Πολλά κόμματα, μεγάλη αποχή
Με τα σημερινά δεδομένα, από αυτήν τη Βουλή, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναδειχθεί πόλος που θα απειλήσει ή, έστω, θα ενοχλήσει την κυβέρνηση.
Το κόμμα της Νέας Αριστεράς με τους 11 βουλευτές του έρχεται να προστεθεί στο μεγάλο κατάλογο των κομμάτων της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου. Για την ακρίβεια, δεν γνωρίζουμε ακόμα αν οι 11 θα συμβάλλουν στη δημιουργία κόμματος, ωστόσο ως κόμμα αξιολογείται ότι θα κινούνται στο επίπεδο των νομοσχεδίων και της κοινοβουλευτικής τους δράσης.
Μετά και τους αποσχισθέντες από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, στη Βουλή πλέον υπάρχουν εννέα κόμματα, τα περισσότερα από ποτέ, τουλάχιστον κατά την περίοδο της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Ωστόσο, το γεγονός ότι είναι πολλά σε αριθμό, δεν εγγυάται απαραίτητα και καλύτερο έλεγχο του νομοθετικού έργου και της εκτελεστικής εξουσίας. Η ποσότητα, δηλαδή, δεν εγγυάται και την ποιότητα ή αποδοτικότητα του έργου της, το οποίο θα κριθεί σε βάθος τετραετίας. Σε κάθε περίπτωση, οι ευρωεκλογές αποτελούν ένα πρώτης τάξης δυνατό τεστ για όλους, ειδικά για τα μικρότερα κόμματα.
Οι οδύνες του ΣΥΡΙΖΑ ήδη από το 2015 και η σειρά των διασπάσεων έχει οδηγήσει στη δημιουργία πολλών μικρών κομμάτων με ακόμα μικρότερη φωνή, επιρροή κι απήχηση στους κόλπους της κοινωνίας. Η “πληθυντική αριστερά” είναι, με τα σημερινά δεδομένα, όνειρο απατηλό με τη ΝΔ και την ακροδεξιά να είναι οι δύο πόλοι που ενισχύονται ή παραμένουν σταθεροί. Όλοι οι υπόλοιποι δεν φαίνεται να κερδίζουν κάτι σε μία πολύ παράξενη περίοδο πολιτικά. Σε κάθε περίπτωση, με ορίζοντα εξαμήνου, αν κάποια κόμματα οφείλουν να πατήσουν γκάζι και να βρουν καλύτερο βηματισμό αυτά είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ.
Την ίδια στιγμή που έχουμε τα περισσότερα κόμματα από ποτέ εντός κοινοβουλίου, έχουμε μια πρόσφατη εκλογική διαδικασία στην οποία σημειώθηκε η χαμηλότερη συμμετοχή, ρεκόρ χαμηλής συμμετοχής, με μόλις 53%. Με λίγα λόγια, στο κοινοβούλιο εκπροσωπείται περίπου η μισή ελληνική κοινωνία, όμως η αντιπολίτευση είναι περισσότερο αδύναμη από ποτέ. Ειδικά για τα κόμματα του λεγόμενου προοδευτικού χώρου, οι διαφορές δεν είναι μεγάλες και η συμπόρευσή τους το επόμενο διάστημα – οργανωτικά και πολιτικά – όσο κι αν φαντάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας, θα ήταν παράλληλα και η πιο ρεαλιστική λύση για τη δημιουργία ενός ισχυρού αντιπολιτευτικού πόλου απέναντι στη ΝΔ.
Ένα από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά των δημοκρατικών πολιτευμάτων είναι η δυνατότητα της εναλλαγής των κομμάτων στην εξουσία, ο πολιτικός και κομματικός ανταγωνισμός και η μάχη των ιδεών. Στη σημερινή Βουλή δεν έχουμε τίποτα από τα παραπάνω, με αποτέλεσμα το ίδιο το πολιτικό μας σύστημα να παρουσιάζει σημαντικές ρωγμές και “τραύματα” που είναι δύσκολο να επουλωθούν. Όσο το στοίχημα της κυβερνησιμότητας παραμένει τόσο μακριά από το να γίνει πραγματικότητα, τόσο θα πλήττεται η δημοκρατία μας, τόσο θα αδυνατίζουν και θα θολώνουν τα checks and balances της νομοθετικής πάνω στην εκτελεστική εξουσία. Το βιώσαμε στην προηγούμενη κοινοβουλευτική θητεία, θα το βιώσουμε και σε αυτή. Το ζήτημα όμως είναι τι χτίζεται εν τω μεταξύ, ποιες ζυμώσεις προχωρούν – αν προχωρούν – και πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι μια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης.
Από αυτήν τη Βουλή θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναδειχθεί πόλος που θα απειλήσει ή, έστω, θα ενοχλήσει την κυβέρνηση, η οποία θέλοντας και μη, απλώς και μόνο λόγω της παρόδου του χρόνου, κάποια στιγμή θα αρχίσει να αναπτύσσει αντανακλαστικά αντιπολίτευσης στον εαυτό της, με ό,τι παρενέργειες μπορεί αυτό να έχει. Για μην φτάσουμε σε αυτό το νοσηρό για τη λειτουργία του πολιτεύματος σημείο, η δουλειά και το έργο που έχουν τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι μεγάλη. Είναι μια δουλειά που πρέπει να γίνει, και να γίνει με ένταση και συνέπεια, με πρώτο μεγάλο τεστ και ορίζοντα τις ευρωεκλογές.
