Τι μας είπε ο οίκος Moody’s;

Ο οίκος Moody’s δεν μας έδωσε επενδυτική βαθμίδα, παρά τα όσα διθυραμβικά ακούμε κατά καιρούς από χείλη κυβερνητικών αξιωματούχων. Το χρέος της χώρας είναι τεράστιο, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας δεν είναι και σε τόσο υψηλό επίπεδο, ας μην γελιόμαστε, η καταναλωτική δύναμη φθίνει διαρκώς, η ακρίβεια δεν περιορίζεται.

Πέρα από αυτά, υπάρχουν και οι μεγαλύτεροι, οι πιο συνολικοί δείκτες, οι δείκτες που “διαβάζουν” το μέλλον θα λέγαμε, όπως η παραγωγικότητα της οικονομίας, ο προσανατολισμός της και το δημογραφικό.

Πρώτον, η χώρα δεν παράγει προϊόντα και υπηρεσίες σε βαθμό που μπορεί να γίνει ανταγωνιστική, τουλάχιστον στο βαθμό που είναι άλλα κράτη της ΕΕ ή του ΟΑΣΑ. Για την ακρίβεια, είμαστε ουραγοί στους σχετικούς δείκτες.

Δεύτερον, πέρα από τον τουρισμό που αποτελεί τη βασική βιομηχανία της χώρας, δεν έχουμε κάτι άλλο που να προσφέρει έσοδα στο ΑΕΠ με τρόπο συνεπή και δυναμικό. Ακόμα και ο τουρισμός όμως είναι ένας κλάδος εξαιρετικά ευάλωτος σε εξωγενείς παράγοντες. Είναι οι περιφερειακές συγκρούσεις, είναι η πανδημία, και έπειτα είναι και ο ανταγωνισμός που διαρκώς εντείνεται με την Τουρκία και τη Βόρεια Αφρική για τουριστικά πακέτα που βάζει όρια στο δικό μας προϊόν. Και, φυσικά, είναι και η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού για εναλλακτικές μορφές τουρισμού πέρα από το “ήλιος-θάλασσα”.

Τρίτον, στο δημογραφικό, οι αριθμοί είναι τόσο απόλυτοι που δεν υπάρχει χώρος για ένα αφήγημα διαφορετικό, πιο αισιόδοξο. Η κοινωνία μας γερνάει, οι νέοι δεν κάνουν παιδιά και οικογένεια, οι μισθοί είναι χαμηλότατοι, η ακρίβεια φουντώνει και το κόστος ζωής είναι δυσθεώρητο, ειδικά στα αστικά κέντρα που διαμένει πάνω από το 80% του συνολικού πληθυσμού. Το δημογραφικό ζορίζει και το ασφαλιστικό, καθώς δεν είναι καθόλου εύκολο να βρεθεί η κατάλληλη ισορροπία, το κατάλληλο μείγμα που και να απαντά στις σημερινές προκλήσεις, και να εξασφαλίζει το αύριο με τρόπο βιώσιμο και σταθερό.

Ένα ακόμη, τέταρτο σημείο είναι εκείνο της επιχειρηματικότητας. Τι είδους επιχειρηματικότητα ευνοείται στη χώρα μας, όχι σε επίπεδο εξωτερικών επενδύσεων και εισροής κεφαλαίου, που είναι μια εντελώς ξεχωριστή συζήτηση, αλλά από εμάς, τους ντόπιους, και κυρίως από τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου. Δάνεια με το σταγονόμετρο, φορολογία σχεδόν απαγορευτική για νέα ή μικρά εγχειρήματα, τρελή γραφειοκρατία, υψηλό εργασιακό κόστος (πάντα με βάση τη σχέση εσόδων-εξόδων) και παράλληλα περιορισμένες δυνατότητες ανάπτυξης και μικρό περιθώριο κέρδους.

Όλα τα παραπάνω τα έχει αξιολογήσει ο οίκος Moody’s και εκτιμά ότι δεν τραβάει ακόμα το “μαγαζί” που λέγεται ελληνική οικονομία. Το ζήτημα όμως είναι ότι τα έχουμε αξιολογήσει εδώ και πολύ καιρό και εμείς οι ίδιοι που ζούμε στη χώρα. Δεν είναι κάτι καινούργιο το “όχι” του Moody’s, δεν είναι κάτι που μας σοκάρει.

Το ερώτημα είναι τι κάνουμε από εδώ και πέρα και οι απαντήσεις που πρέπει να δοθούν σε αυτό το ερώτημα μάλλον πρέπει να είναι διαφορετικές από όσες έχουμε δώσει ως κοινωνία μέχρι σήμερα. Διαφορετικά, θα είναι σαν να επαληθεύεται το τραγούδι του Μηλιώκα που λέει “Να δεις που κάποτε θα μας πούνε και μ@λ@κες, να δεις που κάποτε θα μας πούνε και χαζούς”.