Το Γαλασαράι-Γιουβέντους, οι «καθυστερήσεις» του Οτσαλάν και ο πανικόβλητος ντ’Αλέμα
Στο νέο επεισόδιο του podcast της ROSA «Πελότα Λίμπρε» κάνουμε ένα ταξίδι πίσω στο 1998. Είναι Νοέμβριος και ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν αναζητά πολιτικό άσυλο στην Ιταλία. Η «καυτή πατάτα» πέφτει στα χέρια του νεοεκλεγέντα κομμουνιστή πρωθυπουργού Μάσιμο ντ’Αλέμα, ενώ στην Τουρκία «βράζουν» και το εθνικιστικό κρεσέντο έχει κορυφωθεί. Μέσα σε αυτό το κλίμα η Γαλατασαράι υποδέχεται τη Γιουβέντους για τους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ.
«Τώρα δεν μπορείς να παίξεις κανονικό ποδοσφαιρικό αγώνα στην Τουρκία», τονίζει ο Τζιάνι Ανιέλι. Αυτή ήταν η επίσημη θέση της Γιουβέντους: ο αγώνας πρέπει να μεταφερθεί σε ουδέτερη έδρα για προφανείς λόγους ασφαλείας. Η εκτελεστική επιτροπή της ΟΥΕΦΑ συνεδρίασε εκτάκτως στις 24 Νοεμβρίου για να αποφασίσει, μόλις μία ημέρα πριν τη διεξαγωγή του παιχνιδιού, καταλήγοντας σε έναν συμβιβασμό που δεν ικανοποιεί στην ουσία κανέναν. Το ματς Γαλατασαράι-Γιουβέντους θα γίνει κανονικά στην Κωνσταντινούπολη, με οπαδούς των γηπεδούχων, αλλά την επόμενη εβδομάδα, στις 2 Δεκεμβρίου. Πίσω από όλη αυτή την αναμπουμπούλα κρύβεται ένα πρόσωπο που δεν έχει καμία σχέση με το ποδόσφαιρο: ονομάζεται Αμπτουλάχ Οτσαλάν, είναι 49 ετών και είναι ο ιδρυτής του PKK, του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν. Για τμήμα της αριστεράς θεωρείται σύμβολο του αγώνα του κουρδικού λαού για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την κοινωνική δικαιοσύνη και ελευθερία, αλλά για την Τουρκία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας τρομοκράτης.
Την ίδια περίοδο, η Ιταλία βιώνει μια ιστορική στιγμή. Από τα τέλη Οκτωβρίου την πρωθυπουργία έχει αναλάβει για πρώτη φορά ένα πρόσωπο από τις τάξεις του πρώην PCI, του ιταλικού κομμουνιστικού κόμματος. Αυτό το πρόσωπο είναι ο Μάσιμο ντ’Αλέμα, με την αριστερά να έχει την κυβερνητική πλειοψηφία. Σε αυτό το πλαίσιο, η πιο αριστερή θεωρητικά κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας παίρνει στα χέρια της την «καυτή πατάτα» του Οτσαλάν. Ο Κούρδος ηγέτης μόλις είχε χάσει την προστασία της Συρίας και του Χαφίζ αλ Άσαντ, που βρισκόταν σε διαμάχη με την Τουρκία για τον έλεγχο του Ευφράτη, και περιπλανιέται στην Ευρώπη αναζητώντας πολιτικό άσυλο μαζί με μια ομάδα σωματοφυλάκων του, επιφορτισμένων με την προστασία του. Έχει φτάσει στη Ρωσία του Γέλτσιν, η οποία ωστόσο δεν σκοπεύει να του δώσει καταφύγιο παρά μόνο για λίγες μέρες. Εκεί τον συνοδεύει ο Ραμόν Μαντοβάνι, βουλευτής του αντιπολιτευόμενου κόμματος της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, ο οποίος τον μεταφέρει με ασφάλεια στην Ιταλία. Είναι 12 Νοεμβρίου και περίπου δύο εβδομάδες αργότερα η πρωταθλήτρια Ιταλίας Γιουβέντους αναμένεται να φιλοξενηθεί στην Κωνσταντινούπολη και να αντιμετωπίσει τη Γαλατασαράι για το Τσάμπιονς Λιγκ.
Ο Μάσιμο ντ’Αλέμα κλήθηκε να διαχειρίστηκε μία σύνθετη υπόθεση σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο. Η κριτική της ιταλικής αριστεράς, πλήθος συντρόφων του, για όσα έκανε (ή δεν έκανε) με τον Οτσαλάν ήταν σκληρή.
Μέσα σε αυτή τη θυελλώδη κατάσταση, η Γιουβέντους βρίσκεται στο επίκεντρο, καθώς είναι η ομάδα που κυριαρχεί στο ιταλικό και διεθνές ποδόσφαιρο τα τελευταία χρόνια. Από την ανάληψη της τεχνικής ηγεσίας από τον Μαρτσέλο Λίπι το καλοκαίρι του 1994, οι «μπιανκονέρι»» έχουν κατακτήσει τρία πρωταθλήματα και ένα Κύπελλο Ιταλίας, δύο Σούπερ Καπ Ιταλίας, ένα Τσάμπιονς Λιγκ, ένα Ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ και ένα Διηπειρωτικό Κύπελλο, φτάνοντας σε ακόμη δύο τελικούς Τσάμπιονς Λιγκ και έναν τελικό Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ. Όμως αυτή τη σεζόν η Γιουβέντους δεν πείθει με τις εμφανίσεις της, οι καλοκαιρινές μεταγραφές δεν έχουν βγει και η ομάδα έχει χάσει συνολικά τη φρεσκάδα της. Όταν ο Οτσαλάν φτάνει στην Ιταλία, οι παίκτες του Λίπι είναι δεύτεροι στη βαθμολογία. Η απόσταση από την εκπληκτική Φιορεντίνα του Τραπατόνι είναι στον ένα μόλις βαθμό και όλοι περιμένουν κάτι παραπάνω. Η Γιουβέντους έχει φέρει ισοπαλία με Βιτσέντζα και Ουντινέζε και στις 15 Νοεμβρίου ηττάται με 2-0 στο Olimpico από τη Ρόμα του Ζντένεκ Ζέμαν.
Ο Μαρτσέλο Λίπι οδήγησε την Γιουβέντους σε πολλές επιτυχίες, αλλά το 1998 ήταν μία δύσκολη χρονιά για εκείνον και την ομάδα. Ο κύκλος έκλεινε.
Ο Ζινεντίν Ζιντάν και ο Άντζελο Ντι Λίβιο ηγούνται της δημόσιας διαμαρτυρίας των παικτών της Γιουβέντους που απειλούν να μην πάνε στην Τουρκία. «Είδα στην τηλεόραση τις ιταλικές σημαίες να καίγονται στην Τουρκία, είδα τα πρόσωπα αυτών των οργισμένων ανθρώπων. Ο φόβος είναι η σωστή λέξη γι’αυτά που νιώθουμε» δηλώνει ο Ζιντάν, και προσθέτει ότι σε μία εβδομάδα η κατάσταση μπορεί να χειροτερέψει. «Δεν ρισκάρεις τη ζωή σου για το ποδόσφαιρο» τονίζει Ντι Λίβιο, απηχώντας τους φόβους όλων των παικτών, με τους Ντεσάμπ, Περούτσι και Πεσότο να ξεκαθαρίζουν ότι δεν θέλουν να αγωνιστούν. Στην Τουρκία το κλίμα παραμένει τεταμένο, τα ΜΜΕ ρίχνουν λάδι στη φωτιά, με τις δηλώσεις της κυβέρνησης ότι οι πάνω από 20.000 αστυνομικοί θα εγγυηθούν την ασφαλή και ομαλή διεξαγωγή του αγώνα να μην πείθουν τους Ιταλούς. Η Γαλατασαράι, που τελικά αποδέχτηκε την αναβολή του ματς, έστειλε τον Φατίχ Τερίμ στο Τορίνο για να καθησυχάσει τον Λίπι και τους διοικούντες τη Γιουβέντους. «Γνωρίζουμε καλά ότι δεν ήταν η Γιούβε που υποδέχτηκε τον Οτσαλάν, δεν ήταν λάθος σας. Κανείς μας δεν μισεί την ομάδα σας», εξηγεί στους Ιταλούς δημοσιογράφους ο Τούρκος προπονητής. Εν τω μεταξύ, στις 29 Νοεμβρίου, οι πρωταθλητές Ιταλίας «ταπεινώθηκαν» από την Μπολόνια με 3-0, με την ψυχολογία όλων να βρίσκεται στο ναδίρ.
Χιλιάδες άνθρωποι διαδηλώνουν ανεμίζοντας σημαίες του PKK και του φυλακισμένου Κούρδου ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν, στο Ντιγιάρμπακιρ, στη νοτιοανατολική Τουρκία. Τα τελευταία 30 χρόνια τέτοιες κινητοποιήσεις είναι συχνές και πυκνές, ανάλογα με τις εξελίξεις στο κουρδικό ζήτημα.
Οι παίκτες της Γιουβέντους συμφωνούν την ύστατη ώρα να καταστρώσουν ένα σχέδιο δράσης: να ταξιδέψουν την Τετάρτη, να παίξουν τον αγώνα και να επιστρέψουν στην Ιταλία το ίδιο βράδυ. Παράλληλα, η ιταλική κυβέρνηση προσπαθεί να κινηθεί διπλωματικά για να στηρίξει την Γιουβέντους. Ο ντ’ Αλέμα πηγαίνει στην Άγκυρα για να συναντήσει τον πρόεδρο Ντεμιρέλ και να προσπαθήσει να τον πείσει να βρουν μία λύση για την υπόθεση Οτσαλάν, ενώ η υπουργός Αθλητισμού Τζιοβάννα Μελανδρί και ο υπουργός Εμπορίου Πιέρο Φασίνο -οπαδός της Γιουβέντους- ταξιδεύουν στην Κωνσταντινούπολη και παρευρίσκονται στο γήπεδο Αλί Σάμι Γιεν για να παρακολουθήσουν τον αγώνα. Περισσότερο από 2.000 χλμ. μακριά, σε μια θωρακισμένη βίλα στα περίχωρα της Ρώμης, γεμάτη πράκτορες κι ασφαλίτες, ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν -οπαδός της Γαλατασαράι- παρακολουθούσε τον αγώνα στην τηλεόραση. Οι δημοσιογράφοι τονίζουν ότι το ματς είναι κακό, με τον Κούρδο ηγέτη να σχολιάζει ότι «ίσως είναι η μόνη φορά που συμφωνώ μαζί τους».
