Έχει ήδη ξεκινήσει μια νέα οικονομική κρίση;

Τα οικονομικά δεδομένα δείχνουν ότι η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται ενώπιον μιας νέας, μεγάλης οικονομικής κρίσης. Οι βασικοί μακροοικονομικοί δείκτες αποτυπώνουν μια εξόχως προβληματική εικόνα: Το δημόσιο χρέος εκτινάσσεται, η εργασιακή φτώχεια ενισχύεται, οι δείκτες κοινωνικής συνοχής αποδυναμώνονται, οι δημόσιες επενδύσεις υποχωρούν έναντι της αύξησης του δανεισμού και η στεγαστική κρίση επιδεινώνεται. Η τέλεια καταιγίδα, δηλαδή.

Την ίδια στιγμή, ο πληθωρισμός και η κερδοσκοπία χτυπούν «κόκκινο», με την ενεργειακή κρίση και τις έντονες κι απότομες κινήσεις στη γεωπολιτική σκηνή να προκαλούν εντάσεις σε περιφερειακό επίπεδο. Πρώτη και κύρια αλλαγή στις γεωπολιτικές ισορροπίες αποτελεί το αίτημα Σουηδίας και Φινλανδίας για είσοδο στο ΝΑΤΟ, σε μια ενέργεια που το Κρεμλίνο θεωρεί ευθέως επιθετική για τα εθνικά συμφέροντα και την ασφάλεια της Ρωσίας. Να θυμίσουμε ότι τόσο η εισβολή στη Γεωργία το 2008 όσο η Κριμαία αλλά και σήμερα η επέμβαση στην Ουκρανία αποτελούν συνέπεια, σύμφωνα με τη ρωσική ηγεσία, της επεκτατικής πολιτικής και της κινητοποίησης του ΝΑΤΟ στον Καύκασο και στην Ανατολική Ευρώπη. Πριν λίγα χρόνια υπήρχε η πίεση προς τις χώρες της Βαλτικής να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, κάτι που (προς το παρόν) απέφυγαν οι ηγεσίες τους – και ορθά – για να μην προκαλέσουν εντάσεις με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή και την Ευρώπη συνολικά. Τώρα, ΗΠΑ και ΕΕ κάνουν για ακόμη μία φορά το ίδιο λάθος, αδιαφορώντας για τις θέσεις της Ρωσίας, ξεχνώντας ήδη τις τρομακτικές συνέπειες του πολέμου για τον ουκρανικό πληθυσμού, για τους εκτοπισμένους και τους πρόσφυγες. Πόσες φορές θα υιοθετηθεί η ίδια μυωπική προσέγγιση που πλήττει την ασφάλεια και την ειρήνη, απλά και μόνο για να κερδίσουν συγκεκριμένα πολιτικο-στρατιωτικά συμφέροντα στην Ουάσινγκτον και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες;

Οι νέες γεωπολιτικές ανακατατάξεις διαμορφώνουν τις συνθήκες για έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, καθώς εμφορούνται από το ίδιο ακριβώς mindset: Το διαμοιρασμό ζωνών επιρροής, την απομόνωση της διπλωματίας, της πολυδιάστασης εξωτερικής πολιτικής και των περιφερειακών συνεργασιών. Οι σχέσεις καλής γειτονίας πάνε περίπατο και πλέον αρχίζει με ορμή να επικρατεί μια μανιχαϊστική προσέγγιση του τι είναι «σωστό» και τι «λάθος», ποιος είναι ο «καλός» και ποιος είναι ο «κακός». Από τον περασμένο Φεβρουάριο μέχρι σήμερα, σε μόλις τέσσερις μήνες, ΗΠΑ, ΕΕ και Ρωσία κατέστρεψαν ό,τι με τρομακτική δυσκολία προσπαθούσε να χτιστεί τα τελευταία 30 περίπου χρόνια πάνω στις στάχτες του Ψυχρού Πολέμου, ανασύροντας φαντάσματα από το βάθος της ιστορίας και χρησιμοποιώντας εργαλεία και υλικά φθαρμένα, αλλά πάντοτε πολύ επικίνδυνα για την παγκόσμια ασφάλεια: Απειλές πυρηνικού πολέμου, αλληλοκατηγορίες και δημόσιες καταγγελίες, ακραίες δηλώσεις και φλογερές φιλοπολεμικές παρεμβάσεις ένθεν κακείθεν σε ένα τρομακτικό σκηνικό ανασφάλειας. Και, επαναλαμβάνουμε, όλα αυτά για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων πολιτικο-στρατιωτικών συμφερόντων.

Βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, στην αρχή μιας νέας κρίσης διαρκείας. Ημερομηνία λήξης στον πόλεμο στην Ουκρανία δεν υπάρχει και η ενεργειακή κρίση που ξέσπασε πολύ πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δεν πρόκειται να υποχωρήσει με το ευχολόγιο της Ε.Ε. για την απεξάρτηση από τα ρωσικά καύσιμα και την επιτάχυνση της μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα κι άλλοι διεθνείς οργανισμοί τονίζουν ότι ο υψηλός πληθωρισμός δεν θα είναι υπόθεση λίγων μηνών, αλλά πιθανότατα πολλών ετών, τη στιγμή που τα κρατικά και ιδιωτικά χρέη διογκώνονται αγγίζοντας τη ζώνη της χρεοκοπίας.

Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει καμία ενθαρρυντική ένδειξη ότι η πορεία των πραγμάτων θα αλλάξει και είναι γεγονός ότι ήδη έχουμε εισέλθει σε έναν ακόμα μεγάλο κύκλο κρίσης, αντίστοιχο με αυτόν που άνοιξε η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.