Ντόναλντ Τραμπ: «Μπλόκο» από Μέιν και Κολοράντο για την κάθοδο στις εκλογές

Αξιωματούχοι στο Κολοράντο και το Μέιν αποφάνθηκαν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα έχει τη δυνατότητα να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για τον Λευκό Οίκο, επικαλούμενοι τον ρόλο του στην επίθεση της 6ης Ιανουαρίου 2021 στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.

Στο Κολοράντο, το ανώτατο δικαστήριο της πολιτείας αποφάσισε με ψήφους 4-3 νωρίτερα αυτόν τον μήνα να αποκλείσει τον τέως πρόεδρο από την προκριματική ψηφοφορία των Ρεπουμπλικανών για τις προεδρικές εκλογές στην πολιτεία.

Χθες Πέμπτη, ο υπουργός Εξωτερικών του Μέιν τον απέκλεισε επίσης από την αντίστοιχη ψηφοφορία εκεί. Οι αποφάσεις πιθανότατα θα έχουν σημαντικές νομικές και πολιτικές επιπτώσεις στις εκλογές του 2024. Απορρέουν από σπάνια χρησιμοποιούμενη διάταξη του αμερικανικού Συντάγματος, γνωστή ως ρήτρα εξέγερσης.

Η εκστρατεία του Τραμπ ανακοίνωσε ότι πρόκειται να εφεσιβάλει τις αποφάσεις στο ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ, το οποίο θα μπορούσε να τις ακυρώσει, ενώ παρόμοιες αγωγές εξετάζονται σε δικαστήρια και άλλων πολιτειών.

Τι είναι η ρήτρα εξέγερσης

Σύμφωνα με το δίκτυο ABC, είναι η πρώτη φορά που ένας υποψήφιος κρίνεται μη επιλέξιμος για τον Λευκό Οίκο με βάση συνταγματική διάταξη των ΗΠΑ.

Το άρθρο 3 της 14ης τροπολογίας, γνωστό επίσης ως ρήτρα εξέγερσης, αποκλείει οποιονδήποτε από το Κογκρέσο, τον στρατό και τα ομοσπονδιακά και πολιτειακά αξιώματα που κάποτε ορκίστηκε να τηρήσει το Σύνταγμα, αλλά στη συνέχεια «συμμετείχε» σε «εξέγερση» εναντίον του.

Η 14η τροποποίηση επικυρώθηκε το 1868 και βοήθησε στη διασφάλιση των πολιτικών δικαιωμάτων για τους πρώην σκλάβους. Αλλά είχε επίσης ως στόχο να αποτρέψει πρώην αξιωματούχους από το να ανακτήσουν την εξουσία ως μέλη του Κογκρέσου και να αναλάβουν την κυβέρνηση εναντίον της οποίας είχαν μόλις επαναστατήσει.

Κάποιοι αναλυτές ισχυρίζονται ότι η ρήτρα, μετά τον εμφύλιο πόλεμο, θα μπορούσε να έχει ισχύ και στην περίπτωση του Τραμπ λόγω του ρόλου του στην προσπάθεια ανατροπής του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών του 2020 και λόγω της παρεμπόδισης της μεταβίβασης της εξουσίας στον Τζο Μπάιντεν, ενθαρρύνοντας τους υποστηρικτές του να εισβάλουν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.

Ιστορικά, η διάταξη έχει χρησιμοποιηθεί σπανίως και ποτέ ξανά σε τόσο σημαντική υπόθεση. Το 1919, το Κογκρέσο «μπλόκαρε» την είσοδο σε σοσιαλιστή υποψήφιο, υποστηρίζοντας ότι πρόσφερε βοήθεια στους εχθρούς της χώρας κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πέρυσι, καταγράφηκε για πρώτη φορά χρήση της ρήτρας μετά το 1919, καθώς δικαστής του Νέου Μεξικού αποφάσισε να απομακρύνει από το αξίωμά του αγροτικό επίτροπο κομητείας που είχε εισέλθει στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου.

Θα μπορούσε να επηρεάσει τις εκλογές;

Η απόφαση του Κολοράντο ισχύει μόνο για τις προκριματικές εκλογές των Ρεπουμπλικανών στην πολιτεία, οι οποίες θα διεξαχθούν στις 5 Μαρτίου. Όπως σημειώνει ο Guardian, αυτό σημαίνει ότι ο Τραμπ ενδέχεται να μη συμπεριληφθεί στο ψηφοδέλτιο στη συγκεκριμένη πολιτεία. Το ίδιο ισχύει και στο Μέιν. Εάν η απόφαση τεθεί σε ισχύ, θα ισχύει μόνο για τις εκλογές στη συγκεκριμένη πολιτεία.

Ωστόσο το ανώτατο δικαστήριο του Κολοράντο ανέστειλε προσωρινά την απόφασή του μέχρι τις 4 Ιανουαρίου, γεγονός που θα επέτρεπε στο ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ μέχρι τότε να αποφανθεί σχετικά με την εξέλιξη της υπόθεσης.

Σε κάθε περίπτωση, το Κολοράντο θεωρείται προπύργιο του Μπάιντεν, ο οποίος το κέρδισε με διψήφια διαφορά το 2020. Η τελευταία φορά που κέρδισε την πολιτεία Ρεπουμπλικανός ήταν το 2004.

Η απόφαση πάντως θα μπορούσε να επηρεάσει την έκβαση παρόμοιων υποθέσεων που εξετάζονται και σε άλλες πολιτείες στις ΗΠΑ. Άλλα κρατικά δικαστήρια έχουν ήδη αποφανθεί εναντίον των εναγόντων. Στο Μίσιγκαν, δικαστής αποφάσισε ότι το Κογκρέσο, και όχι τα δικαστήρια, πρέπει να πάρει την απόφαση σχετικά με το μέλλον της υποψηφιότητας Τραμπ.

Οι πολέμιοι του τέως προέδρου ευελπιστούν ότι η υπόθεση θα ενισχύσει την ευρύτερη προσπάθεια αποκλεισμού του και ενδεχομένως θα θέσει το ζήτημα ενώπιον του ανωτάτου δικαστηρίου των ΗΠΑ. Δεν είναι όμως σαφές εάν το δικαστήριο θα μπορούσε να τον αποκλείσει από τα ψηφοδέλτια βάσει της 14ης τροπολογίας. Ο πρώην ομοσπονδιακός εισαγγελέας Τζο Μορένο μιλώντας στο BBC εξέφρασε την εκτίμηση ότι «δεν υπάρχει περίπτωση αυτό να αντέξει».

«Είναι εκπληκτικά αλαζονικό να αποφασίζει κάποιος μονομερώς ότι κάποιος έχει διαπράξει εξέγερση», δήλωσε ο Μορένο αναφερόμενος στην απόφαση της Μπέλοους. «Αυτό θα προκαλέσει πολιτικό σάλο…» είπε, κάνοντας λόγο για «πολύ ασταθείς νομικές αποφάσεις» στο Μέιν και το Κολοράντο.

Όλα οδηγούν σε μία αναμέτρηση στο Ανώτατο Δικαστήριο η οποία, σύμφωνα με τον Μορένο, πρέπει να πραγματοποιηθεί «γρήγορα», ώστε να αποτραπεί το να αποφανθούν περισσότερες πολιτείες μεμονωμένα σχετικά με την υποψηφιότητα του Τραμπ.

Οι δικηγόροι του Τραμπ, εν τω μεταξύ, υποστήριξαν ότι η 14η τροπολογία δεν ισχύει για την προεδρία. Δικηγόρος του Τραμπ υποστήριξε επίσης ότι η αναταραχή της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο δεν ήταν αρκετά σοβαρή ώστε να πληροί τις προϋποθέσεις για να θεωρηθεί εξέγερση και ότι τα όποια σχόλια του Τραμπ προς τους υποστηρικτές του εκείνη την ημέρα στην Ουάσιγκτον ήταν νόμιμα στο πλαίσιο της ελευθερίας του λόγου.