Στην πρόβα: “Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον”- Μια ιστορία για το sex trafficking

Το “Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεός παράδεισον” είναι η πρώτη ολοκληρωμένη συγγραφική δουλειά της Βαλέριας Δημητριάδου. Η παράσταση με τον περίεργο τίτλο από το 2,8 κεφάλαιο της Γένεσις μιλάει για έναν παράδεισο που δεν ξέρω αν υπάρχει αλλά είμαι σίγουρη πως η κόλαση βρίσκεται στα κλειδωμένα δωμάτια με τους λεκιασμένους τοίχους και τη μυρωδιά από σπέρμα, όπου χιλιάδες κορίτσια κρατούνται παρά τη θέληση τους. Γυναίκες που μας μοιάζουν πολύ σε έναν παράδεισο καταραμένο όπως και οι ίδιες.

Η παράσταση ξεκινάει με την ιστορία της Χλόης που εμπιστεύτηκε τον Πήτερ. Της Χλόης που έγινε Μελία και θα μπορούσε να λέγεται Ελένη, Σοφία, Ντάμλα, Αλίσα και όπως αλλιώς εσείς θέλετε.

Μια ιστορία αγάπης από αυτές που όλοι ψάχνουν το άλλο τους μισό. Δεν υπάρχει κορίτσι που μεγαλώνοντας να μην άκουσε για αυτό το άλλο μισό. Κι από τότε όλο και κάποιο κομμάτι μας λείπει. Μελανιές, σπασμένα πλευρά, καψίματα και μια αγάπη που παραμονεύει να μας κατασπαράξει. Εμείς, όμως, θέλουμε να είμαστε ολοκληρωμένες με όλα τα κομμάτια δικά μας. Και μη σας κάνει εντύπωση ο πρώτος πληθυντικός. Δεν είναι τέχνασμα ούτε λαϊκισμός. Φτάνει μόνο να δούμε γύρω μας και να διακρίνουμε τη βιαιότητα, την απόλυτη εμπορευματοποίηση της ζωής μας και θα νιώσουμε πως με τον έναν ή τον άλλον τρόπο είμαστε μέρος αυτής της ταπείνωσης.

“Μεγάλωσα με ιστορίες κοριτσιών που αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο βρέθηκαν κλειδωμένες σε δωμάτια να αναμετρούνται -κάθε μέρα- με τη ζωή και το θάνατο τους”.

Παρακολουθώντας το έργο μου ήταν αδύνατον να μη βρω συνδηλώσεις με υποθέσεις που αυτή τη στιγμή απασχολούν το αστυνομικό ρεπορτάζ. Μπορεί οι υποθέσεις sex trafficking της Ηλιούπολης και του Κολωνού να είναι οι πιο γνωστές αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως είναι και οι μόνες. Για αυτό κι όταν η Βαλέρια Δημητριάδου μου είπε πως ξεκίνησε να γράφει το έργο το 2021 -πριν, ακόμα γίνουν γνωστές αυτές οι δύο υποθέσεις- ξαφνιάστηκα. Για αυτό και το πρώτο πράγμα που τη ρώτησα ήταν με ποια αφορμή έγραψε το “Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον”.

“Το έργο ξεκίνησα να το γράφω το Φεβρουάριο του 2021, κοντά στη δεύτερη περίοδο της καραντίνας, όπου όλα έμοιαζαν ακόμα πιο δύσκολα. Ήμουν έγκυος και το να γράφω ήταν πάντα για εμένα κάτι πολύ προσωπικό, πολύ δικό μου. Ειλικρινά, δεν έχω να σου πω μια φανταχτερή εκδοχή για το πως προέκυψε αυτή η ιστορία. Αυτό το οποίο μπορώ να σου πως είναι πως μεγάλωσα με ιστορίες κοριτσιών που αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο βρέθηκαν κλειδωμένες σε δωμάτια να αναμετρούνται -κάθε μέρα- με τη ζωή και το θάνατο τους”.

Όση ώρα μιλάμε με τη Βαλέρια με κοιτάει με αυτά τα μεγάλα μάτια -που συχνά στη διάρκεια της συζήτησης μας βουρκώνουν- και νιώθω μια δύναμη να βγαίνει από κάθε στιγμή της και να μπαίνει σε αυτά τα δωμάτια κολαστήρια και να θέλει να σώσει όλα τα κορίτσια που δεν θα μάθουμε ποτέ το όνομα τους. Τα κορίτσια που όταν διαλύθηκαν τα κράτη της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών βρέθηκαν να ψάχνουν για δουλειά και για αύριο.

Το 2020, καταχωρήθηκαν στον Εθνικό Μηχανισμό Αναφοράς για την Προστασία Θυμάτων Εμπορίας Ανθρώπων 167 θύματα εκ των οποίων τα 93 ήταν ενήλικες και τα 74 παιδιά.

”Θυμάμαι συζητούσαμε με το σύντροφο μου και καταλήγαμε πως ενώ έχουν γραφτεί τόσα και τόσα για το οργανωμένο έγκλημα, το εμπόριο όπλων, τα ναρκωτικά, κανείς δεν αγγίζει τη σωματεμπορία. Είναι λίγα αυτά που γνωρίζουμε και κυρίως μέσα από τον κινηματογράφο και, ίσως, κάποια βιβλία. Κάπως, έτσι ξεκίνησα να ψάχνω στοιχεία. Έβλεπα ντοκιμαντέρ, διάβαζα, ρωτούσα χωρίς να έχω στο μυαλό μου πως όλο αυτό θα με οδηγούσε στη σκηνή. Δεν ήταν αυτή η πρόθεση μου ή αν θέλεις δε ξεκίνησε έτσι. Πιο πολύ ήταν για εμένα. Και, τότε, συνειδητοποίησα πως το sex trafficking αποφέρει τεράστια κέρδη. Πως πρόκειται για κάτι που πολλοί κερδίζουν από αυτό”.

Το 2020, καταχωρήθηκαν στον Εθνικό Μηχανισμό Αναφοράς για την Προστασία Θυμάτων Εμπορίας Ανθρώπων 167 θύματα εκ των οποίων τα 93 ήταν ενήλικες και τα 74 παιδιά. Ένα έγκλημα το οποίο αναπτύσσεται ραγδαία τόσο σε διακρατικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η επιλογή των θυμάτων ακολουθεί ένα συγκεκριμένο μοτίβο. Πρόκειται για στόχους χαμηλού ρίσκου, ευάλωτους που, ενδεχομένως, κανείς δεν θα τους αναζητήσει. Συνήθως, τους υπόσχονται εργασία σε κάποια άλλη χώρα όπου τους κρατούν τα έγραφα τους και, έτσι, απλά τους εξαφανίζουν.

“Κανείς δεν κατάλαβε τίποτα; Την απόγνωση τους δεν την ένιωσε κανείς τους; Πως μπορείς και πληρώνεις για να βιάσεις έναν άνθρωπο; Ένα μικρό παιδί. Κανείς δεν ξέρει; Κανείς δεν ρωτάει και δεν θέλει να μάθει”;

Άλλες φορές τους τάζουν έρωτα, όπως, ακριβώς συνέβη και στην ηρωίδα του έργου που από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκε σε ένα δωμάτιο κλειδωμένη να τρέμει για την ασφάλεια της οικογένειας της. Εκεί είναι που ξεκινάει και το στάδιο του “breaking”.

Το θύμα πρέπει να χάσει κάθε ελπίδα διαφυγής και να αποδεχτεί τη νέα του ζωή. Αυτό επιτυγχάνεται με βασανιστήρια, απειλές και πολύ ξύλο. Οι γυναίκες βιάζονται ξανά και ξανά μέχρι να μη θυμίζει τίποτα ποιες ήταν. Τις περισσότερες φορές βοηθοί των διακινητών είναι οι ίδιες οι αρχές. Ένα οργανωμένο κύκλωμα που υπάρχει χάρη στην ανοχή μας.

“Στην Ελλάδα δεν μιλάνε εύκολα για το sex trafficking. Λες και δεν μας αφορά ή δεν υπάρχουν άνθρωποι που κακοποιούν αυτές τις γυναίκες. Από τότε που ξεκίνησε αυτή η ιστορία σκέφτομαι τους πελάτες. Όλους αυτούς τους ανθρώπους που δεν έχουν ιδέα για το τι συμβαίνει και θέλουν το σπίτι τους καθαρό. Τα βράδια, όμως, πηγαίνουν σε αυτά τα κορίτσια που τα θεωρούν πουτάνες. Κανείς τους δεν είδε ποτέ μελανιές; Κανείς δεν κατάλαβε τίποτα; Την απόγνωση τους δεν την ένιωσε κανείς τους; Πως μπορείς και πληρώνεις για να βιάσεις έναν άνθρωπο; Ένα μικρό παιδί. Κανείς δεν ξέρει; Κανείς δεν ρωτάει και δεν θέλει να μάθει”;

Στην παράσταση γίνεται χρήση κάμερας. Όλα προβάλλονται σε παράλληλο χρόνο. Όλα παρακολουθούνται ασφυκτικά όπως συμβαίνει και στα κολαστήρια που κρατούνται οι γυναίκες. Μα δραματουργικά συμβαίνει και κάτι άλλο. Όλα είναι φανερά. Όλοι βλέπουμε τι συμβαίνει. Κανείς μας δεν έχει δικαίωμα να πει ότι δεν γνώριζε.

“Η ακραία κοινωνική φτωχοποίηση έχει παίξει ρόλο στο δουλεμπόριο ανθρώπων. Άνθρωποι ζουν εις βάρος άλλων ανθρώπων”.

“Όταν ήρθαμε στην Ελλάδα ήμουν 5-6 ετών. Πριν, ζούσαμε στη Ρωσία. Ήμουν μικρή μα θυμάμαι τη μητέρα μου να λέει ιστορίες κοριτσιών που πήγαν στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες και τις απήγαγαν. Στη Ρωσία υπήρχε πολύ φτώχεια. Το να φύγεις ήταν η μόνη λύση. Τους έπαιρναν τα χαρτιά και τις απήγαγαν. Δέκα σε ένα σπίτι και τις ανάγκαζαν να βλέπουν πελάτες. Η ακραία κοινωνική φτωχοποίηση έχει παίξει ρόλο στο δουλεμπόριο ανθρώπων. Άνθρωποι ζουν εις βάρος άλλων ανθρώπων. Τους εκμεταλλεύονται και τους σκοτώνουν κάθε μέρα κι από λίγο μέχρι να μη μείνει τίποτα από αυτούς. Θα ήθελα όταν οι θεατές βγουν από το θέατρο να σκεφτούν. Να κοιτάξουν γύρω τους και να σκεφτούν”.

Οι C. for Circus είναι ενα μικρό κοινωνικό σύνολο που μέσα από την πολυπρισματικότητα τους γεννάνε και πραγματώνουν ένα θέατρο που δημιουργεί συμπερίληψη, επικοινωνεί.

Η περίπτωση της ομάδας C. for Circus είναι μια ευτυχής στιγμή για το ελληνικό θέατρο. Άνθρωποι ταλαντούχοι, με όρεξη και ένα ιδιαίτερο αποτύπωμα. Στο “Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον” συναντιούνται μερικοί από τους σταθερούς συνεργάτες της ομάδας μαζί με νέα μέλη, εξίσου σημαντικά. Όλοι τους καταφέρνουν να βρουν τον προσωπικό ερμηνευτικό τους χώρο και να αναγνωρίζονται ανάμεσα στα πολλά πρόσωπα που υποδύονται. Οι Παναγιώτης Γαβρέλας, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Σπύρος Χατζηαγγελάκης, Μαρία Προϊστάκη, Αθηνά Σακαλή, Βαγγέλης Αμπατζής, Κωνσταντίνος Κάππας, Αθηνά Αλεξοπούλου, Μαρία Κατσανδρή, Θανάσης Χαλκιάς και Χρύσα Κοτταράκου συμπορεύονται και συν δημιουργούν με μια επιθυμία μοιράσματος που φτάνει στην πλατεία από τα πρώτα κιόλας λεπτά της παράστασης. Ένα μικρό κοινωνικό σύνολο που μέσα από την πολυπρισματικότητα τους γεννάνε και πραγματώνουν ένα θέατρο που δημιουργεί συμπερίληψη, επικοινωνεί.

Το “Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον” σε κείμενο και σκηνοθεσία Βαλέριας Δημητριάδου δεν πρόκειται για μια εύκολη παράσταση κι ούτε ο θεατής θα βγει από το θέατρο ανακουφισμένος. Είναι άγριο και σκληρό. Είναι, όμως, και καθαρό. Είναι καθρέπτης μας και δεν μας χαρίζεται. Μα αν, έστω, κι ένας θεατής αρχίσει να κοιτάει με τρόπο διαφορετικό τη ζωή δίπλα του, τότε, ίσως και να μπορούμε να μιλάμε για έναν παράδεισο που οι άνθρωποι δεν θα ουρλιάζουν από απόγνωση και οι πόρτες θα είναι ξεκλείδωτες.