Μπορεί η ελληνική οικονομία να είναι λειτουργική για όλους;

Ναι, σε απόλυτους αριθμούς, στα «χαρτιά», στην αποτύπωση του ΑΕΠ, η ελληνική οικονομία παρουσιάζει ανάπτυξη. Είναι όμως αυτή η ανάπτυξη δυναμική, έχει δηλαδή προοπτικές να κρατήσει σε βάθος χρόνου, να ενισχύσει τα εισοδήματα και την παραγωγή, να στηρίξει επαγγελματίες και επιχειρηματίες, να διαμορφώσει εν τέλει μία διαρθρωτικά άρτια, σύγχρονη και λειτουργική οικονομία για τους πολλούς;

Αυτό είναι ένα ερώτημα που μας αφορά όλους και στο οποίο τα κόμματα δεν δίνουν ξεκάθαρη απάντηση. Δεν δίνουν ξεκάθαρη απάντηση στο ερώτημα αυτό καθεαυτό, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο η ελληνική οικονομία μπορεί να είναι λειτουργική για όλους τους πολίτες. Τα μνημόνια και η βαθιά, πολυετής οικονομική κρίση αποδυνάμωσε την πλειοψηφία των πολιτών ανεξαρτήτως επαγγέλματος και ηλικίας, αναδεικνύοντας τα τραγικά λάθη πολιτικής διαχείρισης και τις δομικές αδυναμίες της εθνικής οικονομίας και, κυρίως, του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μας από τη μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα.

Το παραγωγικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας εντοπίζεται σε πολλούς δείκτες, πολύ περισσότερο όμως στο ποσοστό των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών ως προς το σύνολο του ΑΕΠ και πώς αυτό αποτυπώνεται στο επίπεδο του εισοδήματος. Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας είναι προβληματική και το επίπεδο παραγωγής στη διεθνή αγορά χαμηλό, διαμορφώνοντας ένα πάγιο έλλειμμα πραγματικής ανάπτυξης. Το πρόβλημα και τα εμπόδια είναι ακόμη μεγαλύτερα σε προϊόντα και υπηρεσίες μεγάλης προστιθέμενης αξίας, τα οποία περιλαμβάνουν ένταση κεφαλαίου, τεχνολογική εξειδίκευση, επιστημονική γνώση κι έρευνα.

Η Ελλάδα, ως προς την παραγωγή των συγκεκριμένων αγαθών, βρίσκεται στην πλέον δυσμενή και αδύναμη θέση σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό δείχνουν εδώ και πολλά χρόνια οι ευρωπαϊκοί δείκτες. Υπολειπόμαστε σε οργάνωση, δεξιότητες, ανθρώπινο κεφάλαιο, επιχειρηματικότητα και επιστημονική και τεχνολογική έρευνα κι αυτό είναι, τελικά, αδυναμία του πολιτικού συστήματος να διαμορφώσει ένα περιβάλλον όπου οι παραπάνω δείκτες θα δυναμώσουν και θα «συμπαρασύρουν» προς τα πάνω εισοδήματα, κατανάλωση, κρατικά έσοδα και περισσότερους πόρους που μπορούν και πάλι να επιστρέψουν στην εγχώρια αγορά ως κρατική επένδυση και να στηρίξουν νευραλγικούς τομείς, όπως η δημόσια υγεία, η δημόσια εκπαίδευση και η δημόσια διοίκηση.

Η οικονομική και παραγωγική ανάπτυξη είναι μία αλυσίδα με πολλούς κρίκους, όπου ο ένας τροφοδοτεί τον άλλο κι αναπτύσσεται σε σχέση αμοιβαίας εξάρτησης με τον άλλο. Όσο πιο ισχυροί είναι συγκεκριμένοι κρίκοι, όπως η πολιτική οργάνωση και η πορεία που επιλέγει η εκάστοτε κυβέρνηση να οδηγήσει την εθνική οικονομία και τους διαθέσιμους πόρους, τόσο πιο ισχυρή μπορεί να είναι η πορεία παραγωγικότητας, η οικονομική άνθηση και τελικά η ευημερία των πολιτών. Τα ποσά του Ταμείου Ανάκαμψης που αναμένεται να τροφοδοτήσουν την εθνική οικονομία τα επόμενα χρόνια θα αξιοποιηθούν όμως προς όφελος των παραπάνω τομέων, ώστε να βγουν ενισχυμένοι και κερδισμένοι οι πολλοί, οι παραγωγικές δυνάμεις, η κρίσιμη και δυναμική μάζα των ηλικιών που τραβούν σήμερα κουπί και θα συνεχίζουν να τραβούν κουπί στην οικονομία για τα επόμενα 30-35 χρόνια;

Η εμπειρία από τη διαχείριση των προηγούμενων ετών, τόσο πριν όσο και μετά τα μνημόνια, δεν γεννά αισιοδοξία, αλλά μεγάλο προβληματισμό. Όχι μόνο σε εμάς, αλλά συνολικά σε εργαζόμενους, ελεύθερους επαγγελματίες, μικρούς και μεσαίους επιχειρηματίες – στη «ραχοκοκαλιά» δηλαδή της ελληνικής οικονομίας. Μένουν λιγότερο από 20 μέρες πλέον για τις εκλογές και τα κόμματα, ειδικά τα δύο μεγαλύτερα, θα πρέπει να αναπτύξουν βηματισμό και να παρουσιάσουν μία εικόνα πειστική, συγκεκριμένα βήματα και στόχους για την επόμενη τετραετία, ώστε να πείσουν τους πολίτες για το πώς οραματίζονται την κοινωνία μας, αν και με ποιον τρόπο επιζητούν την κοινωνική ευημερία των πολλών, όχι των λίγων.