Η απλή αναλογική είναι κρίσιμη για την εξέλιξη της πολιτικής μας κουλτούρας

Βρισκόμαστε λιγότερο από 20 ημέρες πριν από τις εθνικές εκλογές κι έχουμε ακούσει ελάχιστα για τη διακυβέρνηση της χώρας, για το πώς θα κυβερνηθεί η χώρα. Έχουμε ακούσει και διαβάσει πολλές προτάσεις από τα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων, δηλώσεις στελεχών, συνεντεύξεις πολιτικών αρχηγών, όμως λείπει η συζήτηση ουσίας τόσο για τα βήματα που θα οδηγήσουν στους στόχους που κάθε κόμμα έχει θέσει, όσο και για τις μετεκλογικές συνεργασίες – σε ποια βάση δηλαδή θα γίνουν, πόσο ρεαλιστικές είναι, πάνω σε ποιο πλαίσιο θα οικοδομηθούν.

Την ίδια στιγμή που ακούμε φιλόδοξες μεν, σκόρπιες κι ατεκμηρίωτες προτάσεις δε, φουντώνει η παραφιλολογία και τα σενάρια, οι εσωκομματικές ισορροπίες και οι μπηχτές για τα ψηφοδέλτια σε μία λογική τρολαρίσματος και δολοφονιών χαρακτήρων. Ο πολιτικός λόγος πολλές φορές αναδεικνύει περισσότερο στοιχεία φανατισμού και λαϊκισμού, παρά επαληθεύει την ανάγκη μίας εποικοδομητικής αντιπαράθεσης. Ο φανατισμός από τους κομματικούς στρατούς κορυφώνεται, όπως κορυφώνεται και το ξενέρωμα, η αδιαφορία, ο ξεπεσμός της πολιτικής διαδικασίας από μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων.

Αν κάτι μας έμαθαν τα μνημόνια, πέρα από τις δραματικές μεταβολές στη ζωή και την καθημερινότητά μας, αυτό είναι η διάλυση κάποιων μεταπολιτευτικών ψευδαισθήσεων, με κυρίαρχη εκείνη της αποτελεσματικότητας της μονοκομματικής κυβέρνησης. Μέχρι και την είσοδο στα μνημόνια, η χώρα μας βίωσε συνθήκες πολιτικής ομαλότητας και σταθερότητας, ωστόσο στην πράξη προετοιμαζόταν η κάθοδος προς την άβυσσο της χρεοκοπίας. Κυβερνήσεις που υποσχέθηκαν πολλά, επένδυαν πολλά σε ένα πελατειακό κράτος, με τους ανεξάρτητους θεσμούς και τις άλλες «εξουσίες» (νομοθετική και δικαστική) να αναζητούν περισσότερο συμμαχίες με την εκάστοτε εκτελεστική εξουσία κι όχι μία ισορροπία στο πλαίσιο των check and balances που προβλέπει το Σύνταγμα. Αποτέλεσμα; Η χρεοκοπία της χώρας, το ανεξέλεγκτο brain drain, η ακραία φτωχοποίηση, η άνοδος της ακροδεξιάς, η διάλυση του κοινωνικού κράτους, της παιδείας και της υγείας.

Είναι αναγκαίο να αναζητήσουμε νέες μορφές κοινωνικής και πολιτικής συνεργασίας και την έξοδο από έναν πολιτικό πρωτογονισμό που κρατάει τη συλλογική, κοινωνική και πολιτική μας κουλτούρα πίσω, δεν την αφήνει να εξελιχθεί, δέσμια πολλών και διαφορετικών συμφερόντων που, τελικά, δεν ευνοούν εμάς τους ίδιους τους πολίτες. Σε αυτή την κατεύθυνση, η απλή αναλογική μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο, εμπεδώνοντας σταδιακά μία νέα κατάσταση όπου θα αντιλαμβανόμαστε συλλογικά ότι οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή χρειάζεται κοινωνικές συμμαχίες. Καλή είναι η κομματική «γραμμή», καλός είναι ο ένας και κυρίαρχος πολιτικός αρχηγός, αλλά δεν μπορεί πλέον κανείς να κυβερνά μόνο με τους «δικούς του» και παράλληλα να απαξιώνει και να απομονώνει όλους τους υπόλοιπους, όλα τα υπόλοιπα δημοκρατικά κόμματα.

Από τη ΝΔ και κυρίως από το περιβάλλον του κ. Μητσοτάκη έχει καλλιεργηθεί εδώ και μήνες η ιδέα ότι  η μετεκλογική συνεργασία είναι «αδυναμία» ή «συνταγή χάους» και ότι η δύναμη βρίσκεται στις κλειστές ομάδες, τα στενά επιτελεία (στο φημισμένο «επιτελικό κράτος») γύρω από τον έναν ή τον άλλον αρχηγό, στο ένα και μοναδικό κόμμα που θα εκλέγεται πρώτο και θα λαμβάνει και μπόνους 50 εδρών.

Επί της ουσίας, η «συνταγή Μητσοτάκη» για την αρχή ενός πολιτικού άνδρα και ενός κόμματος αποτυπώνει έναν πολιτικό και θεσμικό πρωτογονισμό που δεν τιμάει ούτε τον ίδιο, ούτε την παράταξή του. Μπλοκάρει επίσης τη συλλογική μας πολιτική χειραφέτηση και δεν αναγνωρίζει τη συμμαχία των διαφορετικών δυναμικών εντός των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, ενισχύει τον ηγεμονισμό της μίας και μόνης αλήθειας έναντι του πλουραλισμού και φανερώνει, τελικά, την μεγάλη δυσκολία του «managerial» φιλελευθερισμού να εδραιωθεί σε σταθερά, δημοκρατικά και πολυσυλλεκτικά θεμέλια.

Οι μονοκομματικές κυβερνήσεις «σκοτώνουν» τη δημοκρατική εξέλιξη και την κοινωνική ανάπτυξη. Το έχουμε δει στη χώρα μας, όπως έχουμε δει να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο σε πολλά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου κυβερνήσεις συνεργασίας, ανοίγουν δρόμους, φέρνουν στο επίκεντρο τον πολιτικό διάλογο μείζονα και πολλές φορές αντικρουόμενα ζητήματα, σε μία διαρκή και γόνιμη άσκηση ισορροπίας και εξέλιξης στο εσωτερικό των κομμάτων, των οργανισμών, των συλλογικοτήτων, της ίδιας της κοινωνίας.