Ούτε με τον Μητσοτάκη, ούτε με τον Ερντογάν

Η ομιλία του Τούρκου προέδρου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, για την οποία όλοι μιλούν από χθες, πέτυχε για ακόμη μία φορά τον σκοπό της. Και ποιος ήταν αυτός; Πρώτον, να δείξει ότι εκείνος είναι ο πολιτικός που ανησυχεί για το προσφυγικό και το δράμα των ανθρώπων και, δεύτερον, ότι η ελληνική πλευρά είναι εκείνη που κακομεταχειρίζεται τους πρόσφυγες, ότι διαπράττει εγκλήματα και δεν σέβεται το διεθνές δίκαιο.

Ως γνωστόν, το ελληνικό πολιτικό σύστημα έχει μία εμφανή δυσκολία να μιλήσει ώριμα και υπεύθυνα για το προσφυγικό, χωρίς να καταφύγει σε ακρότητες, σε εθνικιστικές κορώνες και, κυρίως, σε δηλώσεις που θρέφουν το διχασμό και το μίσος. Μόλις τα ΜΜΕ ανέβασαν τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, τα social media πήραν «φωτιά». Διαμορφώθηκαν τα «στρατόπεδα», πήραν θέση οι πατριδοκάπηλοι, άρχισαν να γράφουν περί «προδοσίας» όσων δεν βλέπουν την κατάσταση ως άσπρο-μαύρο και ότι όποιος δεν συντάσσεται με τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης είναι «τσιράκι», «πράκτορας» του Ερντογάν κλπ.

Αυτή η ιστορία κρατά αρχικά από το 2014 και τα μεγάλα προσφυγικά ρεύματα που πέρασαν το Αιγαίο, με το ελληνικό κράτος και την ΕΕ να είναι ανέτοιμες να δεχθούν όλους αυτούς τους ανθρώπους, αλλά κυρίως ήταν απρόθυμες να αναζητήσουν βιώσιμες λύσεις για να στηρίξουν τη μετάβαση τόσων ανθρώπων σε μία νέα κατάσταση, σε ένα νέο περιβάλλον, μακριά από την πατρίδα τους. Η εθνικιστική ρητορική κορυφώθηκε και συνέχισε να μολύνει την ελληνική κοινωνία τα επόμενα χρόνια, με τη Χρυσή Αυγή, βουλευτές της ΝΔ και δημοσιογράφους να σέρνουν το χορό του μίσους, του διχασμού και της πατριδοκαπηλείας. Μετά ήρθαν τα pushbacks της κυβέρνησης Μητσοτάκη, η συνέχιση της πολιτικής Σαμαρά με το τείχος στον Έβρο, όλες πολιτικές που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τις ζωές των ανθρώπων που φεύγουν από τον πόλεμο, την ανέχεια και τις διώξεις για να βρουν ένα καλύτερο, πιο σταθερό μέλλον και βρίσκονται αντιμέτωποι με πολιτικές μίσους.

Οποιοσδήποτε παρακολουθήσει χωρίς κομματικές παρωπίδες αυτό που συμβαίνει στα σύνορα με την Τουρκία, και ειδικά στο Αιγαίο τα τελευταία χρόνια, θα συνειδητοποιήσει ότι τόσο η ελληνική όσο και η τουρκική πλευρά είναι συνυπεύθυνες για τα εγκλήματα κατά των προσφύγων. Το γεγονός ότι στην Τουρκία η πολιτική ηγεσία ακολουθεί εδώ και πολλά χρόνια μια άκρως αυταρχική πολιτική δεν σημαίνει αυτόματα ότι η ελληνική πλευρά «ξεπλένεται» για ό,τι πράττει στο προσφυγικό. Το γεγονός ότι η τουρκική ηγεσία παρανομεί, καταπιέζει και φιμώνει εκατομμύρια πολίτες της και Κούρδους στα ανατολικά, ότι ασκεί επεκτατική πολιτική και στέλνει στρατεύματα σε Συρία και Ιράκ, ότι διαιωνίζει την παράνομη κατοχή της Κύπρου, δεν σημαίνει αυτόματα ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν κάνει pushback, ότι δεν θέτει σε κίνδυνο τη ζωή ανθρώπων που διασχίζουν το Αιγαίο ή τον Έβρο, ότι δεν έχει πολιτικές στήριξης και ένταξης προσφύγων και μεταναστών. Οι πολιτικές της κυβέρνησης δίνουν «πάτημα» στον Ερντογάν να οχυρώνεται πίσω από αυτές για να «ξεπλύνει» τις δικές του πολιτικές, για να πουλάει ανθρωπισμό και να μπορεί να πλασάρεται από το βήμα των Ηνωμένων Εθνών ως εκείνος ο πολιτικός ηγέτης που νοιάζεται για τους ανθρώπους, τη ζωή τους και τα δικαιώματά τους.

Για να το μαζέψουμε, οι αλληλοκατηγορίες της ελληνικής και τουρκικής κυβέρνησης αποδεικνύουν ότι αμφότερες στο προσφυγικό ακολουθούν παρεμφερή πολιτική, με την μία και την άλλη πλευρά να αλλητροφοδοτούνται και να χρησιμοποιούν κατά το δοκούν η καθεμία αυτή την τεχνητή, μεταξύ τους κρίση. Είναι μία win-win στρατηγική, όπως έχουμε ξαναγράψει, με τους Μητσοτάκη και Ερντογάν να βάζουν μπροστά το προσφυγικό για να κατηγορήσει ο μεν πρώτος όσους ασκούν κριτική στην πολιτική του, ο δε δεύτερος για να τονώσει το εθνικιστικό φρόνημα και να συσπειρώσει το εκλογικό του σώμα ενόψει εθνικών εκλογών. Το παιχνίδι είναι στημένο κι από πριν ξεπουλημένο, όπως τραγουδούσε και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου.