθεσε τα εξής: «Τα στοιχεία που δημοσιεύουμε σήμερα δείχνουν ότι η βιομηχανία χρησιμοποιεί περισσότερο από ποτέ ψηφιακές λύσεις. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το ίδιο ισχύει επίσης για τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις και ότι χρησιμοποιούνται οι πιο προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες σε ολόκληρο το φάσμα της οικονομίας.»
Στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης για την Ευρώπη, που εγκρίθηκε στις 27 Μαΐου 2020, ο DESI θα παρέχει στοιχεία για τις ειδικές ανά χώρα αναλύσεις στις οποίες θα στηρίζονται οι ψηφιακές συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να στοχεύσουν και να ιεραρχήσουν τις μεταρρυθμιστικές και επενδυτικές ανάγκες τους, διευκολύνοντας έτσι την πρόσβαση στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 560 δισ. ευρώ. Ο μηχανισμός θα παράσχει στα κράτη μέλη τα κονδύλια που θα καταστήσουν τις οικονομίες τους πιο ανθεκτικές και θα διασφαλίσει ότι οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις θα στηρίξουν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
Κύρια πορίσματα σε 5 ψηφιακούς τομείς
Ο Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας παρακολουθεί την πρόοδο που σημείωσαν τα κράτη μέλη σε 5 βασικούς τομείς πολιτικής, συγκεκριμένα τη συνδεσιμότητα, τις ψηφιακές δεξιότητες, τη χρήση του διαδικτύου από ιδιώτες, την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις και τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες.
Η συνδεσιμότητα έχει βελτιωθεί, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα για να καλυφθούν οι ταχέως αυξανόμενες ανάγκες. Τα κράτη μέλη εργάζονται για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των νέων κανόνων της ΕΕ που θεσπίστηκαν το 2018, με σκοπό την προώθηση των επενδύσεων στα δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας, τόσο σταθερών όσο και κινητών επικοινωνιών.
Το 2019, το 78 % των νοικοκυριών είχε συνδρομή σε σταθερή ευρυζωνική σύνδεση, έναντι 70 % πριν από 5 χρόνια, και τα δίκτυα 4G καλύπτουν σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού της Ευρώπης.
Ωστόσο, μόνο 17 κράτη μέλη έχουν ήδη εκχωρήσει φάσμα στις πρωτοπόρες ζώνες 5G (5 χώρες περισσότερες σε σύγκριση με πέρσι). Η Φινλανδία, η Γερμανία, η Ουγγαρία και η Ιταλία είναι οι πλέον προηγμένες όσον αφορά την ετοιμότητα για τα δίκτυα 5G. Σταθερά ευρυζωνικά δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας διατίθενται στο 44 % των νοικοκυριών της ΕΕ.
Μεγαλύτερη πρόοδος απαιτείται όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, ιδίως δεδομένου ότι η κρίση του κορονοϊού κατέδειξε ότι οι επαρκείς ψηφιακές δεξιότητες είναι κρίσιμης σημασίας για να μπορούν οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού της ΕΕ, το 42 %, εξακολουθεί να μην διαθέτει ούτε καν βασικές ψηφιακές δεξιότητες.
Το 2018, σε ολόκληρη την ΕΕ εργάζονταν περίπου 9,1 εκατομμύρια άνθρωποι ως ειδικοί ΤΠΕ, 1,6 εκατομμύρια περισσότεροι σε σύγκριση με 4 χρόνια νωρίτερα. Το 64 % των μεγάλων επιχειρήσεων και το 56 % των ΜΜΕ που προσέλαβαν ειδικούς ΤΠΕ κατά τη διάρκεια του 2018 ανέφεραν ότι οι κενές θέσεις για ειδικούς ΤΠΕ ήταν δύσκολο να πληρωθούν.
Παρότι η πανδημία προκάλεσε κατακόρυφη αύξηση στη χρήση του διαδικτύου, η τάση αυτή ήταν παρούσα ήδη πριν από την κρίση, καθώς το 85 % των ατόμων χρησιμοποιούν το διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα (έναντι 75 % το 2014). Μεγαλύτερη αύξηση σημείωσε η χρήση βιντεοκλήσεων, από 49 % των χρηστών του διαδικτύου το 2018 σε 60 % το 2019. Οι τραπεζικές συναλλαγές και οι αγορές μέσω διαδικτύου είναι επίσης πιο δημοφιλείς σε σύγκριση με το παρελθόν, καθώς χρησιμοποιούνται από το 66 % και το 71 % των χρηστών του διαδικτύου, αντίστοιχα.
Οι επιχειρήσεις ψηφιοποιούνται όλο και περισσότερο, με πρωτοπόρες τις μεγάλες επιχειρήσεις. Το 38,5 % των μεγάλων επιχειρήσεων βασίζονται ήδη σε προηγμένες υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους και το 32,7 % ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν αναλύσεις μαζικών δεδομένων. Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ δεν αξιοποιούν ακόμη πλήρως αυτές τις ψηφιακές τεχνολογίες, καθώς μόλις το 17 % εξ αυτών χρησιμοποιούν υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους και μόλις το 12 % την ανάλυση μαζικών δεδομένων. Όσον αφορά το ηλεκτρονικό εμπόριο, μόλις το 17,5 % των ΜΜΕ πραγματοποίησαν πωλήσεις προϊόντων ή υπηρεσιών στο διαδίκτυο το 2019, μετά από πολύ μικρή αύξηση 1,4 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με το 2016. Αντίθετα, το 39 % των μεγάλων επιχειρήσεων πραγματοποίησαν διαδικτυακές πωλήσεις το 2019.
Προκειμένου να τονωθεί το ηλεκτρονικό εμπόριο, η ΕΕ συμφώνησε στη λήψη μιας σειράς μέτρων, από την κατάργηση των αδικαιολόγητων διασυνοριακών φραγμών και τη διευκόλυνση της φθηνότερης διασυνοριακής παράδοσης δεμάτων έως την εξασφάλιση της προστασίας των δικαιωμάτων των επιγραμμικών πελατών και την προώθηση της διασυνοριακής πρόσβασης σε επιγραμμικό περιεχόμενο. Από τον Δεκέμβριο του 2018, οι καταναλωτές και οι εταιρείες μπορούν να βρίσκουν τις καλύτερες ευκαιρίες σε ολόκληρη την ΕΕ, χωρίς να υφίστανται διακρίσεις λόγω της ιθαγένειας ή του τόπου διαμονής τους.
Τέλος, παρατηρείται αυξητική τάση όσον αφορά τη χρήση ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών στους τομείς της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και της ηλεκτρονικής υγείας, γεγονός που επιτρέπει την αύξηση της αποδοτικότητας και της εξοικονόμησης για τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις, τη βελτίωση της διαφάνειας και τη μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική ζωή. Το 67 % των χρηστών του διαδικτύου που υπέβαλαν έντυπα στη δημόσια διοίκηση το 2019 χρησιμοποιούν πλέον διαδικτυακούς διαύλους, έναντι 57 % το 2014, γεγονός που καταδεικνύει την ευκολία χρήσης των υπηρεσιών που χρησιμοποιούν ΤΠΕ σε σύγκριση με τις έγχαρτες υπηρεσίες. Οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις στον εν λόγω τομέα είναι η Εσθονία, η Ισπανία, η Δανία, η Φινλανδία και η Λετονία.
Η Ελλάδα
Για την Ελλάδα, όπως επισημαίνεται στην έκθεση της Επιτροπής, με τα στοιχεία πριν από την πανδημία, κατά το προηγούμενο έτος, παρά την αύξηση της συνολικής βαθμολογίας της, σημείωσε περιορισμένη βελτίωση των επιδόσεών της όσον αφορά τις παραμέτρους του δείκτη DESI που μετρήθηκαν.
Ωστόσο, η Ελλάδα βελτίωσε τις επιδόσεις της όσον αφορά την παράμετρο του ανθρώπινου κεφαλαίου, σημειώνοντας πρόοδο σε όλους, σχεδόν, τους σχετικούς δείκτες. Για πρώτη φορά, το ποσοστό των ατόμων που έχουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες υπερβαίνει το 50 %.
Όσον αφορά τη συνδεσιμότητα, η Ελλάδα προχωρεί με πολύ ταχείς ρυθμούς στον τομέα της ευρυζωνικών επικοινωνιών υψηλής ταχύτητας (NGA), έχοντας σημειώσει σημαντική πρόοδο κατά 15 εκατοστιαίες μονάδες κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, παραμένοντας όμως κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Εντούτοις, αναμένεται βελτίωση, καθώς η Επιτροπή έχει εγκρίνει το φιλόδοξο έργο για υποδομές ευρυζωνικών επικοινωνιών υπερυψηλής ταχύτητας, το οποίο θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Ελλάδας στον ψηφιακό τομέα.
Συνολικά, η χώρα σημείωσε τη μεγαλύτερη πρόοδο σε σχέση με το προηγούμενο έτος στην ενότητα «Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες», αλλά η βαθμολογία της εξακολουθεί να υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου της ΕΕ.
Οπως επισημαίνεται στην έκθεση για τη χώρα μας, μετά τις εκλογές του Ιουλίου του 2019, το νέο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης απέκτησε στρατηγικό ρόλο και έλαβε την εντολή για τον σχεδιασμό, τον συντονισμό και την υλοποίηση της στρατηγικής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Το υπουργείο είναι αρμόδιο για την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών στους πολίτες και στις επιχειρήσεις, που βασίζονται σε απλουστευμένες διοικητικές διαδικασίες. Είναι επίσης αρμόδιο για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας των διαδικασιών μεταξύ όλων των άλλων υπουργείων και κρατικών υπηρεσιών.
Στόχος είναι να αποκτήσει η Ελλάδα «εξ ορισμού ψηφιακό χαρακτήρα» («digital by default») έως το 2023. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση αναθεώρησε την εθνική ψηφιακή στρατηγική για την περίοδο 2016-2021. Η νέα στρατηγική, με τίτλο «Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού», αναμένεται να δρομολογηθεί κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020.
Βασίζεται στις πέντε ενότητες της έκθεσης για τον δείκτη DESI, σε συνδυασμό με ένα ισχυρό μοντέλο διακυβέρνησης για τον συντονισμό της υλοποίησης από κοινού με όλες τις ενδιαφερόμενες οντότητες. Προβλέπει επίσης τη συντονισμένη υλοποίηση σημαντικών έργων ΤΠ, ορισμένων σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, καλούμενων ως έργων «άμεσου οφέλους» («Quick-win»), και άλλων που απαιτούν πιο μακροπρόθεσμη προετοιμασία.
