Η βαθιά πληγή της χρεοκοπίας και oι διογκούμενες ανισότητες 

Οι πολίτες αλλά και τα πολιτικά κόμματα θα αναγκαστούν το επόμενο διάστημα, με ορίζοντα τις εκλογές του 2027, να παρακολουθήσουν ιδεολογικά και πολιτικά μια αλλαγή η οποία ξεφεύγει από τις στενές κομματικές γραμμές του πρόσφατου παρελθόντος και του σήμερα.

Ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας φτωχοποιείται σταθερά και σταδιακά, αποκτά άλλοτε ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά, άλλοτε αναπτύσσει μια διαφορετική προσέγγιση για τους παραδοσιακούς όρους της πολιτικής και των ιδεολογικών τάσεων και, κυρίως, αρχίζει να αντιλαμβάνεται με διαφορετικούς τι σημαίνει “ταξικό συμφέρον”. Η οικονομικά χρεοκοπία, η απουσία ενός κοινωνικού συμβολαίου, η άνιση κατανομή του πλούτου και το βάθεμα των ανισοτήτων αλλάζει την ουσία των κοινωνικών αιτημάτων προς τα πολιτικά κόμματα και η πολιτική εκπροσώπηση αρχίζει να στηρίζεται σε πιο θολές ανάγκες. Ένα πολύ μικρό κομμάτι της κοινωνίας επωφελείται από την όποια οικονομική ανάπτυξη, αλλά ένα αισθητά μεγαλύτερο παραμένει καθηλωμένο, σε συνθήκες μεγάλης οικονομικής πίεσης και ψυχικής αποσύνδεσης, αντίθετα με τα αισιόδοξα σενάρια που προωθεί η κυβέρνηση και εκφράζονται γύρω από τους οικονομικούς δείκτες.

Δεκαπέντε χρόνια μετά τη χρεοκοπία του 2009, η κοινωνία μας συνεχίζει να συνδέεται με τις πληγές που άφησε πίσω της η εθνική ήττα της δεκαετίας των μνημονίων. Αυτή η ήττα παραμένει ζωντανή στη μνήμη και την καθημερινότητα και απεικονίζεται και στη βύθιση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, με την εθνική οικονομία να υποχωρεί και να παραμένει στον πάτο της Ευρωζώνης και στην προτελευταία θέση της ΕΕ σε όρους εισοδηματικής δύναμης. Σήμερα συμβαίνει το εξής παράδοξο για πολλούς αναλυτές: Η αρνητική αξιολόγηση προς τα αποτελέσματα της κυβερνητικής πολιτικής βαθαίνει, όμως η αντιπολίτευση δεν παίρνει τα πάνω της, τη στιγμή που η κοινωνία και η οικονομική δραστηριότητα παραμένουν εγκλωβισμένες σε μεγάλα δομικά προβλήματα δεκαετιών, τα οποία η χρεοκοπία δεν διόρθωσε, αλλά επέτεινε.

Ένα από τα βασικά προβλήματα για μεγάλο μέρος της κοινωνίας, όπως αποτυπώνουν οι έρευνες, είναι η κατάσταση του κράτους. Μετά από χρόνια περικοπών κατά τη μνημονιακή περίοδο, οι τομείς στους οποίους στηρίζονται οι πιο αδύναμοι Ελληνες, όσοι δεν μπορούν να στείλουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικό σχολείο και να πληρώσουν για ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας, βρίσκονται σε οριακή κατάσταση. Και η κατάσταση αυτή διευρύνει συνεχώς τις ανισότητες. Μαζί με αυτό, επικρατεί αδιαφορία και αταξία στο δημόσιο, κομφούζιο στο δρόμο, το κυκλοφοριακό παραμένει μείζον θέμα, το “όποιος προλάβει” και μια εδραιωμένη αίσθηση τυχαιότητας στην καθημερινότητα βρίσκονται στη ρίζα του προβλήματος. Οι χρόνιες κρατικές παθογένειες λειτουργούν συχνά υπέρ των ασύδοτων δρώντων και εις βάρος όσων τηρούν τους νόμους και σέβονται τους συμπολίτες τους.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, υπάρχει η ακρίβεια και το στεγαστικό πρόβλημα, υπάρχει η κλιματική κρίση που μας πλήττει όλους. Πολλοί “εγκλωβισμένοι” νέοι ενήλικες θέλουν να φύγουν από το παιδικό δωμάτιο αλλά δεν μπορούν, οι απότομες κλιματολογικές αλλαγές μας εξουθενώνουν, τα εισοδήματα παραμένουν καθηλωμένα και οι περισσότεροι δεν συμμετέχουν στα πρώτα βήματα μιας αναιμικής ανάκαμψης. Στο βάθος των επόμενων χρόνων το ερώτημα για την πολιτική εκπροσώπηση των πολιτών ενόψει των εκλογών του 2027 θα έρχεται επίμονα στην επιφάνεια, με την απάντηση να μην είναι εύκολη, ειδικά όσο δεν φαίνεται στον ορίζοντα μια ισχυρή εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης.