Η ιρλανδική Μποέμιανς είναι κάτι παραπάνω από μια ποδοσφαιρική ομάδα

Το μοντέλο διαχείρισης «από τα κάτω»

Πολλοί εκτιμούν ότι η άνοδος της ομάδας είναι αποτέλεσμα της αλλαγής του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, της οργάνωσης, διαχείρισης και διασφάλισης της βιωσιμότητας  του συλλόγου από τα μέλη. «Ο προσανατολισμός στην κοινότητα, στη συλλογικότητα και η εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών είναι ένα από τα βασικά στοιχεία της επιτυχίας του εγχειρήματος» τονίζει ο Ρόι Άντερσον, μέλος της Μποέμιανς τα τελευταία 15 χρόνια. «Το μοντέλο μας, είναι το μοντέλο του μέλλοντος, αυτό που λείπει από το ποδόσφαιρο». Όταν τον ρωτήσαμε για τη European Super League, μας είπε ότι αυτή είναι η κατεύθυνση που θέλουν να δώσουν στο ποδόσφαιρο τα μεγάλα συμφέροντα, αλλά δεν έχουν καταλάβει την κουλτούρα του αθλήματος και τις βαθιές του ρίζες στις κοινότητες. «Η ιδιοκτησία ‘από τα κάτω’ είναι το μοντέλο που θα αρχίσει να αναπτύσσεται, όσο τα πετροδολάρια κυκλοφορούν στην ποδοσφαιρική αγορά και κάνουν το ποδόσφαιρο και τους παίκτες αντικείμενα ακραίας εμπορικής εκμετάλλευσης. Μόνο με τα μέλη να έχουν ενεργή παρουσία και λόγο στα πράγματα η ομάδα θα πάρει τη σωστή απόφαση για το σύνολο – τους φιλάθλους, τους παίκτες, το προσωπικό και την κοινότητα, όχι μόνο για έναν μικρό αριθμό ανθρώπων που επωφελούνται από τον σύλλογο».

Η Μποέμιανς έχει γίνει αρκετές φορές πρωτοσέλιδο τις τελευταίες σεζόν με νέες πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην προσφορά στην τοπική κοινωνία. Ο σύλλογος ανακοίνωσε πρόσφατα μια ακαδημία ποδοσφαίρου για τυφλούς, λίγο καιρό αφότου προσέφερε ειδικό σχολιασμό για τους οπαδούς με προβλήματα όρασης. Φέτος, η εκτός έδρας φανέλα χορηγείται από το συγκρότημα Fontaines DC, με μέρος των πωλήσεων (15.000 ευρώ) να κατευθύνεται στη φιλανθρωπική οργάνωση Focus Ireland, που δραστηριοποιείται στη στήριξη των αστέγων . Την περασμένη σεζόν, η εκτός έδρας εμφάνιση της ομάδας έτυχε διεθνούς αναγνώρισης, έχοντας πάνω το σλόγκαν «Refugees Welcome», μια πρωτοβουλία μέσω της οποίας επίσης συγκεντρώθηκαν χρήματα για τη στήριξη προσφύγων στο Δουβλίνο. Η φανέλα εμφανίστηκε επίσης στο ηλεκτρονικό παιχνίδι FIFA 21, μεταφέροντας ένα αντιρατσιστικό μήνυμα σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Οι μεγάλες δυσκολίες και προκλήσεις στο διαχειριστικό κομμάτι

«Το γεγονός ότι τα μέλη είναι οι ιδιοκτήτες σε αναγκάζει να συμπεριφέρεσαι με τρόπο που αναγνωρίζει τις ανάγκες, τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινότητά σου. Είτε πρόκειται για τα ζητήματα των αστέγων, είτε για ζητήματα φτώχειας, είτε για ζητήματα σχολικής εκπαίδευσης, είτε για τη μοναξιά των ηλικιωμένων. Ή σε μεγαλύτερη κλίμακα, αν πρόκειται για θέματα όπως η μετανάστευση. Όλα αυτά επηρεάζουν την κοινότητα και τους ανθρώπους που ζουν στο Φίμπσμπορο, στο Δουβλίνο» σημειώνει ο Μάικλ Ίβανς, από τα πιο ενεργά μέλη στην ομάδα.

Η ιδιοκτησία από τα μέλη δεν είναι όμως καθόλου εύκολη. Όπως τονίζει ο Ίβανς, η Μποέμιανς  βρισκόταν στα χέρια των φιλάθλων και οπαδών όταν αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες στις αρχές της δεκαετίας του 2000. «Νομίζω ότι εκείνη την εποχή η χώρα είχε παρασυρθεί στο οικονομικό όργιο του ‘Κέλτικου Τίγρη’ και οι οπαδοί επίσης», εξηγεί. «Ενέκριναν κάποιες κακές αποφάσεις, όπως έκαναν πολλοί άνθρωποι… Αλλά η κατάσταση με το χρέος που διογκώθηκε ήταν ένα τεράστιο ‘καμπανάκι΄. Η ιδιοκτησία των φιλάθλων έσωσε τον σύλλογο τότε, επειδή ο κόσμος αγωνίστηκε πραγματικά γι’ αυτό. Μετά από αυτό, ασχοληθήκαμε ξανά με το τι σημαίνει να είσαι ένας σύλλογος που ανήκει στα μέλη. Για ένα διάστημα, το θεωρούσαμε δεδομένο και δεν κάναμε τόσα πολλά στην κοινότητα. Τώρα έχουμε ένα μοντέλο ενεργού πολίτη», προσθέτει ο Ίβανς.

Ενώ ορισμένοι ιρλανδικοί σύλλογοι έχουν επωφεληθεί από τις ιδιωτικές επενδύσεις, πολλοί έχουν υποστεί τις συνέπειες αυτών των επιλογών. Η τραγική κατάρρευση της Σέλμπουρν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ήταν ουσιαστικά το αποτέλεσμα απερίσκεπτων επιχειρηματικών αποφάσεων των στελεχών της, και η Ντάνταλκ – ο πιο επιτυχημένος ιρλανδικός σύλλογος των τελευταίων ετών – βρίσκεται σήμερα να παραπαίει από σκάνδαλο σε σκάνδαλο υπό τους νέους ιδιοκτήτες του, μια επενδυτική εταιρεία με έδρα τις ΗΠΑ. «Πρέπει να λειτουργείς με τρόπο που να είναι βιώσιμος», αναγνωρίζει ο Άντερσον. «Κανένας σύλλογος δεν μπορεί να λειτουργήσει με ζημίες μακροπρόθεσμα, πρέπει να υπάρχεις σε μια καπιταλιστική κοινωνία δυστυχώς! Πρέπει να έχεις επιχειρηματικό ‘δαιμόνιο’ ως σύλλογος. Αλλά το να λες ότι ο σύλλογος διοικείται απλά ως επιχείρηση ή ότι είσαι πρόθυμος να εγκαταλείψεις την ιδιοκτησία και τον έλεγχο επειδή ο σύλλογος της διπλανής πόρτας μπορεί να κερδίσει τρόπαια πριν από εσένα, είναι μια πραγματικά κακή απόφαση…Η ιδιοκτησία είναι αυτό που μετράει. Και όταν την παραδίδεις σε έναν ιδιώτη επενδυτή, δεν απαιτεί την συμμετοχή των φιλάθλων. Έχουμε ιστορίες επιτυχίας, αλλά έχουμε επίσης και συλλόγους που διαλύονται όταν οι πλούσιοι ιδιοκτήτες αποχωρούν αφήνοντας πίσω δυσθεώρητα χρέη».

Όταν ιδρύθηκε η Μποέμιανς το 1890, ιδρύθηκε σε συνεταιριστική βάση. Ένα μέλος, μία ψήφος: ένα δημοκρατικό σύστημα. Ήταν ένας σύλλογος που χτίστηκε για τα μέλη του. Το ποδόσφαιρο έχει απομακρυνθεί πολύ από εκείνες τις αρχές, με εταιρικά σχήματα που αναλαμβάνουν τη διαχείριση των συλλόγων και να έχουν στόχο μόνο το ασυγκράτητο κέρδος εις βάρος του αθλήματος, των ίδιων των παικτών και της κοινότητας. «Τα μεγάλα funds ασχολούνται μόνο με το κέρδος, αλλά το ποδόσφαιρο δεν βασίζεται στις επιχειρήσεις. Αυτή είναι η ομορφιά του ποδοσφαίρου. Είναι κάτι πολύ περισσότερο από κέρδος και χρήματα, είναι αγάπη, είναι κουλτούρα, είναι τρόπος ζωής» σημειώνουν και οι δύο συνομιλητές μας.

Σε μια εποχή ποδοσφαιρικού τηλεοπτικού «ευαγγελισμού», με μυθικά συμβόλαια και πλήρη εμπορευματοποίηση του αθλήματος από τους «μεγάλους παίκτες» και την προσπάθεια ενός κλειστού κλαμπ να διαμορφώσει την European Super League, η Μποέμιανς κηρύσσει ένα πολύ παλαιότερο «ευαγγέλιο»: ένας σύλλογος που διοικείται για τους οπαδούς του, με αγώνες που είναι κοινοτικά γεγονότα και όχι προϊόντα ψυχαγωγίας, κι ένα ήθος που παραπέμπει στις εργατικές ρίζες του παιχνιδιού.