Βραζιλία: Μεγάλη δικαστική νίκη των αυτόχθονων για τα δικαιώματα στην προγονική γη τους

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας κήρυξε αυτή την Πέμπτη συνταγματικό το δικαίωμα των αυτόχθονων πληθυσμών στα εδάφη που κατέχουν «ιστορικά», «παραδοσιακά» και «μόνιμα» απορρίπτοντας τις προσπάθειες περιορισμού αυτού του δικαιώματος από μεγάλους αγροτικούς επιχειρηματίες και ακροδεξιές πολιτικές ομάδες.

Η απόφαση εγκρίθηκε με εννέα ψήφους υπέρ και δύο κατά και απορρίπτει το λεγόμενο «προσωρινό πλαίσιο», το οποίο προτείνει τον περιορισμό αυτών των δικαιωμάτων στα εδάφη που κατέλαβαν οι αυτόχθονες πληθυσμοί στις 5 Οκτωβρίου 1988, όταν εκδόθηκε το σημερινό σύνταγμα της Βραζιλίας.

 

Σύμφωνα με την ΕΡΤ, που αναδημοσιεύει ρεπορτάζ του πρακτορείου EFE, η πλειονότητα των δικαστών βασίστηκε στο άρθρο 231 του συνταγματικού κειμένου, στο οποίο οι αυτόχθονες εδάφη ορίζονται ως «μόνιμα κατοικημένες, που χρησιμοποιούνται για παραγωγικές δραστηριότητες και είναι απαραίτητες για τη διατήρηση των περιβαλλοντικών πόρων», καθώς και «ήθη και παραδόσεις τους». Η ποινή πανηγυρίστηκε θορυβωδώς από εκατοντάδες ιθαγενείς που συγκεντρώθηκαν στις πόρτες του δικαστηρίου και παρακολούθησαν τη δίκη μέσα από μεγάλες τηλεοπτικές οθόνες.

Αφού δήλωσε ότι ευνοεί τα δικαιώματα των γηγενών πληθυσμών, το Ανώτατο Δικαστήριο θα συζητήσει νομικές φόρμουλες από την επόμενη εβδομάδα για τις υποθέσεις πολλών ιδιοκτητών γης που έχουν καταλάβει περιοχές που διεκδικούνται από αυτόχθονες πληθυσμούς για δεκαετίες, αν και το κάνουν υπό αμφίβολη νομιμότητα.

Πρόκειται για άτομα που «καλή πίστη», σύμφωνα με δικαστή, πλήρωσαν για τις εκτάσεις αυτές σε περιφερειακές ή δημοτικές διοικήσεις , οι οποίες τις πούλησαν υπό την προστασία πολλών νομικών κενών που υπήρχαν για το θέμα αυτό πριν από το Σύνταγμα του 1988.

Ο δικαστής Alexandre de Moraes πρότεινε μια ενδιάμεση φόρμουλα για την επίλυση αυτών των διαφωνιών, η οποία προτείνει ότι, σε αυτές τις περιπτώσεις, οι κάτοχοι εδαφών που διεκδικούνται από αυτόχθονες πληθυσμούς τις εγκαταλείπουν και αποζημιώνονται ή ότι οι γηγενείς λαοί αποζημιώνονται με άλλες περιοχές, ισοδύναμες επεκτάσεις. Αυτό δεν θα ίσχυε για εκείνους τους γαιοκτήμονες που κατέλαβαν τις εν λόγω περιοχές με τη βία και έδιωξαν με βία τους αυτόχθονες πληθυσμούς, οι οποίοι θα εκδιώκονταν χωρίς κανένα δικαίωμα.

Τα πολιτικά άκρα της υπόθεσης «The Matter» συζητούνται επίσης σε μια επιτροπή της Γερουσίας, η οποία αναλύει ένα νομοσχέδιο που ζητά την αναγνώριση του «χρονοδιαγράμματος» και προτείνει την ψήφισή του την επόμενη εβδομάδα και στη συνέχεια, εάν εγκριθεί, να το στείλει στην ολομέλεια. συνεδρίαση της Άνω Βουλής για την τελική συζήτηση.Η γερουσιαστής Eliziane Gama, μέλος αυτής της επιτροπής, έχει ήδη προειδοποιήσει ότι, εάν εγκριθεί στη Γερουσία, το σχέδιο θα καταδικαστεί σίγουρα ως «αντισυνταγματικό» και «θα πέσει στο Ανώτατο Δικαστήριο», το οποίο ήδη άρχισε την Τετάρτη να κλίνει υπέρ των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, οι αυτόχθονες πληθυσμοί καταλαμβάνουν περίπου το 14% της εθνικής επικράτειας, που αντιπροσωπεύεται από περίπου 500 ήδη οριοθετημένες περιοχές, στις οποίες μπορούν να προστεθούν άλλες 200 που ακόμη αναλύονται από τους κρατικούς φορείς.

Η οριοθέτηση των αυτόχθονων εδαφών, υποχρέωση του κράτους σύμφωνα με το Σύνταγμα, ανεστάλη μεταξύ 2019 και 2022 , επί διακυβέρνησης του τότε ακροδεξιού προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο, και επαναλήφθηκε την ίδια χρονιά από την κυβέρνηση του προοδευτικού Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος αντιτίθεται στο «χρονικό πλαίσιο».

Καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του, ο Μπολσονάρο δικαιολογούσε την άρνησή του να αναγνωρίσει εδάφη των ιθαγενών με το επιχείρημα ότι αυτό θα καθιστούσε την περαιτέρω ανάπτυξη του αγροτικού τομέα «μη βιώσιμη». Σύμφωνα με κινήματα αυτοχθόνων και περιβαλλοντικών κινημάτων, η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου αντιπροσωπεύει μια πράξη «ιστορικής δικαιοσύνης», η οποία θα προωθήσει επίσης μεγαλύτερη προστασία του περιβάλλοντος, καθώς οι αυτόχθονες εκτάσεις, πολλές που βρίσκονται στον Αμαζόνιο, είναι οι πιο διατηρημένες στη χώρα, σύμφωνα με υπαλλήλων δεδομένων.