Είμαστε κοντά στο να γίνουμε ένα «failed state»;

Πριν από τρεις μήνες η κυβέρνηση έλαβε ένα εξόχως κολακευτικό ποσοστό στις εθνικές εκλογές. Ένα ποσοστό που θεωρητικά επιδοκίμασε τα πεπραγμένα της τετραετίας του ολοκληρώθηκε, δίνοντας παράλληλα το πράσινο φως για την επόμενη τετραετία, για να προχωρήσει η ΝΔ σε όσα δεν κατάφερε (;) ή σε όσα δεν πρόλαβε (;) να κάνει το προηγούμενο διάστημα.

Το 41% δεν ήταν εντολή να τοποθετήσει ο κ. Μητσοτάκης όποιον ήθελε όπου να ‘ναι, ούτε να προχωρήσει σε μία χαλαρή διακυβέρνηση, με τον ίδιο καβάλα στο άλογο του νικητή. Πολλά πρόσωπα ήδη αντιμετωπίζουν μεγάλα διαχειριστικά και πολιτικά προβλήματα στα πόστα τους, μεγάλες κρίσεις και γεγονότα που είτε τα έχουν διαχειριστεί με τον χειρότερο δυνατό τρόπο, είτε δεν μπορούν αποδεδειγμένα να τα διαχειριστούν αλλιώς. 

Η ανακοίνωση του καναδικού οίκου αξιολόγησης DBRS, με την οποία χορήγησε επενδυτική βαθμίδα στην Ελλάδα, ακούστηκε σαν κακόγουστο αστείο, σαν τρολάρισμα, σε μία χρονική συγκυρία κατακλυσμιαίων καταστροφών. Λογικά θα έρθουν αντίστοιχες ανακοινώσεις κι από άλλους οίκους αξιολόγησης που, όμως, βρίσκονται σε τρομακτική αναντιστοιχία με ό,τι συμβαίνει στη χώρα τους τελευταίους μήνες. Ο πρωθυπουργός ίσως περίμενε πώς και πώς την ομιλία στην ΔΕΘ για να ανακοινώσει και ο ίδιος το νέο για την χορήγηση της επενδυτικής βαθμίδας, ωστόσο φαίνεται ότι αυτό το σχέδιο χάλασε για τα καλά. Ίσως τώρα το νέο στοιχείο στην ομιλία του να είναι η γενναία οικονομική ενίσχυση των περιοχών που επλήγησαν, αλλά και πάλι, αν βάλουμε κάτω τα οικονομικά δεδομένα, κάτι φαίνεται ότι δεν βγαίνει στον εθνικό προϋπολογισμό. 

Το κόστος από τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες είναι δυσθεώρητο. Μόνο ο Έβρος υπολογίστηκε ότι θα κοστίσει 1,5 δισ. ευρώ στον κρατικό υπολογισμό, ποσό που κανείς δεν γνωρίζει από που θα προέλθει – αν δεν προέλθει εκτάκτως κι άμεσα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με κάποιο έκτακτο κονδύλι, σενάριο που συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες υλοποίησης. Μετά τον Έβρο όμως έχουμε και τη Θεσσαλία. Εδώ κανείς δεν μπορεί να κάνει τώρα ασφαλείς υπολογισμούς, με την καταστροφή να είναι τεράστια. Χάθηκε η ζωική και φυτική παραγωγή, κατέρρευσαν δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές, χιλιάδες άνθρωποι είναι πλημμυροπαθείς και μέσα σε όλα αυτά θρηνούμε και νεκρούς, χωρίς ακόμα να γνωρίζουμε τον τελικό αριθμό. Σε άμεσο και μέσο χρόνο, η καταστροφή επίσης του πρωτογενούς τομέα στην περιοχή θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα στην τροφοδοσία των αστικών κέντρων και, κατά συνέπεια, θα τροφοδοτήσει νέες πληθωριστικές πιέσεις στα τρόφιμα, “φουντώνοντας” περαιτέρω την ήδη ασυγκράτητη ακρίβεια. 

Διαβάζουμε ότι πρέπει να “σοβαρευτούμε”, να “σπάσει αβγά η κυβέρνηση”. Σωστά όλα αυτά, αλλά αν δεν υπάρχει ένας οργανωμένος κρατικός μηχανισμός και μία ηγεσία που να θέλει και να μπορεί να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, τίποτα δεν θα γίνει. Δεν είναι ότι δεν δόθηκαν για παράδειγμα χρήματα για αντιπλημμυρικά έργα, είναι ότι το χρήματα αυτά είτε δεν πήγαν εκεί που έπρεπε, είτε χρησιμοποιήθηκαν πλημμελώς για τον σκοπό που προορίζονταν. Πρόκειται δηλαδή για έναν συνδυασμό διαφθοράς και διαχειριστικής ανεπάρκειας, φαινόμενο και συνθήκη που ενδημεί σε αποτυχημένα κράτη, σε failed states, οπως διαβάζουμε στην ευρωπαϊκή και διεθνή βιβλιογραφία.  

Στη φάση που βρισκόμαστε, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά, είμαστε ένα βήμα πριν μπούμε ολοκληρωτικά σε μία νέα κρίση, σε μία κατάσταση που δεν μοιάζει με την περίοδο των μνημονίων στο περιτύλιγμα, αλλά στην ουσία. Μας χορηγήθηκε η επενδυτική βαθμίδα, αλλά τι στοιχεία, τι θεμέλια έχουμε ως κράτος για να αποτελέσουμε πεδίο προσέλκυσης επενδύσεων; Ναι, έχουμε πολιτική σταθερότητα (και) γιατί η αντιπολίτευση, πρωτίστως η αξιωματική αντιπολίτευση, βρίσκεται στα σχοινιά, εγκλωβισμένη στα δικά της εσωτερικά ζητήματα, χωρίς να προσφέρει λύσεις, ωστόσο αυτή η πολιτική σταθερότητα, πέρα από κούφια πλέον, μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ. Πολλά στοιχεία στην εικόνα της χώρας θα πρέπει να αναθεωρηθούν καθώς, μη γελιόμαστε, άλλες ήταν μακροοικονομικά οι εκτιμήσεις για τη χώρα πριν το καλοκαίρι κι άλλες είναι τώρα. Άλλη ήταν η εικόνα που έβγαζε η κυβέρνηση προς τα έξω πριν το καλοκαίρι κι άλλη είναι τώρα. 

Η κυβέρνηση εμφανίζει εκκωφαντικά λειτουργικά προβλήματα που εκτείνονται σε όλη τη ραχοκοκαλιά του κρατικού μηχανισμού. Πίεση από την αντιπολίτευση δεν δέχεται, ούτε αναμένεται να δεχθεί άμεσα, με την κοινωνία να βράζει και, σε ένα βαθμό, να αναζητάει εκτόνωση στην ακροδεξιά. Μέσα στο κοινωνικό σώμα, εκείνο που δεν καταφεύγει άκοπα στο σκοτάδι της ακροδεξιάς, υπάρχει το αίτημα για επανεκκίνηση, όμως το ερώτημα είναι “από ποιον και πως”. Όποιος βρει την απάντηση, τη μέθοδο και τα βήματα, καλείται να βγει μπροστά και να κινηθεί δυναμικά. Υπάρχει όμως κάποιος;