Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας αφήνει την κυβέρνηση και τα βάζει με την ακροδεξιά στη Μαδρίτη

Δεν αποτελεί συχνό φαινόμενο ένας πολιτικός «πρώτης γραμμής», εν ενεργεία αντιπρόεδρος κυβέρνησης και επικεφαλής κόμματος στη Βουλή να αφήνει τη σιγουριά της θέσης του για να κατέβει στις εκλογές μιας τοπικής περιφέρειας, ειδικά όταν σε αυτή την περιφέρεια εντάσσεται η πρωτεύουσα της χώρας.

Στην Μαδρίτη διεξάγονται περιφερειακές εκλογές την Τρίτη 4 Μαΐου, με τον Πάμπλο Ιγκλέσιας, επικεφαλής των Unidas Podemos (UP), να κατεβαίνει υποψήφιος για τη θέση του κυβερνήτη της ισπανικής πρωτεύουσας. Εκεί που οι κατ’ευφημισμό φιλελεύθεροι Ciudadanos κυβερνούν με τη στήριξη της ακροδεξιάς του Vox ή συμμαχούν σε νομοσχέδια μαζί της, όπως συμβαίνει και σε άλλες περιφέρειες της χώρας.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Ciudadanos βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση, με το κόμμα να μην μπορεί πλέον να αποκοπεί από τους στενούς δεσμούς που το συνδέουν με τους ακροδεξιούς συμμάχους τους, αναζητώντας στήριξη από τη δεξιά του PP σε μια επόμενη κυβέρνηση μετά τις εκλογές στη Μαδρίτη.

Οι φιλελεύθεροι ωστόσο παίζουν σε πολλά ταμπλό, διαμορφώνοντας κατά τόπους συμμαχίες σε άλλες περιφέρειες της χώρας, όπως στη Μουρθία, όπου μαζί με το τοπικό κόμμα των σοσιαλιστών έχουν ήδη καταθέσει πρόταση δυσπιστίας ενάντια στο…δεξιό PP (Partido Popular), με αφορμή ακόμη ένα σκάνδαλο διαφθοράς στο οποίο εμπλέκονται στελέχη του άλλοτε κραταιού κόμματος του Μαριάνο Ραχόι, στενού πολιτικού συμμάχου του Κυριάκου Μητσοτάκη.  Τρεις τοπικοί βουλευτές των φιλελεύθερων βέβαια έχουν αποσχιστεί από το κόμμα, καθώς στήριξαν το ΡΡ στη πρώτη πρόταση δυσπιστίας εναντίον του, αναδεικνύοντας του στενούς πολιτικούς δεσμούς φιλελεύθερων και δεξιάς, αλλά και τις σχέσεις που τους συνδέουν με αφορμή σκάνδαλα διασπάθισης δημόσιου χρήματος.

Η κατάσταση στην τοπική κυβέρνηση της Μουρθίας και η πολιτική αστάθεια που έχει δημιουργηθεί αποτέλεσε την αφορμή για την κυβερνήτη της Μαδρίτης, Ιζαμπέλ Ντίαθ Αγιούσο, προερχόμενη από το ΡΡ, να προκηρύξει πρόωρες εκλογές και να διαλύσει το τοπικό κοινοβούλιο στην περιφέρεια της πρωτεύουσας. Οι πραγματικοί όμως λόγοι αυτής της κίνησης ξεφεύγουν από τις τοξικές ισορροπίες και μετεκλογικές ανακατατάξεις στη δεξιά «πολυκατοικία» στην Ισπανία, στην οποία συγκατοικούν Ciudadanos, PP και Vox, αλλά έχουν να κάνουν και με την εκλογική αποδυνάμωση της αριστεράς και με το στόχο της περιθωριοποίησης των σοσιαλιστών. Οι UP με δυσκολία έπιασαν το 5% στις προηγούμενες εκλογές, ποσοστό που ήταν απαραίτητο για να την είσοδο στην τοπική Βουλή, με το κόμμα του Ιγκλέσιας να είχε «διαρροές» κι από την παράταξη Más Madrid, επικεφαλής της οποίας είναι ο πρώην στενός σύμμαχος του Ιγκλέσιας, Ινίχο Ερεχόν.

Πρόσφατα η Αγιούσο έχει υιοθετήσει μια ρητορική τύπου Τραμπ, μετακινώντας το ΡΡ όλο και (ακρο)δεξιότερα, ερχόμενη διαρκώς σε σύγκρουση με την κυβέρνηση Σάντσεθ. Η πίεση που ασκείται προς την κυβέρνηση από την τριάδα Ciudadanos-PP-Vox αποτυπώνεται και σε άλλες περιφέρειες, με πολλές τοπικές ηγεσίες να μην ακολουθούν τα μέτρα κατά του κορονοϊού που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση. Η alt-right συμμαχία που απλώνεται στην Ισπανία στοχεύει σε νίκη και στις εκλογές στη Μαδρίτη, εξέλιξη που εάν επαληθευτεί θα γύρει πολύ δεξιότερα τον πολιτικό χάρτη στη χώρα.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Πάμπλο Ιγκλέσιας αποφάσισε να εγκαταλείψει το κυβερνητικό αξίωμα και τη θέση της αντιπροεδρίας στην κυβέρνηση πλάι στον σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ και να κατέβει υποψήφιος κυβερνήτης στις εκλογές της Μαδρίτης με στόχο να ανακόψει την πορεία της δεξιάς συμμαχίας. Ένα μέρος των στελεχών του κόμματος κι αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι πρόκειται για μια θαρραλέα πολιτική κίνηση που θα αποδώσει και θα καταφέρουν οι UP να διεμβολίσουν τη δεξιά, ένα άλλο μέρος ωστόσο εκτιμά ότι είναι μια επιλογή που δεν θα έχει αποτέλεσμα, ότι είναι μια απόφαση χωρίς στρατηγική και πλάνο.

Σύμφωνα με τον Χουάν Κάρλος Μονεδέρο, εκ των ιδρυτών των Unidas Podemos, η επιλογή να κατέβει ο Ιγκλέσιας στις τοπικές εκλογές της Μαδρίτης ήταν «απόλυτη αναγκαιότητα» και «σε σωστό timing» τη στιγμή που πάει να διαμορφωθεί μια «ολέθρια» συμμαχία δεξιάς-ακροδεξιάς στην πρωτεύουσα.

«Η δεξιά και η ακροδεξιά έχουν ήδη ‘καταλάβει’ τη Μαδρίτη σε πολλά επίπεδα. Βρίσκονται μέσα στα πανεπιστήμια, στα δημόσια σχολεία, στους συνεταιρισμούς, στους χώρους εργασίας, στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Έχουν επίσης στήριξη από τα μέσα ενημέρωσης και μεγάλα ειδησιογραφικά συγκροτήματα, εκτός από την El Pais» τονίζει ο Μονεδέρο. «Ο νέο-φασισμός του 21ου αιώνα είναι εδώ, με κύρια χαρακτηριστικά τον επιθετικό εθνικισμό, τον σεξισμό, τις μειονότητες, αλλά και την επίθεση στη νεολαία. Η επίθεση των ΜΜΕ προς τον Ιγκλέσιας το επόμενο λεπτό της ανακοίνωσης της υποψηφιότητάς του και ο καθημερινός ο πόλεμος λάσπης δείχνει ότι και τον φοβούνται πολιτικά και γνωρίζουν ότι μπορεί να κινητοποιήσει μέρος της κοινωνίας» προσθέτει.

Επιθέσεις από τα ΜΜΕ έχουν δεχθεί και οι σοσιαλιστές, αλλά και το μικρό Más Madrid, κάτι που αποτυπώνεται σε πολλά δημοσιεύματα το τελευταίο διάστημα, μέσω των οποίων διακινούνται ψεύδη σχετικά με το πολιτικό παρελθόν των υποψηφίων.

Ο Ρομπέρτο Ουριάντε, βουλευτής των UP και καθηγητής συνταγματικού δικαίου τόνισε στο Open Democracy ότι για να κατανοήσει κάποιος την Ισπανία θα πρέπει να δει πέρα από αυτά που γράφουν τα εθνικά ΜΜΕ και να μελετήσει τι γράφεται σε τοπικό επίπεδο. «Η Ισπανία είναι ένα κράτος πολλών μικρών κρατών» τόνισε ο Ουριάντε, με την κοινωνική στήριξη που απολαμβάνει η δεξιά στην Μαδρίτη να έχει βαθιές ιστορικές αναφορές από την εποχή του Φράνκο και την προβληματική διαδικασία μετάβασης από τη δικτατορία στη βασιλευομένη δημοκρατία.

«Πολλοί θεσμοί δεν έχουν εκδημοκρατισθεί» σημείωσε ο Χουάν Αντόνιο Ντελγκάδο, πρώην εκπρόσωπος Τύπου της ισπανικής πολιτοφυλακής και πρώην βουλευτής των UP. Αυτό αποτυπώθηκε και στην πρόσφατη επιστολή που απέστειλαν 271 απόστρατοι αξιωματικοί προς τον βασιλιά Φίλιππο, ζητώντας του να μεσολαβήσει για να «πέσει η κυβέρνηση κομμουνιστών και πρώην τρομοκρατών», όπως αποκαλεί τη σημερινή κυβέρνηση, εκφράζοντας την ανησυχία τους  να «μην επαναληφθεί αυτή η συμμαχία και σε τοπικό επίπεδο στη Μαδρίτη».

Οι τοπικές εκλογές στη Μαδρίτη είναι κρίσιμες όχι μόνο για την Ισπανία, αλλά και για την Ευρώπη συνολικά. Η ακροδεξιά είναι εδώ, μπορεί να αποδυναμώνεται προσωρινά, αλλά επανέρχεται διαρκώς στο προσκήνιο, άλλοτε σε συμμαχία με την δεξιά, άλλοτε με το προσωπείου του «αντισυστημικότητας» που τόσο καλά ξέρει να χρησιμοποιεί κατά περιόδους, ειδικά σε εποχές κοινωνικής έντασης και οικονομικής ύφεσης.

Το δίλημμα που έθεσε η δεξιά κυβερνήτης της Μαδρίτης Αγιούσο είναι «κομμουνισμός ή ελευθερία». Ένα μήνυμα με αναφορές στο παρελθόν, στις σκοτεινές δεκαετίες του 1950 και 1960. Αυτή όμως φαίνεται να είναι η «νέα πραγματικότητα» την οποία θέλουν να επιβάλλουν τέτοιες επικίνδυνες κι οπισθοδρομικές δυνάμεις. Ψευδεπίγραφα διλήμματα χωρίς καμία αναφορά στα σύγχρονα κοινωνικά αιτήματα και τις συλλογικές διεκδικήσεις.

Για να καταφέρει να διεμβολίσει ο Ιγκλέσιας την δεξιά/ακροδεξιά, θα πρέπει να συμβάλλουν και οι σοσιαλιστές. Θα ανταποδώσουν τη στήριξη του UP στην κυβέρνηση ή όχι; «It takes two to Tango», άλλωστε…