Γιατί το Ισραήλ δεν παίζει στο Κύπελλο Ασίας;
Στο νέο επεισόδιο του podcast της ROSA «Πελότα Λίμπρε» απαντάμε στο παραπάνω ερώτημα, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή από το 1948 μέχρι τις μέρες μας.
Ως γνωστόν, η ισραηλινή ομοσπονδία είναι μέλος της UEFA, συμμετέχει στα προκριματικά για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα και για το Παγκόσμιο Κύπελλο, με τους συλλόγους να αγωνίζονται στις ευρωπαϊκές διασυλλογικές διοργανώσεις.
Ο λόγος για αυτή την…ιδιαιτερότητα είναι εύκολα κατανοητός υπό το πρίσμα της μακροχρόνιας σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστινίων, αλλά δεν ήταν πάντα έτσι, το αντίθετο θα λέγαμε, καθώς μέχρι το 1968 το Ισραήλ διεκδικούσε με αξιώσεις το Κύπελλο Ασίας, το έχει κατακτήσει το 1964 και το 1968, ενώ μέσω ενός ομίλου στην… Ωκεάνια με αντιπάλους τη Νέα Ζηλανδία και τη Αυστραλία λύθηκε το ζήτημα της αδυναμίας εύρεσης αντιπάλων στην Ασία και το Ισραήλ κατέγραψε τη μοναδική του παρουσία στο Παγκόσμιο Κύπελλο, το 1970. Το σημείο καμπής στην ιστορία του ισραηλινού ποδοσφαίρου συνέβη το 1974, αλλά οι ρίζες αυτού του γεγονότος είναι σαφώς πιο περίπλοκες.
Τι συνέβη το 1974;
Τον Οκτώβριο του 1973, το Ισραήλ δέχτηκε επίθεση από έναν συνασπισμό αραβικών κρατών με επικεφαλής την Αίγυπτο και τη Συρία. Ο στόχος ήταν να κερδίσουν τους Ισραηλινούς και να τους πείσουν να αποστρατικοποιήσουν το Όρος Σινά, το Γκολάν, τη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, που κατελήφθησαν μετά τον πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967. Ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, που ξέσπασε το φθινόπωρο του 1973, ήταν ο τρίτος πόλεμος στη Μέση Ανατολή, με το Ισραήλ να μάχεται τις κύριες αραβικές χώρες από την άλλη.
Οι συνέπειες αυτής της σύγκρουσης ήταν πολύ μεγαλύτερες από τις εκείνες των προηγούμενων συγκρούσεων: η υποστήριξη του ΟΠΕΚ στην αραβική εισβολή, που επιτεύχθηκε μέσω της αύξησης της τιμής του πετρελαίου για τις φιλο-ισραηλινές δυνάμεις, είχε προκαλέσει μια παγκόσμια οικονομική κρίση, με την αρχική διάλυση των στρατευμάτων του Τελ Αβίβ να έχει υπονομεύσει τον ρόλο του Ισραήλ ως κυρίαρχης στρατιωτικής δύναμης στην περιοχή. Αυτή η κατάσταση είχε πυροδοτήσει την πρώτη σοβαρή κρίση στο τοπικό Εργατικό Κόμμα – που βρισκόταν στην εξουσία από το 1948 – αναγκάζοντας την Γκόλντα Μέιρ να παραιτηθεί, εδραιώνοντας την εθνικιστική δεξιά του Λικούντ του Μεναχέμ Μπέγκιν, η οποία ήταν πολύ πιο αδιάλλακτη στο παλαιστινιακό ζήτημα.
Η ιστορία κρατάει από το 1948
Από τη γέννησή του το 1948 έως το 1974, το Ισραήλ δεν είχε αντιμετωπίσει ποτέ καμία αραβική ομάδα πλην του Ιράν. Τον Μάιο του 1968, λιγότερο από ένα χρόνο μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, η χώρα είχε διοργανώσει το Ασιατικό Κύπελλο και είχε ανοίξει την αγκαλιά της στο Ισραήλ, το οποίο είχε προκριθεί αυτόματα στην τελική φάση του τουρνουά μετά την αποχώρηση του Αφγανιστάν και του Κουβέιτ. Η παρουσία των Ισραηλινών στην Τεχεράνη είχε προκαλέσει αρκετή δυσαρέσκεια στο κοινό, που υποστήριζε την Παλαιστίνη και την εκστρατεία για τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους, αλλά βρήκε την αδιαμφισβήτητη υποστήριξη της ηγεσίας του Σάχη Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί, πιστού συμμάχου των δυτικών χωρών και του Τελ Αβίβ.
Τον Σεπτέμβριο του 1974, οι έβδομοι Ασιατικοί Αγώνες διεξήχθησαν στο Ιράν, σε μια επίδειξη εκσυγχρονισμού και προόδου από την περσική κυβέρνηση, η οποία έβλεπε το ποδοσφαιρικό τουρνουά ως τη ναυαρχίδα των αγώνων. Και προφανώς ο αγώνας της εθνικής ομάδας -της νικήτριας ομάδας των δύο τελευταίων εκδόσεων του Κυπέλλου Ασίας- απέναντι στο Ισραήλ, αποτελούσε τη μεγάλη ποδοσφαιρική αναμέτρηση εκείνων των ημερών.
Αλλά για ακόμη μια φορά η παρουσία του Ισραήλ αποτέλεσε πηγή προστριβών, με τις συνέπειες του πολέμου του Γιομ Κιπούρ να είναι ακόμα αισθητές και το ιρανικό κοινό να μην επιφυλάσσει θερμή υποδοχή στην αντιπροσωπεία από το Τελ Αβίβ. Ολόκληρος ο αγώνας χαρακτηρίστηκε από σκηνές εχθρότητας και μίσους, ύβρεις και αποδοκιμασίες προς τους Ισραηλινούς αθλητές. Όταν ο Orit Abramovitz κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στο άλμα εις ύψος, οι Κινέζοι και Ιάπωνες αθλητές, στη δεύτερη και τρίτη θέση αντίστοιχα, αρνήθηκαν να του δώσουν το χέρι. Το κοινό αμφισβήτησε το χρυσό μετάλλιο της σπρίντερ Esther Roth-Shahamorov, με συνεχή γιουχαΐσματα και προσβολές. Η ομάδα μπάσκετ της Βόρειας Κορέας έφτασε στο σημείο να αρνηθεί να παίξει αγώνα, λόγω της επιλογής του Ισραηλινού Γιτζάκ Πίστινερ ως διαιτητή. Κατά την έναρξη των Αγώνων, η εκτελεστική επιτροπή της Ασιατικής Ολυμπιακής Ομοσπονδίας συνεδρίασε και εκπρόσωποι από αραβικές χώρες πίεσαν και πέτυχαν την αποβολή του Yosef Inbar, εκπροσώπου του Ισραήλ. Το κλίμα κάθε άλλο παρά ειρηνικό ήταν για τους Ισραηλινούς.
Ο ρόλος του Κουβέιτ
Το τουρνουά ποδοσφαίρου ξεκίνησε κανονικά, με το Ισραήλ να περνά εύκολα από τον όμιλο, νικώντας τη Μαλαισία, τις Φιλιππίνες και την Ιαπωνία. Στη δεύτερη φάση, επικράτησε της Βιρμανίας με 3-0, της Βόρειας Κορέας και του Κουβέιτ με 2-0.
Εκείνη την εποχή, το Κουβέιτ αντιπροσώπευε ένα πολλά υποσχόμενο ποδοσφαιρικό «κίνημα» στον αραβικό ασιατικό κόσμο. Το 1972 είχε παίξει για πρώτη φορά στο Ασιατικό Κύπελλο, αν και αποκλείστηκε στον πρώτο γύρο, όμως η τοπική μοναρχία επένδυε πολλά χρήματα στον άθλημα και η πρόοδος είχε αρχίσει να φαίνεται. Αυτός ο ρόλος ως ηγετικής χώρας του αραβικού κόσμου στο ποδόσφαιρο θα ήταν καθοριστικός για αυτό που συνέβη στις 14 Σεπτεμβρίου.
Ενώ ο αγώνας με το Ισραήλ είχε ολοκληρωθεί, το Κουβέιτ εμφανίστηκε στη συνεδρίαση του Asian Football Cup που πραγματοποιήθηκε στην Τεχεράνη με μια ανατρεπτική πρόταση: να τεθεί σε ψηφοφορία η αποβολή του Ισραήλ από τη ασιατική ομοσπονδία. Το επιχείρημα ήταν ότι το Ισραήλ έπληττε το ποδόσφαιρο συνολικά καθώς η παρουσία της εθνικής ομάδας της χώρας εμπόδιζε πολλές χώρες να συμμετάσχουν στο τουρνουά λόγω της άρνησής τους να αγωνιστούν απέναντι σε Ισραηλινούς αθλητές. Πίσω από αυτό το επιχείρημα κρυβόταν η στήριξη προς τους Παλαιστινίους και η εκδίκηση, σε αθλητικό τουλάχιστον επίπεδο, για όσα είχαν γίνει από 1948.
