COP26: Το ανεξέλεγκτο «greenwashing» πολιτικών και εταιριών στην σύνοδο για το κλίμα
Σε πολλές από τις ομίλες πολιτικών ηγετών στη διάσκεψη για το κλίμα COP26 στη Γλασκώβη, η λέξη «greenwashing» επαναλαμβάνεται αρκετά συχνά. Όμως ο όρος συχνά χρησιμοποιείται απρόσεκτα, οπότε ας αφιερώσουμε ένα λεπτό για να εξηγήσουμε τι πραγματικά σημαίνει, γιατί το κάνουν οι εταιρείες και τι μπορεί να γίνει γι’ αυτό – εάν μπορεί.
Τι είναι το greenwashing;
Ο όρος greenwashing αναφέρεται στην τεχνική εξαπάτησης του καταναλωτή μέσω παραπλανητικών πληροφοριών σχετικά με το πώς τα προϊόντα μιας εταιρείας είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον, υγιεινά ή βιώσιμα, έχοντας ως απώτερο στόχο τη θετική προβολή της εταιρείας, καταλήγοντας εννοείται στην αύξηση των πωλήσεών της.
Οι κυβερνήσεις, από την πλευρά τους, δεν κάνουν άμεσα το greenwashing, αλλά συχνά το επιτρέπουν, προστατεύοντας για παράδειγμα τις εταιρίες που το κάνουν. «Κατά την προετοιμασία της COP26, έγγραφα που διέρρευσαν αποκάλυψαν πώς η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Σαουδική Αραβία και άλλα ισχυρά έθνη άσκησαν πιέσεις στον ΟΗΕ για να υποβαθμίσει την ανάγκη να μειωθεί η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων προκειμένου να καταπολεμηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, έναν ακριβώς από τους κύριους στόχους της COP26», τόνισε στο rosa.gr ο Νταβίντ Μαρτίνεθ, μέλος της Extiction Rebellion, που συμμετέχει στις κινητοποιήσεις στη Γλασκώβη.
Το οικολογική «ξέπλυμα» δεν είναι κάτι καινούργιο. Υπάρχει από το 1986, όταν ένας Αμερικανός περιβαλλοντολόγος επινόησε τον όρο για να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο τα ξενοδοχεία συχνά ενθαρρύνουν τους επισκέπτες να επαναχρησιμοποιούν τις πετσέτες ως έναν τρόπο για να σώσουν το περιβάλλον, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για εξοικονόμηση χρημάτων για τα ξενοδοχεία. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε, αλλά η αρχή παραμένει η ίδια: ορισμένες εταιρείες είναι ύπουλες, υιοθετόντας επί της ουσίας επιβαρυντικές για το περιβάλλον πολιτικές και πρακτικές.
Μπορεί να μπει τέλος στο greenwashing;
«Για να υπάρξει greenwashing, πρέπει να υπάρχει πρόθεση. Η αποτυχία να επιτευχθούν οι στόχοι για τη μείωση των εκπομπών δεν είναι οικολογικό ‘ξέπλυμα’. Για αυτό σε κάποιο βαθμό ευθύνεται και ο καθορισμός στόχων που γνωρίζει η διεθνής κοινότητα ότι δεν είναι εφικτοί. Από την άλλη, το greenwashing είναι δύσκολο να ελεγχθεί, επειδή οι κανονισμοί δεν συμβαδίζουν ή δεν εφαρμόζονται», σημειώνει στο rosa.gr ο περιβαλλοντικός ερευνητής Ματεό Γκουαντράντι, προσθέτοντας ότι αυτό που χαρακτηρίζεται ως «βιώσιμο» εξαρτάται συχνά από φορείς του εκάστοτε κλάδου που αντιμετωπίζουν τους ρυπαντές και «με το γάντι».
Παρόλα αυτά, το greenwashing γίνεται όλο και πιο δύσκολο στις μέρες μας. Το να «παίζει» μια εταιρεία με τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις δεν είναι πλέον όσο εύκολο κι ανώδυνο οικονομικά ήταν στο παρελθόν, καθώς το ποινικό πλαίσιο αυστηροποιείται και πολλοί επενδυτές αναγκάζονται να είναι πιο προσεκτικοί.
«Πριν λίγους μήνες, ένα δικαστήριο στην Ολλανδία επέβαλε στη Shell να μειώσει τις εκπομπές της κατά 45% σε σχέση με τα επίπεδα του 2019 μέχρι το τέλος της δεκαετίας, επειδή παραβίαζε τα ανθρώπινα δικαιώματα του ολλανδικού λαού με την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Οι πιέσεις προς τη Shell ώστε μεταβεί σε καθαρή ενέργεια αυξάνοντας, με το ρόλο των ακτιβιστιστικών ομάδων και της κοινωνίας των πολιτών προς αυτή την κατεύθυνση να είναι σημαντικό», τονίζει ο Μαρτίνεθ από την Extinction Rebellion.
«Οι περισσότερες κυβερνήσεις είναι έτοιμες να συμφωνήσουν σε πολλά, αλλά να πράξουν λίγα», συμπληρώνει ο Ματέο Γκουαντράντι, υπογραμμίζοντας ότι «κυνηγούν μεμονωμένους ‘πράσινους’ στόχους αντί να αναγκάζουν όλες τις επιχειρήσεις να γίνουν πράσινες». Σε μια εποχή αυξανόμενης αγανάκτησης για την περιβαλλοντική απληστία εταιριών που καταστρέφουν τον πλανήτη για να διερύνουν τα ήδη ανεξέλεγκτα όρια του κέρδους τους, η κλιματική κρίση μπορεί να καταστεί ένα ακόμη «εργαλείο» κατ’επίφαση ευαισθητοποίησης
Η ROSA βρίσκεται στη Γλασκώβη και σας μεταφέρει τον παλμό από την σύνοδο για το κλίμα COP26 μέσα από ρεπορτάζ, δηλώσεις και συνεντεύξεις.
